Πάνω από δύο χρόνια από τότε που πρότεινε για πρώτη φορά ένα σχέδιο για την αναζωογόνηση της μακρόχρονης ειρηνευτικής ειρηνευτικής διαδικασίας μεταξύ Ισραηλινών-Παλαιστινίων, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τράμπ. Αυτή την ώρα στην Ουάσιγκτον, ανακοινώνει λεπτομέρειες.
Ωστόσο, παραμένει η βαθιά δυσπιστία μεταξύ των πλευρών και δεν είναι πλέον αμοιβαία αποδεκτό ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι ο «φυσικός διαμεσολαβητής» οποιασδήποτε λύσης.
Ποιά είναι τα θέματα κλειδιά;
1. Το καθεστώς της Ιερουσαλήμ, συμπεριλαμβανομένων των ιερών ιστορικών χώρων του Ιουδαϊσμού, του Ισλάμ και του Χριστιανισμού.
2. Καθιέρωση αμοιβαία αποδεκτών συνόρων.
3. Η εξεύρεση ρυθμίσεων ασφαλείας για την ικανοποίηση των ισραηλινών φόβων για επιθέσεις από Παλαιστίνιους και εχθρικούς γείτονες.
4. Η παλαιστινιακή απαίτηση να ενσωματωθούν στην παλαιστινιακή επικράτεια η Δυτική Όχθη, η Λωρίδα της Γάζας και η Ανατολική Ιερουσαλήμ - που κατέλαβε το Ισραήλ στον πόλεμο της Μέσης Ανατολής του 1967.
5. Η εξεύρεση λύσης στη δεινή κατάσταση εκατομμυρίων Παλαιστινίων προσφύγων.
6. Ρυθμίσεις για τη διάθεση φυσικών πόρων, όπως το νερό.
7. Η Παλαιστινιακή ηγεσία ζητά το Ισραήλ να απομακρύνει τους οικισμούς του στη Δυτική Όχθη και την Ανατολική Ιερουσαλήμ. Περισσότεροι από 400.000 Ισραηλινοί ζουν σήμερα μεταξύ περίπου 3 εκατομμυρίων Παλαιστινίων στη Δυτική Όχθη, ενώ άλλοι 200.000 έποικοι στην Ανατολική Ιερουσαλήμ.
Γιατί θέλουν τώρα την αναζωογόνηση της ειρηνευτικής διαδικασίας Τραμπ και Νετανιάχου;
Τόσο o Τραμπ όσο και ο Νετανιάχου θα ήθελαν να απομακρύνουν την προσοχή της κοινής γνώμης από τα εγχώρια προβλήματα τους. Ο Τραμπ αντιμετωπίζει δίκη με ανοιχτό θεωρητικά το ενδεχόμενο να εκπέσει του προεδρικού αξιώματος, ενώ ο Νετανιάχου κατηγορήθηκε για διαφθορά τον Νοέμβριο. Και οι δύο αρνούνται τις κατηγορίες.
Αμφότεροι αντιμετωπίζουν εκστρατείες επανεκλογής - ο Νετανιάχου το Μάρτιο και ο Τραμπ το Νοέμβριο. Ο Νετανιάχου προσπάθησε δύο φορές και απέτυχε να εξασφαλίσει πλειοψηφία στο ισραηλινό κοινοβούλιο πέρυσι.
Ο Trump έχει επανειλημμένα καθυστερήσει την παρουσίαση του σχεδίου του, ώστε να αποφύγει την πρόκληση εκλογικών προβλημάτων για το Nετανιάχου, λόγω της πιθανότητας να χρειαστούν κάποιες παραχωρήσεις από μέρους του Ισραήλ.
Αντιμετωπίζει το δικό του «πολιτικό ρολόι» όμως! Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορεί να περιμένει επί πολλους μήνες, μέχρι να αναδείξει το Ισραήλ τον επόμενο πρωθυπουργό του, σύμφωνα με μια πηγή που είναι εξοικειωμένη με την σκέψη της ειρηνευτικής ομάδας...
Τί περιλαμβάνει το σχέδιο Τραμπ;
Η πρόταση είναι δεκάδες σελίδες, αλλά ελάχιστα έχουν αποκαλυφθεί για το περιεχόμενό της.
Παλαιστινιακές και αραβικές πηγές, οι οποίες ενημερώθηκαν σχετικά, εξέφρασαν φόβους ότι μέσω του σχεδίου ίσως επιχειρείται ουσιαστικά μία «δωροδοκία» προς τους Παλαιστίνιους, προκειμένου να αποδεχθούν την κατοχή του Ισραήλ. Κάτι που θα μπορούσε να αποτελέσει πρώτο βήμα, ώστε το Ισραήλ να συμπεριλάβει τελικά στο έδαφός του περίπου το ήμισυ της Δυτικής Όχθης, περιλαμβανομένου του μεγαλύτερου μέρους της κοιλάδας του Ιορδάνη, δηλαδή της στρατηγικής και γόνιμης ανατολικής ζώνης της επικράτειας.
Οι Παλαιστίνιοι λένε ότι η κοιλάδα του Ιορδάνη, σχεδόν το 30% της Δυτικής Όχθης, θα αποτελέσει ένα ζωτικό μέρος της μελλοντικής τους κρατικής οντότητας.
Ο γαμπρός του Τραμπ, Τζάρεντ Κούσνερ, ο κύριος συντάκτης του σχεδίου, ξεκίνησε να καταγράφει το πρώτο στάδιο στο Μπαχρέιν τον Ιούνιο. Ζήτησε να συγκεντρωθεί ένα κεφάλαιο επενδύσεων ύψους 50 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την ενίσχυση της παλαιστινιακής πλευράς, αλλά και των γειτονικών αραβικών κρατικών οικονομιών.
Ποιές είναι οι πιθανότητες επιτυχίας;
Οι τελευταίες ειρηνευτικές συνομιλίες μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστινίων κατέρρευσαν το 2014.
Τα διαρκή εμπόδια περιλαμβάνουν την επέκταση των ισραηλινών οικισμών σε κατεχόμενα εδάφη και γενιές αμοιβαίας καχυποψίας. Οι τελευταίες δύο δεκαετίες είδαν επίσης να συγκεντρώνει μεγάλη εξουσία στη Γάζα το ένοπλο ισλαμιστικό κίνημα της Χαμάς, το οποίο είναι επίσημα δεσμευμένο για την καταστροφή του Ισραήλ. Ετσι βρίσκεται σε εξέλιξη ένας δεκαετής αγώνας εξουσίας - μεταξύ των Παλαιστινίων - με την Χαμάς να πιέζει την Παλαιστινιακή Αρχή, που υποστηρίζεται από τη Δύση και έχει ως επικεφαλής τον Πρόεδρο Μαχμούτ Αμπάς.
Ο «ελέφαντας στο δωμάτιο» είναι η λύση των δύο κρατών - η μακρόχρονη διεθνής φόρμουλα για την επίτευξη ειρήνης, που προβλέπει να δημιουργηθεί ένα ανεξάρτητο παλαιστινιακό κράτος και να συνυπάρχει παράλληλα με το Ισραήλ.
Τα Ηνωμένα Έθνη και τα περισσότερα έθνη ανά τον κόσμο υποστηρίζουν αυτό το σχέδιο, το θεμέλιο κάθε ειρηνευτικού σχεδίου εδώ και δεκαετίες.
Η διοίκηση Τραμπ έχει θεσεις που απέχουν ωστόσο - και πολύ μάλιστα - από βασικούς άξονες αυτού του παλαιού σχεδίου. Μεταξύ άλλων, ανατρέποντας δεκαετίες πολιτικής των ΗΠΑ, ο υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο ανακοίνωσε ότι η Ουάσιγκτον δεν θεωρεί πλέον ότι οι ισραηλινοί οικισμοί που δημιουργήθηκαν στη Δυτική Όχθη αποτελούν παραβίαση του διεθνούς δικαίου.
Οι Παλαιστίνιοι και το μεγαλύτερο μέρος της διεθνούς κοινότητας θεωρούν τους οικισμούς αυτούς παράνομους και επικαλούνται το διεθνές δίκαιο. Το Ισραήλ το αμφισβητεί αυτό - και επισήμως.
Μπορούν οι ΗΠΑ να είναι ένας έντιμος μεσολαβητής;
Ο Νετανιάχου, ο οποίος είναι επικεφαλής της κυβέρνησης συνασπισμού του Ισραήλ, αποδέχθηκε με χαρά την πρόσκληση του Τράμπ για συνομιλίες επί του σχεδίου στην Ουάσινγκτον. Την παραμονή της ανακοίνωσης, είπε: «Η συμφωνία του αιώνα είναι η ευκαιρία ενός αιώνα και δεν πρόκειται να την προσπεράσουμε».
Ο κύριος εγχώριος αντίπαλός του, ο κεντρώος πρώην στρατηγός Μπένι Γκαντς, επισκέφθηκε επίσης την Ουάσινγκτον για να συζητήσει τη συμφωνία με τον Τραμπ, αποκαλώντας την «σημαντικό και ιστορικό ορόσημο».
Και οι δυο θα ήθελαν να την αξιοποιήσουν ως το μέγιστο πολιτικό πλεονέκτημα πριν από τις εκλογές της 2ας Μαρτίου, όπου ο Γκαντς θα προσπαθήσει να εξοντώσει τον Νετανιάχου ως πολιτικό αντίπαλο για την πρωθυπουργία στο Ισραήλ.
Ωστόσο, ο πρόεδρος της Παλαιστινιακής Αρχής δήλωσε ότι το σχέδιο διαχείρισης του Τραμπ δεν είναι «τίποτα άλλο από ένα σχέδιο για να ακυρωθεί ο παλαιστινιακός αγώνας και το απορρίπτουμε».
Η παλαιστινιακή ηγεσία είπε ότι η Ουάσινγκτον δεν μπορεί πλέον να θεωρηθεί ως μεσολαβητής, μετά από μια σειρά αποφάσεων του Τράμπ που ευχαρίστησαν το Ισραήλ αλλά εξόργισαν τους Παλαιστίνιους.
Αυτές περιλαμβάνουν την αναγνώριση της Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσας του Ισραήλ, τη μετακίνηση της Πρεσβείας των ΗΠΑ από το Τελ Αβίβ στην Ιερουσαλήμ και το πάγωμα ανθρωπιστικής βοήθειας εκατομμυρίων δολαρίων προς τους Παλαιστίνιους.