Πώς αναπτύχθηκαν οι πρώτες γλώσσες;

Πώς αναπτύχθηκαν οι πρώτες γλώσσες;
FRANCE - MAY 29: Prehistorical museum in Quinson, France on May 29, 2001 - Paleolithic period (80,000 BC), a scene showing a Neanderthal man engraving a rock wall using a silex-made chisel. (Photo by Xavier ROSSI/Gamma-Rapho via Getty Images)
FRANCE - MAY 29: Prehistorical museum in Quinson, France on May 29, 2001 - Paleolithic period (80,000 BC), a scene showing a Neanderthal man engraving a rock wall using a silex-made chisel. (Photo by Xavier ROSSI/Gamma-Rapho via Getty Images)
Xavier ROSSI via Getty Images

Το ερώτημα πως ξεκίνησαν να επικοινωνούν μεταξύ τους οι πρώτοι άνθρωποι προβληματίζει γλωσσολόγους και φιλόσοφους καιρό τώρα.

Μια θεωρία θέλει τους προγόνους μας να επικοινωνούν με χειρονομίες και οι όποιοι άναρθροι ήχοι που έβγαιναν από το στόμα τους να μην φέρουν κανένα νοηματικό περιεχόμενο.

Η θεωρία αυτή βασίζεται στην πεποίθηση ότι είναι πιο εύκολο να μεταδοθεί ένα νόημα με χειρονομίες, μια ιδιότητα που στη γλωσσολογία ονομάζεται μηχανισμός της εικονικότητας (iconicity) όπως δηλώνει στο new scientist ο o καθηγητής γλωσσολογίας στο πανεπιστήμιο της Γλασκόβης Simon Garrod. Σύμφωνα με τον ίδιο, αν και υπάρχουν ορισμένες λέξεις που μιμούνται ηχητικά το νόημά τους, όπως στα αγγλικά οι λέξεις drip, growl, splash, για τις περισσότερες λέξεις δεν υπάρχει σύνδεση μεταξύ ήχου και νοήματος.

Ωστόσο ο Marcus Perlman από το πανεπιστήμιο του Wisconsin-Madison και η ομάδα του θέλησαν να ελέγξουν την ορθότητα της θεωρία που υποστηρίζει ο Simon Garrod.

Έτσι ζήτησαν εννέα ζευγάρια φοιτητών να παίξουν ένα πολύπλοκο «ηχητικό» παιχνίδι στο οποίο θα έπρεπε να εκφράσουν συγκεκριμένες λέξεις (στα αγγλικά) όπως big (μεγάλο), slow (αργό) ή attractive (γοητευτικό – ελκυστικό), χρησιμοποιώντας μόνο απλές ηχητικές διατυπώσεις. Εν τω μεταξύ στους φοιτητές απαγορεύθηκε η χρήση χειρονομιών ή εκφράσεων του προσώπου για αποδώσουν το νόημα της λέξης.

Από την αρχή του πειράματος οι φοιτητές έδειξαν να επιλέγουν ηχητικές εκφράσεις με παρόμοιες ακουστικές ιδιότητες για συγκεκριμένες λέξεις, όπως για παράδειγμα η διάρκεια και ο τονισμός. Όσο αυτές οι «λέξεις» επαναλαμβάνονταν άρχισαν να αποκτούν πολλές ομοιότητες.

Παρατίθενται τα παραδείγματα των ηχητικών εκφράσεων για τις λέξεις (στα αγγλικά) big (μεγάλο), small (μικρό), rough (άγριο-τραχύ) and smooth (λείο - απαλό) που έκαναν οι συμμετέχοντες στο πείραμα.

Δέκα από τις ηχητικές εκφράσεις επαναλήφθηκαν σε μια νέα ομάδα ανθρώπων. Το ενδιαφέρον είναι ότι οι άνθρωποι αυτοί μπόρεσαν να ταιριάξουν τον προφορικό ήχο με το νόημα 10 λέξεων από τις 35 που οι εκφραζόμενοι ήχοι υπονοούσαν.

Ο Perlman ισχυρίζεται ότι αυτό συνέβη διότι οι ηχητικές εκφράσεις εμπίπτουν στον μηχανισμό της εικονικότητας, στο μυαλό των φοιτητών οι ακουστικές ιδιότητες με κάποιο τρόπο παραπέμπουν στο νόημα αυτών που προσπαθούν να εκφράσουν. Βάσει αυτής της διαπίστωσης δεν απίθανο τα γρυλίσματα των προγόνων μας να είχαν κάποιο νόημα.

Όμως και ο Garrod λέει ότι τα αποτελέσματα της έρευνας υποστηρίζουν την ιδέα ότι η εικονικότητα (iconicity) είναι το κλειδί στην ανάπτυξη των διάφορων μορφών επικοινωνίας με χειρονομίες ή άλλου τύπου.

«Αν και δεν μπορούμε να παρατηρήσουμε την εξέλιξη των νέων γλωσσών που ομιλούνται αυτή η μελέτη μας επιτρέπει να ρίξουμε μια ματιά στο τρόπο που αυτές οι γλώσσες δημιουργήθηκαν» τονίζει ο Perlman.

Δημοφιλή