Ποια είναι η απόσταση που θεωρείται ασφαλής για την προστασία από τον κορονοϊό; «Εξαρτάται από την περιοχή που ζούμε», είναι η σωστή απάντηση.
Η Κίνα, η Δανία και η Γαλλία προτείνουν την διατήρηση της κοινωνικής απόστασης στο ένα μέτρο. Η Αυστραλία, η Γερμανία και η Ιταλία προτείνουν το 1,5 μέτρο και οι ΗΠΑ αυξάνουν λίγο την απόσταση, υποστηρίζοντας πως ασφάλεια υπάρχει σε απόσταση 1,8 μέτρων. Το Ηνωμένο Βασίλειο από την πλευρά του ανακοίνωσε πως θα προχωρήσει σε χαλάρωση της απόστασης των 2 μέτρων που έχει επιβάλλει.
Μελέτη που εκπονήθηκε πρόσφατα αποδεικνύει πως ο ιός που βρίσκεται στον αέρα είναι δύσκολο να μεταδοθεί από άνθρωπο σε άνθρωπο αν τουλάχιστον υπάρχει απόσταση τεσσάρων μέτρων, ωστόσο άλλη έρευνα που δημοσίευσε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κατέληξε στο συμπέρασμα πως ο κίνδυνος μετάδοσης καθίσταται σημαντικά υψηλότερος μειώνοντας μια απόσταση.
Γιατί όμως οι αποκλίσεις από χώρα σε χώρα είναι τόσο μεγάλες; Αυτό συμβαίνει επειδή η κοινωνική απόσταση είναι ένα πολύπλοκο πρόβλημα με πολλούς παράγοντες να την επηρεάζουν. Το «The Conversation» παρουσιάζει και τους πιο σημαντικούς.
Σταγονίδια από την ανάσα
Όταν αναπνέουμε, μιλάμε ή βήχουμε, χιλιάδες σταγονίδια απελευθερώνονται από το στόμα και την μύτη μας. Το μέγεθος αυτών ποικίλλει. Μερικά μπορεί να έχουν μέγεθος κάποιων χιλιοστών και κάποια άλλα μπορεί να είναι πολύ μικρότερα.
Τα μεγαλύτερα, τα οποία μεταφέρουν περισσότερα σωματίδια του ιού, αιωρούνται λιγότερη ώρα λόγω της βαρύτητας. Τα άλλα από την άλλη πλευρά μπορούν να παραμείνουν στον αέρα για ώρες.
Ο αριθμός και το μέγεθος των σταγονιδίων ποικίλουν ανάλογα με την δραστηριότητα. Ο βήχας παράγει τα περισσότερα ενώ η αναπνοή λιγότερα και γενικά είναι μικρότερα. Η ταχύτητα με την οποία αυτά ταξιδεύουν στην ατμόσφαιρα εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Για παράδειγμα, αυτά του φταρνίσματος ταξιδεύουν πιο γρήγορα και πιο μακριά.
Ιικό φορτίο
Το ιικό φορτίο διαφέρει από άτομο σε άτομο και εξαρτάται επίσης από το στάδιο της ασθένειας που βρίσκεται ο καθένας. Ακόμα και άτομα χωρίς συμπτώματα μπορεί να νοσήσουν με τον κορονοϊό.
Γνωρίζοντας το ιικό φορτίο που υπάρχει στα σταγονίδια του αναπνευστικού μας μπορούμε να υπολογίσουμε πόσα από τα σωματίδια του ιού μπορεί να εκτεθούν και αν αυτά είναι αρκετά για να μολυνθούν οι άνθρωποι.
Μολυσματική δόση
Η μολυσματική δόση είναι ο αριθμός των αντιγράφων του ιού στα οποία πρέπει να εκτεθεί το σώμα σας για να εμφανίσει μια λοίμωξη. Όσον αφορά τον υπολογισμό μιας ασφαλούς απόστασης, όσο πιο κοντά βρίσκεστε σε ένα μολυσμένο άτομο, τόσο πιο πιθανό είναι να εκτεθείτε στη μολυσματική δόση αναπνέοντας σταγονίδια με τον ιό.
Η μολυσματική δόση για τα στελέχη της γρίπης κυμαίνεται από χιλιάδες έως εκατομμύρια αντίγραφα. Δεν γνωρίζουμε ακόμη αυτόν τον αριθμό για τον SARS-CoV-2.
Το περιβάλλον
Είτε είμαστε σε εσωτερικούς είτε σε εξωτερικούς χώρους, στο σχολείο, στην δουλειά, στις δημόσιες συγκοινωνίες ή στο σούπερ μάρκετ, η ροή του αέρα, του εξαερισμού, της θερμοκρασίας και της υγρασίας θα επηρεάσει αυτό που συμβαίνει στα αναπνευστικά σταγονίδια.
Τα ρεύματα του αέρα θα μεταφέρουν τα σταγονίδια σε διάφορες κατευθύνσεις. Ο καλός αερισμός θα αραιώσει τον αριθμό των σταγονιδίων στον αέρα, ενώ η θερμοκρασία και η υγρασία θα επηρεάσουν τον ρυθμό με τον οποίο εξατμίζεται το νερό από τα σταγονίδια. Όλα αυτά θα επηρεάσουν την κατανόησή μας σχετικά με την απόσταση που πρέπει να διατηρήσουμε σε διαφορετικούς τύπους χώρου.
Σύνθετα σενάρια
Συνδυάζοντας τα τέσσερα αυτά στοιχεία, μπορούμε να καθορίσουμε αυτό που συνηθίζουμε να λέμε «ασφαλή απόσταση». Ας ξεκινήσουμε από το πρώτο σενάριο. Τρία άτομα βρίσκονται σε ένα δωμάτιο που δεν αερίζεται. Ένας από αυτούς είναι μολυσμένος και οι δύο δεν είναι. Ένας από τους υγιείς ανθρώπους στέκεται πιο κοντά στο μολυσμένο άτομο - για παράδειγμα, 80 εκατοστά μακριά - και ένας είναι πιο μακριά, ας πούμε δύο μέτρα.
Το μολυσμένο άτομο βήχει, παράγοντας ένα σύννεφο σταγονιδίων. Τα μεγαλύτερα σταγονίδια που μεταφέρουν περισσότερα σωματίδια ιού καθίστανται πιο γρήγορα λόγω της βαρύτητας. Τα μικρότερα σταγονίδια που μεταφέρουν λιγότερα ιού ταξιδεύουν περισσότερο. Έτσι, το άτομο που στέκεται πιο κοντά στον μολυσμένο ασθενή διατρέχει μεγαλύτερο κίνδυνο έκθεσης σε μολυσματικά σταγονίδια από αυτό που στέκεται πιο μακριά.
Φυσικά, το παραπάνω σενάριο είναι υπερβολικά απλό. Οι άνθρωποι κινούνται. Ένα ανοιχτό παράθυρο μπορεί να φυσάει αέρα σε μια συγκεκριμένη κατεύθυνση. Το μολυσμένο άτομο μπορεί να βήχει επανειλημμένα κατά την διάρκεια μιας χρονικής περιόδου. Ένα κλιματιστικό μπορεί να επανακυκλοφορήσει αέρα γύρω από ένα δωμάτιο.
Η θερμοκρασία και η υγρασία δωματίου μπορεί να οδηγήσει σε ξήρανση που έχει ως αποτέλεσμα την δημιουργία μικρότερων σωματιδίων που μεταφέρουν υψηλότερες συγκεντρώσεις του ιού. Η έκθεση σε πολλά μικρότερα σταγονίδια για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα μπορεί να είναι ισοδύναμη με την έκθεση σε μερικά μεγαλύτερα σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Υπάρχει ένας άπειρος αριθμός σεναρίων και είναι αδύνατο να υπάρχει ένας κανόνας που να ισχύει για όλα αυτά.