Ένας ελληνικός μη κερδοσκοπικός οργανισμός ελπίζει να βρει μια καλύτερη χρήση για τα φάρμακα αξίας δισεκατομμυρίων που σπαταλιούνται κάθε χρόνο, όπως αποκαλύπτει σε άρθρο της η Morgan Meaker για λογαριασμό της HuffPost.
Όλα ξεκίνησαν όταν ανάμεσα στα πράγματα που «κληροδότησε» στην εγγονή του ο παππούς της Κατερίνας Καίσαρη που πέθανε πέρυσι, ήταν ένα απόθεμα ακριβών φαρμάκων για την καρδιά του. «Η μαμά μου ήθελε να πετάξει τα κουτιά», δηλώνει χαρακτηρισιτκά η Καίσαρη. «Εγώ, όμως, ήθελα να τα δωρίσω σε ανθρώπους που δεν είχαν την πολυτέλεια να αγοράσουν τα δικά τους φάρμακα».
Παρόλο που η Καίσαρη ήταν πρόθυμη να μην αφήσει τα φάρμακα να πεταχτούν στα σκουπίδια, δεν είχε κάποια ιδέα για τι μπορεί να τα κάνει, μέχρι που ένας φίλος της της σύστησε τη GIVMED, μια ελληνική μη κερδοσκοπική εταιρία που συλλέγει φάρμακα και τα διανέμει σε ανθρώπου με χαμηλό εισόδημα.
Για αυτούς που βρίσκονται στην Αθήνα και τους περισσεύουν φάρμακα που θέλουν να τα δώσουν, σαρώνουν τον κωδικό τους χρησιμοποιώντας την εφαρμογή για κινητά του GIVMED. Στη συνέχεια, η εφαρμογή δείχνει ποια από τις 40 οργανώσεις υγειονομικής περίθαλψης που υπάρχουν σε όλη την πόλη χρειάζονται αυτά τα συγκεκριμένα φάρμακα, επιτρέποντας στον χρήστη να επιλέξει όποιο από τα σημεία διανομής είναι πιο βολικό. Για τους δωρητές που ζουν εκτός της πρωτεύουσας, ένας ηλεκτρονικός χάρτης δείχνει περίπου 120 σημεία δωρεάς σε ολόκληρη τη χώρα.
Η Καίσαρη κατάφερε να παραδώσει 12 κουτιά σε κοντινό κοινωνικό φαρμακείο και πλέον είναι διαθέσιμα για τους ανασφάλιστους Έλληνες που δε μπορούν να αντέξουν οικονομικά την αγορά των φαρμάκων που είναι απαραίτητα για την αντιμετώπιση των εκάστοτε προβλημάτων τους.
Σε όλο τον κόσμο, οι άνθρωποι αγωνίζονται να αντέξουν οικονομικά τη φαρμακευτική περίθαλψη, ενώ φάρμακα αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων καταλήγουν στα σκουπίδια. Δεν υπάρχουν λεπτομερή στοιχεία για το τι συμβαίνει με αυτά τα αχρησιμοποίητα φάρμακα, αλλά πηγές υποδεικνύουν ότι είτε πετιούναι ή -ακόμα χειρότερα- καίγονται. Έχουν μάλιστα εντοπιστεί ιατρικές εγκαταστάσεις που ρίχνουν αχρησιμοποίητα φάρμακα στη τουαλέτα.
Σε αντίθεση με αυτές τις πρακτικές, υπάρχουν φάρμακα που μοιράζονται από ελληνικούς οργανισμούς προς τις ΗΠΑ και τη Σενεγάλη για να αντιμετωπιστούν ταυτόχρονα τα προβλήματα της σπατάλης και της μη προσβασιμότητας, μεταφέροντας τα φάρμακα σε κοινότητες χαμηλού εισοδήματος.
Για τον συνιδρυτή της GIVMED Θανάση Βράτιμο, η ιδέα για την ίδρυση της οργάνωσής του ήρθε πριν από επτά χρόνια, αφού ένας στενός συγγενής του πέθανε και συνειδητοποίησε πόσο δύσκολο ήταν να προσφέρει αχρησιμοποίητα φάρμακα. «Μετά από πολλή έρευνα στην πατρίδα μου τη Τρίπολη, αυτά τα φάρμακα τελικά κατέληξαν στα χέρια ανθρώπων που τα χρειάζονταν», λέει ο 25χρονος. «Αλλά γιατί να είναι τόσο χρονοβόρο και δύσκολο;»
Ο πρώην υπάλληλος της Google ήταν πεπεισμένος ότι ήταν επιτακτική ανάγκη η πρακτική ανταλλαγή φαρμάκων. Η Ελλάδα χτυπήθηκε σκληρά από την οικονομική κρίση του 2010, η οποία οδήγησε περίπου δύο εκατομμύρια ανθρώπους να ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας και εκατοντάδες χιλιάδες χωρίς ιατρική πρόσβαση.
Το GIVMED, το οποίο ξεκίνησε το 2016, χρηματοδοτείται από μια μείξη από ιδιώτες, ιδιωτικές εταιρίες και κοινωνικά ιδρύματα και δεν χρεώνει τις οργανώσεις υγειονομικής περίθαλψης που λαμβάνουν και αναδιανέμουν τα δωρεάν φάρμακα - τα οποία επίσης λαμβάνονται δωρεάν. Σύμφωνα με τον Θ. Βράτιμο, η εφαρμογή έχει μέχρι στιγμής διευκολύνει δωρεές ιατρικής αξίας περίπου € 200.000 ($ 246.000).
Σύμφωνα με την αμερικάνικη έκδοση της HuffPost, κάποιοι είναι επιφυλακτικοί όταν ακούν για ανταλλαγή φαρμάκων. Ο κ. Andy Stergachis, διευθυντής του προγράμματος Global Medicines στο Πανεπιστήμιο του Σιάτλ της Ουάσινγκτον, λέει ότι οι δωρεές φαρμάκων μπορούν να σώσουν ζωές αλλά επισημαίνει: «Δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι τα φάρμακα από άλλες εγκαταστάσεις υγειονομικής περίθαλψης ή από άλλα άτομα αποθηκεύονται σωστά ή δεν έχουν αλλοιωθεί πριν από τη δωρεά τους».
Ορισμένες χώρες, συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου, υποστηρίζουν ότι τα φάρμακα δεν θα πρέπει να επαναχρησιμοποιούνται αφού χορηγηθούν σε έναν ασθενή, δεδομένου ότι δεν είναι γνωστό πώς αποθηκεύτηκαν τα προϊόντα και κατά συνέπεια πόσο ασφαλή ή αποτελεσματικά είναι.
Πράγματι, σύντομα μετά το λανσάρισμα της GIVMED, η Ελληνική Ένωση Φαρμακοποιών δημοσίευσε μια επιστολή που χαρακτήρισε την πλατφόρμα «σοβαρό κίνδυνο για τη δημόσια υγεία». Ο Θ. Βράτιμος λέει ότι οι ανησυχίες τους είναι άκυρες. «Νομίζω ότι κάθε φορά που κάποιος έχει μια νέα ιδέα, οι άνθρωποι φοβούνται, ειδικά όταν υπάρχουν νέοι πίσω από αυτό» λέει, και καταλήγει, «Η ποιότητα των φαρμάκων είναι η προτεραιότητά μας».
Η Δήμητρα Πιπιλή, διευθύντρια του Ασύλου Ανιάτων που φροντίζει περίπου 180 άτομα με νευροαναπηρία, επισημαίνει πως είναι αξιοθαύμαστη η βοήθεια που τους παρείχε η GIVMED. Με την οικονομική κρίση, το νοσοκομείο αγωνιζόταν να προσφέρει ακόμα και και τη βασική ιατρική περίθαλψη. «Ήταν πολύ δύσκολο να πληρώνουμε για τα πάντα: Φάρμακα, τρόφιμα και φυσικά πολλούς φόρους», λέει η κα Πιπιλή.
Να σημειωθεί ότι πριν από δυο χρόνια, το Άσυλο Ανιάτων ενσωματώθηκε στον κατάλογο της GIVMED για συστηματικές δωρεές. Κάθε μήνα στέλνεται στην εταιρία ο κατάλογος με τα φάρμακα που βρίσκονται σε έλλειψη και προσφέρεται το 20%, που είναι μια αξιόλογη βοήθεια.
Παρότι ο Θ. Βράτιμος είναι υπερήφανος για τα κατορθώματά του, επιθυμία του, είναι να υιοθετήσει το κράτος τις ιδέες του οργανισμού ώστε να δημιουργηθεί ένα εθνικό σύστημα που θα παρέχει δωρεάν φάρμακα για Έλληνες που δεν μπορούν να πληρώσουν για τις συνταγές τους, αξιοποιώντας παράλληλα τις προμήθειες που τελικά θα βρεθούν στα σκουπίδια. «Η χρήση των φαρμάκων που ξεμένουν είναι σημαντική, τόσο για το περιβάλλον όσο και για να αλλάξει η στάση των ανθρώπων ως προς τα απόβλητά τους - στα φάρμακα και γενικότερα».
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο πλαίσιο της νέας πρωτοβουλίας της HuffPost «This New World», της θεματολογίας που χρηματοδοτείται από τους Partners for a New Economy και του Kendeda Fund. Η ύλη είναι ανεξάρτητη, χωρίς επιρροή ή επίδραση από τα ιδρύματα. Όποιος ενδιαφέρεται να συνεισφέρει μετά άρθρου στη σειρά θεμάτων, μπορεί να στείλει email στο thisnewworld@huffpost.com
Το κείμενο δημοσιεύτηκε στη HuffPost US και αποδόθηκε στα ελληνικά.