Εξάρχεια: Το «άβατο» της προσφυγιάς

Σαν αποδημητικά πουλιά έφτασαν οι πρόσφυγες το καλοκαίρι του 2015 στο Αιγαίο. Με μια σημαντική διαφορά. Οι άνθρωποι αυτοί, πληγωμένοι από τον πόλεμο και τη φτώχεια, ίσως να μη γυρίσουν ξανά στην πατρίδα τους, να μην αντικρίσουν ξανά το σπίτι όπου μεγάλωσαν. Εκείνο το καλοκαίρι, πριν από τρία ακριβώς χρόνια, στο ξέσπασμα του προσφυγικού, πέρασαν από τη χώρα μας 856.723 πρόσφυγες σύμφωνα με τα τότε στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, οι περισσότεροι από τη Συρία, το Αφγανιστάν, το Ιράκ και από χώρες της Αφρικής. Κάποιοι συνέχισαν το ταξίδι της ξενιτιάς για ένα καλύτερο αύριο σε κάποια άλλη χώρα της μάλλον αφιλόξενης Ευρώπης. Άλλοι, έμειναν εδώ. Άλλοι σε hotspots και άλλοι σε εγκαταλελειμμένα, ερημωμένα σπίτια, πολλές οικογένειες στοιβαγμένες μαζί, σαν πεταμένα ρούχα.

Στο κέντρο της Αθήνας και στα Εξάρχεια, καταλήφθηκαν 12 δημόσια κτίρια. Άλλα υπό την επίβλεψη αναρχικών οργανώσεων, όπως αυτό στη Δερβενίων 56 και άλλα δόθηκαν για τη στέγασή τους από αλληλέγγυους που δεν ήταν ενταγμένοι σε αναρχικές ομάδες. Τα κτίρια αυτά δεν είχαν κάποια άλλη λειτουργία, όπως το ξενοδοχείο «Όνειρο» στη Σπύρου Τρικούπη 57.

Η HuffPost Greece μπήκε στις περισσότερες από αυτές τις καταλήψεις, μίλησε με τους πρόσφυγες που μένουν εκεί και καταγράφει πως ζουν οι άνθρωποι αυτοί στη «φιλόξενη», όπως λένε Ελλάδα.

Ξεκινήσαμε από την κατάληψη στην Αραχώβης 44, στην οποία φιλοξενούνται πρόσφυγες από το 2016. Εκεί συναντήσαμε τον Ομάρ, έναν 28χρονο Ιρακινό, που βρισκόταν στην αυλή και είχε το νου του για τυχόν αδιάκριτα βλέμματα περαστικών. Είναι τέσσερις μήνες στην Ελλάδα, ήξερε μόνο λίγα αγγλικά και μας ενημέρωσε ότι στο κτίριο στεγάζονται 215 πρόσφυγες, μόνο άνδρες. Οι γυναίκες και τα παιδιά τους μένουν στην κατάληψη Μερλιέ και Πρασσά που θα δούμε παρακάτω. Οι περισσότεροι στο κτίριο είναι από το Ιράκ, τη Συρία και το Μαρόκο. «Κάθε μέρα είναι ίδια εδώ» λέει.

Η Ιωάννα, υπάλληλος σε διπλανή καφετέρια σχολιάζει ότι οι πρόσφυγες δεν προκαλούν το παραμικρό πρόβλημα στη γειτονιά. Όσον αφορά την παροχή βοήθειας από Έλληνες, ανέφερε ότι «έχουν αραιώσει σημαντικά οι βοήθειες προς αυτούς. Παλιά έρχονταν ακόμα και αναρχικοί από Ισπανία για να βοηθήσουν στην κατάσταση. Τώρα έχουν αραιώσει και αυτοί».

Στην κατάληψη Μερλιέ και Πρασσά, πρώην 5 Λύκειο, φιλοξενούνται 250 πρόσφυγες, κυρίως παιδιά και γυναίκες από τη Συρία, το Αφγανιστάν και τον Λίβανο, ενώ επισκέπτονται συχνά το κτίριο δάσκαλοι και τους μαθαίνουν Αγγλικά.

Εκεί συναντήσαμε ένα 16χρονο παιδί από Συρία που σε ερώτησή μας αν μαθαίνουν την ελληνική γλώσσα, απάντησε ότι δεν έχουν μάθημα ελληνικών. «Ίσως φύγουμε για άλλη χώρα σύντομα» επισήμανε, αν και δεν έχει πάνω από πέντε μήνες εδώ.

Ο 27χρονος Petro από την ίδια κατάληψη βρίσκεται εδώ και δυο μήνες στην Ελλάδα με τους γονείς του. Αναφέρει πως κοιμάται στο ίδιο δωμάτιο μαζί με άλλες 6 οικογένειες. Παρόλα αυτά λέει ότι του αρέσει η Ελλάδα, δε θέλει να φύγει. «Η καθημερινότητά μας δεν αλλάζει. Μάθημα και μετά καθόμαστε όλοι μαζί» αναφέρει.

Από την άλλη, στην Κατάληψη του τριώροφου κτιρίου στην Κάνιγγος 22, που λειτουργεί από το 2016, ζουν μόνο Αφρικανοί. Εκεί γνωρίσαμε τον Τζούνιορ, 28 χρονών από το Κονγκό, που ήταν ιδιαίτερα φιλόξενος και πρόθυμος να μας δείξει τους χώρους του τριώροφου κτιρίου. «Είμαι δυο χρόνια εδώ, δε θέλω να φύγω» μας εξομολογήθηκε, καθώς ανεβαίναμε στον πρώτο όροφο του κτιρίου. «Εδώ μένουν περίπου 60 άτομα κυρίως από το Κονγκό, το Καμερούν και τη Γκάνα» επιβεβαίωσε. «Οι Έλληνες δεν έρχονται να βοηθήσουν πια, στην αρχή το έκαναν. Έχουν έρθει και μας έχουν βοηθήσει άνθρωποι από πολλές χώρες. Και από τηνΙταλία και από τη Γαλλία και από την Αμερική» ανέφερε, ενώ μας έδειχνε τα δωμάτια και τη βεράντα.

Στη Σπύρου Τρικούπη υπάρχουν δύο χώροι στέγασης προσφύγων, στον αριθμό 57 και στον 17. Ξεκινώντας ανηφορικά από την 57, πρώην ξενοδοχείο «Όνειρο», συναντήσαμε στην πόρτα τη Weissel, μια 20χρονη Σύρια που μένει ένα χρόνο και τέσσερις μήνες στο κτίριο, στο ίδιο δωμάτιο με τον αδερφό της. Μας εξήγησε ότι στο ξενοδοχείο κατοικούν 60 άτομα, εξ αυτών περίπου 30 γυναίκες και 20 παιδιά, κυρίως από τον Αραβικό Κόσμο. «Μου αρέσει η Ελλάδα γιατί μοιάζει πολύ με τη Συρία» αναφέρει χαρακτηριστικά.

Από την άλλη στον αριθμό 17, δίπλα από την πλατεία Εξαρχείων, οι πρόσφυγες έρχονται και φεύγουν. Έτσι μας είπε μια 21χρονη Σύρια που δεν ήθελε να αναφέρει το όνομά της. Δεν έχει πάνω από ένα μήνα εδώ. Ετοιμάζεται να φύγει για άλλη χώρα. Στο κτίριο μένουν 18 Σύριοι, όλοι άγνωστοι μεταξύ τους, μας πληροφορεί.

Στην Αχαρνών 22, σε κτίριο που στο παρελθόν φιλοξενούσε γραφεία της ΕΥΔΑΠ αλλά και του υπουργείου Υγείας, ζουν 35 οικογένειες με παιδιά, κυρίως από το Αφγανιστάν. Μιλήσαμε τηλεφωνικά με τον Αμπντούλ, πρώην διοικητικό στέλεχος στο Υπουργείο Εξωτερικών του Αφγανιστάν, ο οποίος μας επιβεβαίωσε αυτή την πληροφορία. Μας επέτρεψε μάλιστα να τραβήξουμε και ορισμένες φωτογραφίες.

Απέναντι από την Αχαρνών22, στη συμβολή των οδών Μάγερ και Σουρμελή, πρώην 2ο Γυμνάσιο και Λύκειο Αθηνών, μάθαμε πως οι πρόσφυγες έχουν βαφτίσει το κτίριο «Γιασμίν», δηλαδή λουλούδι. Ο 47χρονος Α. από τον Λίβανο, ηλεκτρολόγος στο επάγγελμα ψάχνοντας να βρει κάνα μερεμέτι στη γειτονιά, μένει στην Ελλάδα από το 2014, πριν ανοίξει η συγκεκριμένη κατάληψη. Μας πληροφορεί ότι στο κτίριο μένουν 400 άτομα, ανάμεσα σε αυτούς Σύριοι, Αφγανοί, Λιβανέζοι και Ιρακινοί.

Στην κατάληψη γνωρίσαμε και τον Σίμον, έναν 24χρονο Γερμανό που έχει έρθει στην Αθήνα αποκλειστικά για να παρέχει βοήθεια στους πρόσφυγες. Μένει σε ένα διαμέρισμα στα Εξάρχεια και επισκέπτεται καθημερινά την κατάληψη. Τους φέρνει τρόφιμα και προϊόντα πρώτης ανάγκης, τους μαγειρεύει και παίζει με τα παιδιά.

«Είμαι εδώ από το 2016» μας λέει. «Βοηθούσα τους πρόσφυγες για περίπου τέσσερα χρόνια στη Γερμανία. Δε μου έφτανε, ήθελα να βοηθήσω κι άλλο. Για αυτό είμαι εδώ. Οι γονείς μου δεν έχουν κανένα πρόβλημα με αυτό. Το Σεπτέμβριο όμως θα γυρίσω για να ξεκινήσω τις σπουδές μου», μας λέει με παράπονο.

Σε ερώτησή μας για το πρόβλημα του προσφυγικού μας απαντά: «Το πρόβλημα είναι καθαρά πολιτικό. Αυτό το πράγμα που εξελίσσεται μπροστά στα μάτια μας είναι θηριωδία. Είναι ανεπίτρεπτο να καθόμαστε να μας ποδοπατούν», ενώ όταν του ανέφερα το όνομα «Μέρκελ» εξέφρασε την αποστροφή του στο πρόσωπό του.

Για το πως περνούν τη μέρα τους στην Αθήνα, απαντούν στη HuffPost Greece άλλοι τρεις πρόσφυγες. Ο Μ. 45 χρονών από το Αφγανιστάν μας αφηγείται ότι σηκώνεται στις εφτά το πρωί. Κάνει ντους, πίνει καφέ και διαβάζει ελληνικά ή προετοιμάζεται για το μάθημα των αγγλικών του. Έχει καθημερινά 10-11 αγγλικά και 12-1 ελληνικά. Όταν γυρνάει σπίτι, μαγειρεύει και απολαμβάνει το υπόλοιπο τη ημέρας.

Η Φάτα, 64 χρονών από το Ιράκ μας λέει: «Όλη μου τη μέρα την περνώ μπροστά από το κοντέινερ. Δε μπορώ να κινηθώ πολύ. Οι γιοι μου πρέπει να πάνε και να αγοράσουν όλα τα πράγματα που είναι απαραίτητα για το μικρό μας μαγαζί, για παράδειγμα αναψυκτικά και φαλάφελ». Όταν τη ρωτήσαμε τι είναι αυτό που περιμένει μας απάντησε «να φάω φαλάφελ και να περιμένω το διαβατήριο».

Ο 18χρονος Ζ. Από τη Συρία απολαμβάνει την καθημερινότητά του. «Ξυπνάω το απόγευμα. Κάθομαι στο κοντέινερ, πίνω τσάι και ακούω μουσική. Περιμένω από την Κεντρική Υπηρεσία Ασύλου μια θέση εργασίας στα τέλη του 2019. Τώρα απλά κοιμάμαι και περιμένω. Δεν είναι το καλύτερο που μπορώ να κάνω, αλλά δεν έχω να κάνω κάτι καλύτερο» παραδέχεται.

Τις καταλήψεις στη Μεθώνης και στη Θερμοπυλών τις βρήκαμε κλειστές. Για τη δεύτερη, ιδιοκτήτες των γύρω καταστημάτων μας πληροφόρησαν ότι μένουν πάνω από δέκα οικογένειες κυρίως από τη Συρία. Όταν χτυπήσαμε τα κουδούνια δε μας άνοιξε κανένας, ίσως από φόβο. Στο μπαλκόνι του τρίτου ορόφου κάθεται ένα κοριτσάκι και κοιτά τον ορίζοντα. Ίσως ο νους της να τρέχει στην πατρίδα της.

Οι καταλήψεις στη Δερβενίων και στη Νοταρά ανοίγουν μια φορά τη βδομάδα πραγματοποιώντας συνέλευση για αιτήματα και προβλήματα της κατάληψης.

Η επίσκεψη στο City Plaza έχει πραγματοποιηθεί σε προηγούμενο ρεπορτάζ της HuffPost Greece.

Σε αυτό το οδοιπορικό στην κακοφημισμένη αθηναϊκή γειτονιά των Εξαρχείων εντοπίζει κανείς τις φρικαλεότητες που γεννά η έκβαση ενός πολέμου. Τρομαγμένα πρόσωπα, δισταγμό σε κάθε άγνωστο. Οι μόνες αχτίδες ελπίδας παραμένουν τα παιδικά χαμόγελα που δε σβήνουν ό,τι και να γίνει. Επομένως, πριν βουλιάξει ξανά κάποια βάρκα στο Αιγαίο, πριν εκδιωχθεί κάποιο Aquarius από κάποια χώρα, πριν γίνουν αντικείμενο εκμετάλλευσης για τα χρήματα που κουβαλούν μαζί τους, ίσως να σκεφτούμε το εξής: Είναι άνθρωποι. Όπως κι εμείς.