Τα 20 δισ. ευρώ θα μπορούσε να φτάσει και να ξεπεράσει το κόστος ενός επικίνδυνου παθογόνου που επηρεάσει τις ελιές στην Ευρώπη, σύμφωνα με ερευνητές.
Όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα του BBC, έχουν διαμορφωθεί μοντέλα για τις επιπτώσεις του Xylella fastidiosa, το οποίο έχει σκοτώσει μεγάλους αριθμούς δέντρων στην Ιταλία. Το βακτήριο αυτό εξαπλώνεται μέσω εντόμων και αποτελεί απειλή για τους ελαιώνες σε Ισπανία και Ελλάδα. Η ασθένεια θα μπορούσε να επιφέρει σημαντική άνοδο του κόστους του ελαιολάδου για τους καταναλωτές.
Το Xylella θεωρείται ένα από τα πιο επικίνδυνα παθογόνα για τα φυτά οπουδήποτε στον κόσμο. Επί της παρούσης δεν υπάρχει κάποια θεραπεία για τη μόλυνση. Μπορεί να μολύνει κερασιές, αμυγδαλιές και δαμασκηνιές, καθώς και ελιές, με τις οποίες σχετίζεται ιδιαίτερα επειδή στέλεχός του είχε βρεθεί σε δέντρα στην Πούγκλια της Ιταλίας το 2013.
Η μόλυνση περιορίζει τη δυνατότητα του δέντρου να μετακινεί νερό και θρεπτικές ουσίες, και με το πέρασμα του χρόνου μαραίνεται και πεθαίνει. Στην Ιταλία οι επιπτώσεις της εξάπλωσής του ήταν καταστροφικές, με εκτιμώμενη μείωση της απόδοσης κατά 60% από τότε που πρωτοανακαλύφθηκε το 2013.
«Η ζημιά στις ελιές επίσης προκαλεί πτώση της αξίας της γης, και της ελκυστικότητας της περιοχής αυτής για τους τουρίστες» είπε η Μαρία Σαπονάρι, του Ινστιτούτου CNR για Βιώσιμη Προστασία Φυτών στην Ιταλία.
«Είχε σημαντική επίδραση στην τοπική οικονομία και τις δουλειές που σχετίζονται με τη γεωργία». Πέρα από την Ιταλία, το βακτήριο Xylella έχει βρεθεί και στην Ισπανία, τη Γαλλία και την Πορτογαλία. Η αντιμετώπισή του αυτή τη στιγμή περιλαμβάνει την απομάκρυνση των μολυσμένων δέντρων και τον περιορισμό της μετακίνησης φυτικών υλικών, καθώς και των εντόμων που εξαπλώνουν την ασθένεια.
Στο πλαίσιο νέας μελέτης ερευνητές δημιούργησαν διαφορετικά σενάρια, περιλαμβανομένου και αυτού που περιλαμβάνει παύση όλων των καλλιεργειών εξαιτίας του θανάτου των δέντρων. Επίσης, συγκρίθηκε το χειρότερο σενάριο με ένα που περιλαμβάνει την επαναφύτευση ανθεκτικών ποικιλιών.
Οι ερευνητές έκαναν προβλέψεις για την Ιταλία, την Ισπανία και την Ελλάδα, που αντιπροσωπεύουν το 95% της ευρωπαϊκής παραγωγής ελαιολάδου. Στην Ισπανία, εάν η μόλυνση εξαπλωθεί και τη πλειονότητα των ελιών μολυνθούν και πεθάνουν, τα κόστη θα μπορούσαν να φτάσουν τα 17 δισ. δολάρια μέσα στα επόμενα 50 χρόνια.
Ένα παρόμοιο σενάριο στην Ιταλία θα μπορούσε να φτάσει τα πέντε δισ., ενώ στην Ελλάδα θα ήταν δύο δισ.
Εάν ο ρυθμός εξάπλωσης επιβραδυνθεί, ή φυτευτού ανθεκτικές ποικιλίες, τότε αυτά τα κόστη θα μπορούσαν να μειωθούν σημαντικά. Ωστόσο οι ερευνητές θεωρούν πως ό,τι και αν συμβεί θα υπάρχουν επιπτώσεις για τους καταναλωτές.
«Οι εκτιμώμενες επιπτώσεις θα ήταν πως θα υπήρχε μείωση παραγωγής» είπε ο Κέβιν Σνάιντερ, επικεφαλής ερευνητής, του Πανεπιστημίου Βάγκενιγκεν στην Ολλανδία. «Και θα περίμενα πως, αν οι τιμές αυξηθούν, οι καταναλωτές θα πληγούν».
Σύμφωνα με τους ερευνητές, πέρα από τις οικονομικές επιπτώσεις, υπάρχουν επίσης δυνάμει μεγάλες τουριστικές και πολιτιστικές απώλειες που προκαλούνται από το βακτήριο που δεν μπορούν να αγνοηθούν. «Ακούεις στα αλήθεια τρομερές ιστορίες για μολυσμένα περιβόλια που κληρονομήθηκαν από γενιά σε γενιά...είναι το ίδιο περιβόλι στο οποίο δούλευαν κάποτε οι παππούδες. Οπότε πώς βάζεις οικονομικό αριθμό στις απώλειες; Η αξία της πολιτιστικής κληρονομιάς θα ήταν πολύ μεγαλύτερη από ό,τι θα μπορούσαμε να υπολογίσουμε».
Υπάρχει μια σειρά από επιστημονικές πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση του βακτηρίου, όπως εντομοαπωθητικά σκευάσματα, φυτικά φράγματα και γενετικές αναλύσεις για να εξακριβωθεί γιατί κάποια φυτά είναι πιο επιρρεπή σε μόλυνση από άλλα.
Εν τέλει οι ερευνητές πιστεύουν πως η αντιμετώπιση του παθογόνου θα απαιτήσει δέντρα που είναι ανθεκτικά στην ασθένεια. Δύο ποικιλίες έχουν βρεθεί ανθεκτικές, ωστόσο οι επιστήμονες ζητούν περαιτέρω έρευνες στο συγκεκριμένο αντικείμενο.