Επιδοματική πολιτική: Το πότισμα του βάλτου

Επιδοματική πολιτική: Το πότισμα του βάλτου
Bloomberg via Getty Images

Μέσα σε μία μέρα είδαμε την κυβέρνηση να προχωρά σε δύο φιλολαϊκές αποφάσεις. Αφ’ ενός, τη χορήγηση ενός εφάπαξ επιδόματος 400 ευρώ για νέους ηλικίας 18-24 ετών, υπό τις προϋποθέσεις να ήταν εγγεγραμμένοι στον ΟΑΕΔ τον περασμένο Οκτώβριο και να είναι ακόμη άνεργοι. Αφ’ ετέρου, την ενίσχυση των προϋπολογισμών των Πανεπιστημίων και των ΤΕΙ με 41 εκατομμύρια ευρώ επιπλέον.

Αμφότερα αποτελούν μέτρα κοινωνικής πολιτικής με “επιδοματικό” χαρακτήρα. Ιδίως το πρώτο. Πρόκειται για την εκπεφρασμένη ιδεολογική κατεύθυνση της παρούσας κυβέρνησης. Άμεσος στόχος δεν είναι να βρουν οι νέοι δουλειά, αλλά να έχουν ένα χαρτζιλίκι, έστω και από το κράτος, για μια φορά, ώστε να περάσουν όμορφες γιορτές. Σκοπός της κυβερνητικής πολιτικής δεν είναι να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις εισόδου των νέων ανθρώπων στην αγορά εργασίας και η κάλυψη μόνιμων θέσεων απασχόλησης με ανθρώπινους όρους. Διότι ένας τέτοιος σκοπός, πέραν των αριστερών ιδεοληψιών, βρίσκει και άλλο ένα πρόβλημα στην προσπάθεια υλοποίησής του. Την ανικανότητα.

Ο δύσκολος, αλλά υγιής και βιώσιμος τρόπος οικονομικής ενίσχυσης των νέων είναι το να βρουν δουλειά. Για να βρουν οι νέοι δουλειά χρειάζεται να λάβουν χώρα δύο συγκεκριμένα προαπαιτούμενα. Σωρευτικά, όχι διαζευκτικά.

Πρώτον, να διευκολυνθούν οι υπάρχουσες επιχειρήσεις ώστε να προσλάβουν κόσμο, με όρους ανθρώπινους και όχι με συμβάσεις εργασίας 4ώρου και πραγματική εργασία 8ώρου. Για να συμβεί αυτό είναι ηλίου φαεινότερο ότι απαιτείται μείωση φόρων και μείωση ασφαλιστικών εισφορών.

Δεύτερον, να υπάρξει βελτίωση του επενδυτικού κλίματος στη χώρα. Κάτι τέτοιο φυσικά δε μπορεί να συμβεί μέσω πρωθυπουργικών βίντεο με χρήση άθλιων αγγλικών και ύφος πειθούς επιπέδου προνηπίου. Όσο και αν φαίνεται παράξενο, οι επενδύσεις είναι ίσως ο μόνος τομέας πολιτικής που πραγματικά μπορούσε να ρυθμιστεί με ένα νόμο (εντάξει, όχι και με ένα άρθρο). Δεν θα επεκταθώ περαιτέρω τώρα σε αυτό.

Εκείνο που ενδιαφέρει είναι ότι με τις έσχατες κυβερνητικές επιλογές τίποτα από τα παραπάνω δεν έγινε. Τουναντίον, αυτό που συνέβη είναι άλλο ένα δείγμα λαϊκιστικής συμπεριφοράς. Ένα φιλικό χτύπημα στην πλάτη του νέου που κάθεται στην καφετέρια ή στον υπολογιστή και ψάχνει στα site αγγελίες εργασίας, μα δε βρίσκει τίποτα που να ανταποκρίνεται στα προσόντα του. Με τρόπο σχεδόν προσβλητικό η κυβέρνηση του λέει: “Πάρε κι εσύ να κάνεις Χριστούγεννα”. Ως εάν ο 20άρης ή 23άρης που ακόμα σπουδάζει ή τελείωσε και παλεύει να βρει μια δουλειά είναι κάποιος επαίτης ή έστω κάποιος υπερήλικας απόμαχος πια της ζωής.

Δεν είμαι ειδικός περί του εάν η επιδοματική πολιτική στο σύνολό της είναι μια σωστή ή λάθος πολιτική. Το κοινωνικό κράτος είναι μια πολύτιμη κατάκτηση του προηγούμενου αιώνα, με τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες να φροντίζουν καθημερινά να το προστατεύουν ως κόρην οφθαλμού. Εκείνο που δεν συμβαίνει όμως στην Εσπερία είναι η υλοποίηση κοινωνικής πολιτικής με ευκαιριακό προσωπείο για καθαρά ψηφοθηρικούς σκοπούς. Σε απλά ελληνικά, δεν υπάρχουν εφάπαξ επειδή τώρα έχουμε, τώρα μας βολεύει, πάρ’ τα τώρα και ψήφισέ μας αύριο.

Αναφέρω δύο ενδεικτικά παραδείγματα. Στη Γερμανία της “σκληρής λιτότητας” κάθε νέος άνεργος, ακόμη και μετανάστης, λαμβάνει γενναίο επίδομα ανεργίας για όσο διάστημα αναζητεί εργασία και όχι εφάπαξ. Στη Σουηδία γίνεται κάτι ακόμη πιο ουσιαστικό. Κάθε νέα μητέρα που μόλις έχει γεννήσει έχει το δικαίωμα να επιλέξει ανάμεσα σε δύο παροχές: Είτε να λάβει χρηματικό επίδομα για τους πρώτους μήνες ανατροφής του τέκνου είτε να λάβει από το κράτος ένα μεγάλο κιβώτιο με όλα τα απαραίτητα είδη πρώτης ανάγκης, όπως γάλα, πάνες, ρούχα, σκεπάσματα κ.λπ..

Ως προς το μέτρο ενίσχυσης των προϋπολογισμών των πανεπιστημίων και των ΤΕΙ, ένα μόνο σχόλιο αρκεί για να φανερώσει και εδώ το λαϊκίστικον-ψηφοθηρικόν του πράγματος. Ο κύριος υπουργός δεν γνώριζε εδώ και καιρό ότι τα πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ έχουν ελλείψεις; Ότι έχουν μειώσει τους προϋπολογισμούς τους δραματικά; Αντί να τα οδηγήσει σε οικονομικό στραγγαλισμό, η κυβέρνηση θα μπορούσε να τους προσφέρει άλλες δυνατότητες. Να μη διαλύσει τα Συμβούλια Διοίκησης του Νόμου Διαμαντοπούλου, τα οποία διαχειρίζονταν την περιουσία των ιδρυμάτων και είχαν ελευθερία κινήσεων ως προς την - επ’ ωφελεία των ιδίων των ιδρυμάτων - αξιοποίησή της. Όχι. Το κομματικό κράτος δεν αρέσκεται σε... ελευθερίες κινήσεων. Ποθεί τον έλεγχο και του τελευταίου καταπιστεύματος. Και ο καλύτερος τρόπος δεν είναι άλλος από το να γίνει το ίδιο... ευγενικός χορηγός.

Αναφέρθηκα παραπάνω σε δύο ευρωπαϊκά παραδείγματα. Επανερχόμενος καταληκτικά, σημειώνω ότι αυτά συμβαίνουν μόνο σε χώρες που σέβονται τον εαυτό τους και δεν συνδέουν-συγχέουν την κοινωνική πολιτική με την ψηφοθηρία.

Μάλλον βρισκόμαστε πολύ μακριά τους. Παρ’ ότι είμαστε στην ίδια ήπειρο.

Δημοφιλή