Στο δικτυακό του ιστότοπο δημοσίευσε σήμερα, Πέμπτη, το Κέντρο Ανάπτυξης Εκπαιδευτικής Πολιτικής της ΓΣΕΕ την Ετήσια Έκθεση για την Εκπαίδευση 2014http://www.kanep-gsee.gr/content/etisia-ekthesi-gia-tin-ekpaideysi-2014.
Η Ετήσια Έκθεση του 2014, που έχει θέμα: «Η ελληνική τριτοβάθμια εκπαίδευση: το εθνικό πλαίσιο αναφοράς (2001-2012)», επικεντρώνει την εμβάθυνση και μελέτη της στη διαχρονική αποτύπωση των δεικτών εισροών (δηλαδή, όσον αφορά την χρηματοδότηση, το προσωπικό, την επάρκεια και ποιότητα υποδομών), στα βασικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα του φοιτητικού πληθυσμού, καθώς και των εκροών (εκπαιδευτικά και ερευνητικά αποτελέσματα), τη συγκεκριμένη περίοδο 2002-2012. Για την κατάρτιση της έρευνας αξιοποιούνται δημοσιευθέντα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ, του Υπουργείου Παιδείας και του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους.
Σύμφωνα με την Έκθεση, η ελληνική τριτοβάθμια εκπαίδευση καταγράφεται να βιώνει τη σημαντικότερη λειτουργική κρίση της ιστορίας της, κατά το τελευταίο έτος της περιόδου αναφοράς (2012), καθώς παρά την αυξητική πορεία των λειτουργικών δεικτών που έχουν επισημανθεί για την προ Κρίσης περίοδο (2002-2008), από την έναρξη της Κρίσης, όσο και κατά την διάρκεια της, σημειώνεται ανατροπή των δεδομένων. Από την περίοδο 2009-2010 και μετά, η πλειονότητα των δεικτών της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης μειώνεται σημαντικά, σε επίπεδα που υπολείπονται ακόμη και των αντίστοιχων τιμών του 2005, καθώς και αρκετών του 2003.
Η εικόνα αυτή, εξάλλου, παρατηρείται στο σύνολο της εκπαίδευσης για την περίοδο αυτή.
Η Ετήσια Έκθεση του 2014 προβαίνει στις κάτωθι επισημάνσεις.
Η Ελληνική τριτοβάθμια εκπαίδευση εμφανίζεται:
σημαντικά υποχρηματοδοτούμενη
Η πρώτη επισήμανση αφορά το σύνολο του τομέα της τυπικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα, από το 2009 και μετά. Ειδικότερα, οι δημόσιες δαπάνες (σε σταθερές τιμές) την περίοδο 2008-2012 που αφορούν τη τριτοβάθμια εκπαίδευση καταγράφουν μείωση κατά 10%, δηλαδή κατά 132 εκατομμύρια ευρώ, αφού οι δαπάνες ύψους 1,29 δισεκατομμυρίου ευρώ του 2008, έχουν μειωθεί σε 1,19 δις. ευρώ το 2012. Πρόκειται για μια τιμή οριακά χαμηλότερη εκείνης του αντίστοιχου δείκτη (1,17 δις. ευρώ) για το 2007.
σοβαρά υποστελεχωμένη
Μείωση κατά 22% σημειώνεται στο πλήθος του προσωπικού που υπηρετεί στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, κατά την περίοδο 2009-2012. Συγκεκριμένα, από 30.013 μέλη που υπηρετούσαν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση το 2009, μόλις 23.396 άτομα απασχολούνται το 2012.
Πρόκειται για τιμή χαμηλότερη ακόμη και από την αντίστοιχη του δείκτη για το 2002, που κατέγραφε 26.533 μέλη, παρότι την ίδια στιγμή καταγράφεται μικρή αύξηση (2.1%, δηλαδή 5.371 φοιτητές/φοιτήτριες) στο σύνολο του τακτικού φοιτητικού πληθυσμού, ενώ ο συνολικός φοιτητικός πληθυσμός της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης αυξάνεται κατά 5.1%, δηλαδή κατά 30. 927 φοιτητές/φοιτήτριες.
με υψηλή αναντιστοιχία αναφορικά με τον αριθμό των φοιτητών και την επάρκεια/λειτουργικότητα των υποδομών και παρεχόμενων υπηρεσιών
Στα 384 τμήματα του Πανεπιστημιακού και Τεχνολογικού τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης καταγράφονται, σύμφωνα με την Έκθεση Εξωτερικής αξιολόγησης, αρνητικές αναφορές, όσον αφορά την επάρκεια, τη λειτουργικότητα και καταλληλότητα, τον εξοπλισμό, την προγραμματισμένη χρήση, τη διασφάλιση τεχνικού προσωπικού, καθώς και τη συντήρηση, καθαριότητα, ασφάλεια, υγεία και προσβασιμότητα.
να αντιμετωπίζει προβλήματα ποιότητας και αποτελεσματικότητας των προγραμμάτων σπουδών και της διδασκαλίας
Αρνητικές αναφορές ως προς τα Προγράμματα Σπουδών των τμημάτων της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης καταγράφονται στο 42% των περιπτώσεων, ήτοι σε 81 από τα 193 τμήματα του Πανεπιστημιακού και Τεχνολογικού τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, που αφορούν Επικαλύψεις ύλης και υπερβολικό αριθμό μαθημάτων. Σε 56 τμήματα σημειώνονται αρνητικές αναφορές ως προς την Επικαιροποίηση του Προγράμματος, σε 49 τμήματα ως προς τη Δομή και οργάνωση του προγράμματος, σε 32 τμήματα αναφορικά με την Πτυχιακή εργασία και σε 35 τμήματα σε σχέση με την Πρακτική άσκηση.
Αρνητικές αναφορές καταγράφονται και όσον αφορά τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της Διδασκαλίας στα τμήματα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Συγκεκριμένα, σε 82 τμήματα (52.6%) σημειώνονται αρνητικές αναφορές για το σύστημα αξιολόγησης από τους φοιτητές της διδασκαλίας και σε 81 τμήματα (51.9%) για τον εργαστηριακό εξοπλισμό της διδασκαλίας. Θετικές αναφορές καταγράφονται πάντως, σε σχέση με τη συνεργασία των καθηγητών με τους φοιτητές, την αξιοποίηση σύγχρονων μεθόδων διδασκαλίας και τη σύνδεση της διδασκαλίας με την έρευνα.
να διαθέτει οριακή θεσμοθετημένη μέριμνα για την υποστήριξη των φοιτητών προκειμένου να συνεχίσουν και να ολοκληρώσουν την φοίτηση τους
Η Έκθεση αναφέρει πως η θεσμοθετημένη μέριμνα για την υποστήριξη των φοιτητών εξαντλείται στην μη καταβολή διδάκτρων και στην δωρεάν διανομή συγγραμμάτων, του μειωμένου εισιτηρίου στις μετακινήσεις από και προς την έδρα του τμήματος, την δωρεάν υγειονομική περίθαλψη και την επιχορήγηση δωρεάν υπηρεσιών σίτισης και στέγασης σε συγκεκριμένες ομάδες φοιτητών με χαμηλό οικογενειακό ή ατομικό εισόδημα, και εφόσον φοιτούν μακριά από την έδρα της οικογένειας τους.
να χαρακτηρίζεται από υψηλές διαφοροποιήσεις όσον αφορά τους βασικούς δείκτες και τα χαρακτηριστικά, ανά κατηγορία ιδρυμάτων, τμημάτων, πεδίων και τομέων σπουδών
Η διαφοροποιημένη (ανά τομέα) δημόσια δαπάνη για τριτοβάθμια εκπαίδευση ανά φοιτητή το 2012 ήταν 5.016,8 ευρώ για τον πανεπιστημιακό τομέα, έναντι 2.594,6 ευρώ για τον τεχνολογικό τομέα.
Πρόσθετα, επισημαίνεται η σημαντικότατη μείωση του υπηρετούντος διδακτικού προσωπικού στον τεχνολογικό τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης κατά 34.9% για την περίοδο 2002-2012, σε σχέση με την μικρή αύξηση, ύψους 3.4% του διδακτικού προσωπικού στον πανεπιστημιακό τομέα την ίδια περίοδο, ενώ σημαντική διαφοροποίηση επισημαίνεται και στη βάση εισαγωγής, με τα τμήματα του πανεπιστημιακού τομέα να καταγράφουν υψηλότερη μέση τιμή εισαγωγής του τελευταίου επιτυχόντα στα 14.909,8 μόρια, σε σχέση με το ύψος των 10.022,2 μόρια για τον τεχνολογικό τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
Ακόμη, τα τμήματα του πανεπιστημιακού τομέα καταγράφουν σχεδόν τριπλάσια (2,8 φορές) μέση τιμή δείκτη ελκυστικότητας, σε σχέση με τα τμήματα του τεχνολογικού τομέα (17.8%, έναντι 6.4%).
Το Δελτίο Τύπου για την δημοσίευση της Έκθεσης, καταλήγει πως στο εκπαιδευτικό σύστημα διαιωνίζεται μια «εξετασιοκεντρική λογική για την αποτίμηση των εκροών, παραμένοντας αιχμάλωτη των προτεραιοτήτων και - κυρίως- των παθογενειών ενός συστήματος πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, που αναπαράγει και διευρύνει πολλαπλά υπαρκτές κοινωνικές και εκπαιδευτικές ανισότητες».
Σημειώνοντας ακόμη για την τριτοβάθμια εκπαίδευση ειδικότερα πως «παρά τις διατυπωμένες προθέσεις και επιμέρους προσπάθειες, δεν αναπτύσσεται σύμφωνα με ένα σαφή, λιτό και δομημένο στρατηγικό σχεδιασμό», κάτι που θα την καθιστούσε ικανή να «ανταποκρίνεται στις ανάγκες εκσυγχρονισμού συνολικά του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος και κυρίως στην ανάγκη για κοινωνική, οικονομική και πολιτισμική αναβάθμιση της χώρας
Να υπογραμμίσουμε, ωστόσο, πως τα προβλήματα δεν περιορίζονται εντός της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, αλλά συνεχίζουν και με την έξοδο από αυτήν. Το ποσοστό ανεργίας για πτυχιούχους τριτοβάθμιας εκπαίδευσης το 2012 αγγίζει το 18.2% και είναι το υψηλότερο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ ένας στους 4 εργαζόμενους απόφοιτους τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (26.4) απασχολείται σε θέση που απαιτεί χαμηλότερο εκπαιδευτικό επίπεδο, με την χώρα μας να βρίσκεται στην 5η ανώτερη θέση, μεταξύ των ευρωπαϊκών χώρων, στην σχετική κατάταξη.
Σχετικά, η έκθεση αναφέρει πως "στο περιβάλλον οικονομικής κρίσης στην αγορά εργασίας στην Ελλάδα η αγορά για την προσφορά θέσεων εργασίας αναζητά υψηλά ακαδημαϊκά προσόντα (μεταπτυχιακά & proficiency), για απα-
σχόληση σε θέση εργασίας με περίγραμμα αποφοίτου Λυκείου και τον αμείβει με μισθό αποφοίτου
υποχρεωτικής εκπαίδευσης».