Ο Abu Huthaifa είναι ένας από τους τελευταίους χειρουργούς στο Χαλέπι και μας περιγράφει τη ζωή και το θάνατο στα βομβαρδισμένα νοσοκομεία

Ζωή και θάνατος μέσα στα βομβαρδισμένα νοσοκομεία στο Χαλέπι με τα λόγια ενός από τους τελευταίους χειρουργούς

(Προσοχή ακολουθούν σκληρές εικόνες)

Κατά τη περίοδο των αεροπορικών βομβαρδισμών του ΝΑΤΟ στη Σερβία στο λεξιλόγιο των διπλωματών, εισήχθη ένας νέος όρος. Αυτός της «παράπλευρης απώλειας» που ήρθε να «δικαιολογήσει» τη στόχευση αμάχων και μη στρατιωτικών στόχων. Η φράση προκάλεσε την οργή και τη χλεύη πολιτών, ΜΜΕ, ΜΚΟ, ακτιβιστών, πολιτικών όσο λίγες στην διεθνή πολιτική σκηνή.

17 χρόνια μετά από εκείνες τις τραγικές ημέρες άμαχοι και μη στρατιωτικοί στόχοι, με πρώτα τα νοσοκομεία και πάσης φύσεως ιατρικές δομές, βομβαρδίζονται χωρίς ντροπή στο υπό κατάληψη ανατολικό Χαλέπι κατά παραβίαση και πάλι των κανόνων της Συνθήκης της Γενεύης που προβλέπει ένα μίνιμουμ κανόνων για τις πολεμικές συγκρούσεις και «προστατεύεί» νοσοκομεία και ιατρικό προσωπικό.

3,5 μήνες...27 βομβαρδισμοί νοσοκομείων...35 γιατροί...7 χειρουργοί...250.000 άμαχοι

Η μόνη διαφορά με τα γεγονότα του 1999 είναι πως οι επιτιθέμενες δυνάμεις που φαίνεται να ανήκουν στο στρατόπεδο του Άσαντ και των Ρώσων συμμάχων του, δεν φαίνεται να μπαίνουν καν στον κόπο να εφεύρουν μια φράση όπως αυτή της «παράπλευρης απώλειας» για να «δικαιολογήσουν» τις πράξεις τους. Και δεν φαίνεται να χρειάζεται κιόλας αφού για τα εγκλήματα που συντελούνται στη Συρία λίγα έχουμε ακούσει για την ανάγκη να κινηθούν διαδικασίες λογοδοσίας. Και ποιος θα μπορούσε να ασκήσει πιέσεις πχ στη Συρία του Άσαντ και στη Ρωσία αφού είναι οι ίδιες οι δυνάμεις των ΗΠΑ που έχουν επίσης πχ βομβαρδίσει μόλις πριν από ένα χρόνο νοσοκομείο των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στην Κουντούζ του Αφγανιστάν ενώ ανέχονται τους βομβαρδισμούς νοσοκομείων στην Υεμένη από τη σύμμαχο της Σαουδική Αραβία.

Επειδή όμως όλα αυτά «συμβαίνουν» δεν σημαίνει πως δεν πρέπει κάποια στιγμή να μπει ένα τέλος.

Το ανατολικό Χαλέπι τελεί υπό πολιορκία από τον Ιούλιο και οι συριακές και ρωσικές δυνάμεις φαίνονται αποφασισμένες να μην σταματούσαν να το σφυροκοπούν μέχρι να παραδοθεί. Ο Άσαντ φαίνεται πως έχει καταλήξει ότι η στοχοποίηση νοσοκομείων και κλινικών αποδίδουν καρπούς. Γι αυτό και τους τρεισήμισι τελευταίους μήνες έχουν πληγεί κατά τη διάρκεια αεροπορικών επιδρομών συνολικά 27 φορές. Το αποτέλεσμα είναι σήμερα να έχουν απομείνει μόνο 35 γιατροί- εκ των οποίων μόλις επτά χειρουργοί- για συνολικά περί τους 250.000 κατοίκους. Φυσικά δεν υπάρχει ούτε ένα νοσοκομείο που να μην έχει υποστεί ζημιές.

«Η συνηθισμένη σκηνή είναι τραυματισμένα σώματα παντού. Συχνά πρέπει να περάσουμε από πάνω τους. Δεν είμαι βέβαιος αν αυτό είναι φυσιολογικό ή όχι, όμως έχουμε συνηθίσει...Φροντίζουμε, περιθάλπτουμε το ταχύτερο δυνατό με ο,τι έχουμε διαθέσιμο όσο πενιχρά και εάν είναι τα μέσα μας»

Ακόμη και το προηγούμενο 24ωρο, όταν διεξάγονταν στη Λωζάνη η διεθνής συνάντηση των Υπουργών Εξωτερικών, με ζητούμενο όπως είχε δηλώσει ο πρόεδρος της Γαλλίας, Φρανσουά Ολάντ την κατάπαυση πυρός για να διανεμηθεί ανθρωπιστική βοήθεια, οι βομβαρδισμοί νοσοκομείων συνεχίστηκαν.

Σύμφωνα με αναφορές, «χτυπήθηκαν» ξανά τέσσερα νοσοκομεία – με το εάν εξ αυτών να έχει υποστεί εκτεταμένες ζημιές- έχουν τραυματιστεί τουλάχιστον δύο γιατροί ενώ νεκρός είναι ένας οδηγός ασθενοφόρου. Μόνο δε το διήμερο 11-13 Οκτωβρίου από τις αεροπορικές επιδρομές στο Χαλέπι έχασαν τη ζωή τους 62 άτομα και 467 τραυματίστηκαν.

Αυτοί οι 467 τραυματίες, μεταξύ των οποίων 98 παιδιά έχουν ανάγκη από τους γιατρούς τους και τα νοσοκομεία της πόλης που βομβαρδίζουν και καταρρέουν. Ενώ οι γιατροί...

«Μερικές φορές αναγκαζόμαστε να διακόψουμε την τεχνητή υποστήριξη ενός ασθενούς που δεν έχει ελπίδα για να κάνουμε εισαγωγή ενός άλλου που έχει περισσότερες πιθανότητες να ζήσει»

Αλήθεια πως μπορεί να είναι η καθημερινότητα ενός γιατρού στο υπό διαρκείς βομβαρδισμούς ανατολικό Χαλέπι; Όπου οι μονάδες εντατικής θεραπείας είναι πάντα γεμάτες, οι ιατρικές προμήθειες λιγοστεύουν και οι γιατροί είναι ελάχιστοι;

Ένας από τους μόλις επτά εναπομείναντες χειρουργούς ανατολικό στο Χαλέπι είναι ο δρ. Abu Huthaifa ο οποίος μέσω των Γιατρών Χωρίς Σύνορα που στηρίζει το νοσοκομείο στο οποίο εργάζεται, μας μεταφέρει όσα ζει κάθε μέρα μαζί με τους συναδέλφους, τους ασθενείς του, τους συγγενείς τους, τους συμπατριώτες του.

Εικόνες σκληρές, γεμάτες αίμα και ανθρώπινο πόνο, που από ένα σημείο και μετά γίνονται «το φυσιολογικό», «αυτό που συμβαίνει κάθε μέρα». Όπως επίσης, ο ίδιος και οι συνάδελφοί του κάθε μέρα πρέπει να πάρουν τις πιο δύσκολες αποφάσεις για το ποιος θα ζήσει και ποιος πεθάνει αφού τα μέσα που υπάρχουν τους αναγκάζουν να αναλογίζονται τις πιθανότητες.

«Η συνηθισμένη σκηνή είναι τραυματισμένα σώματα παντού. Δεν είμαι βέβαιος αν αυτό είναι φυσιολογικό ή όχι, όμως έχουμε συνηθίσει σε αυτή τη σκηνή επειδή συμβαίνει συχνά. Οφείλουμε να φροντίσουμε αυτούς τους τραυματίες και να τους περιθάλψουμε το ταχύτερο δυνατό με ό,τι έχουμε και ό,τι διαθέτει το νοσοκομείο μας, όσο πενιχρά κι αν είναι τα μέσα μας», λέει ο δρ Huthaifa.

«Υπάρχουν ασθενείς που έχουν χάσει πολύ αίμα, μπορεί να μην βρίσκουμε συμβατή ομάδα αίματος, επειδή οι περισσότεροι στο ανατολικό Χαλέπι έχουν ήδη δώσει, κάποιοι δεκάδες φορές. Μπορεί να μην έχουμε ιατρικές προμήθειες ή ράμματα για να κάνουμε για τις επεμβάσεις»

Όπως εξηγεί «έχουμε συνηθίσει στις καθημερινές σκηνές μετά από έναν μαζικό βομβαρδισμό, όταν τα νοσοκομεία κατακλύζονται από τους τραυματίες σε σημείο που πρέπει να περάσουμε από πάνω τους για να πάμε σε άλλους ασθενείς που μας χρειάζονται...Σε τέτοιες στιγμές, ζητάμε βοήθεια στην αίθουσα επειγόντων περιστατικών από όποιον είναι διαθέσιμος –φροντιστές, καθαρίστριες και νοσηλευτικό προσωπικό– να πιέσει τις πληγές των ασθενών που αιμορραγούν, να δέσει στοιχειωδώς τα τραύματα με επιδέσμους, να μετακινήσει τους ασθενείς στο χειρουργείο, να κάνει διαλογή των ασθενών ανάλογα με τη σοβαρότητα των τραυμάτων τους και να μετακινήσει όσους μπορούν να σωθούν στο χειρουργείο».

Εξάλλου όπως τονίζει ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα είναι η έλλειψη προσωπικού ενώ περιέργως η πρόσκαιρη εκεχειρία- που φυσικά έληξε άδοξα- κατάφερε μεγάλο πλήγμα στα νοσοκομεία καθώς πολλοί γιατροί και νοσηλευτές έφυγαν για να επισκεφθούν τις οικογένειες και τους συγγενείς τους έξω από το Χαλέπι. Έτσι όταν ξεκίνησε η πολιορκία δεν μπορούσαν να επιστρέψουν.

Ελλείψεις όμως υπάρχουν επίσης σε καύσιμα «τα οποία χρειαζόμαστε για να έχουμε τις γεννήτριες των νοσοκομείων σε λειτουργία 24 ώρες το 24ωρο, καθώς το ανατολικό Χαλέπι έχει μείνει χωρίς ρεύμα. Ακόμη, υπάρχει έλλειψη ιατρικών προμηθειών και φαρμάκων, καθώς και κλινών εντατικής θεραπείας». Όσο για προστασία από τις βόμβες και τις οβίδες, τα νοσοκομεία χρησιμοποιούν μόνο τα υπόγεια ή τους χαμηλότερους ορόφους των κτιρίων.

Πριν από την πολιορκία, λέει ο Δρ Abu Huthaifa, πολλοί ασθενείς που χρειάζονταν εντατική θεραπεία μακράς διάρκειας παραπέμπονταν σε άλλες πόλεις της Συρίας ή στην Τουρκία. «Τώρα, με την πολιορκία, δεν μπορούμε να το κάνουμε..Μερικές φορές αναγκαζόμαστε να διακόψουμε την τεχνητή υποστήριξη ενός ασθενούς που δεν έχει ελπίδα για να κάνουμε εισαγωγή ενός άλλου που έχει περισσότερες πιθανότητες να ζήσει».

«Υπάρχει έλλειψη καυσίμων...τα χρειαζόμαστε για να λειτουργούν οι γεννήτριες των νοσοκομείων 24 ώρες το 24ωρο...Το ανατολικό Χαλέπι έχει μείνει χωρίς ρεύμα....Ιατρικές προμήθειες, φάρμακα, κλίνες εντατικής θεραπείας όλα σε έλλειψη»

Τις τελευταίες τρεις εβδομάδες, η κατάσταση στα νοσοκομεία της πόλης είναι απελπιστική, καθώς ο αριθμός των τραυματιών υπερβαίνει τις δυνατότητες των υπηρεσιών. «Δεχτήκαμε έναν ασθενή που είχε τραυματιστεί σε μια αεροπορική επιδρομή και έπρεπε να κάνει λαπαροτομία» λέει ο Δρ Abu Huthaifa «όμως όλα τα χειρουργεία στο Χαλέπι ήταν γεμάτα. Αναγκαστικά τον βάλαμε σε αναμονή μέχρι να βρεθεί μια θέση. Πέθανε επειδή δεν υπήρχε θέση σε κανένα χειρουργείο για να κάνουμε την επέμβαση».

Κάτω από τέτοιες συνθήκες, είναι ένας αγώνας ακόμη και το να βρεις χρόνο για να φας ή να κοιμηθείς. «Όταν βγαίνει ένας ασθενής από το χειρουργείο και φέρνουν έναν άλλο, βρίσκουμε την ευκαιρία να προσευχηθούμε ή να φάμε» λέει χαρακτηριστικά. «Δουλεύουμε σχεδόν 24 ώρες το 24ωρο και δεχόμαστε τραυματίες οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας. Μερικές φορές προσπαθούμε να ξεκλέψουμε λίγο χρόνο για έναν υπνάκο ανάμεσα σε δύο χειρουργεία: προσπαθούμε να κοιμηθούμε μισή ώρα για να πάρουμε δυνάμεις για το επόμενο χειρουργείο.»

Παρόλο που τα νοσοκομεία είχαν προετοιμαστεί για το ενδεχόμενο μιας πολιορκίας δημιουργώντας αποθέματα ιατρικών προμηθειών, αυτά τώρα εξαντλούνται, σύμφωνα με τον Δρ Abu Huthaifa.

«Όταν βγαίνει ένας ασθενής από το χειρουργείο μέχρι να φέρουν άλλο, προσευχόμαστε ή τρώμε...Δουλεύουμε σχεδόν 24 ώρες το 24ωρο, δεχόμαστε τραυματίες οποιαδήποτε στιγμή...Προσπαθούμε να κοιμηθούμε μισή ώρα για να πάρουμε δυνάμεις για το επόμενο χειρουργείο»

Όσο για το τι μπορεί να συμβεί από εδώ και πέρα εάν δεν επιτραπεί η είσοδος βοήθειας στην πολιορκημένη περιοχή. «Πιθανόν να μην μπορούμε να σώσουμε πολλούς από τους ασθενείς μας, λόγω της έλλειψης καυσίμων για τη λειτουργία των γεννητριών, ή επειδή δεν έχουμε κενές θέσεις στη μονάδα εντατικής θεραπείας. Ορισμένοι ασθενείς χρειάζονται κλίνες εντατικής θεραπείας για έναν ή δύο μήνες, ανάλογα με τα τραύματά τους. Οι ασθενείς με εγκεφαλικά τραύματα χρειάζονται εντατική θεραπεία για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Όσο για τους ασθενείς που έχουν χάσει πολύ αίμα, μπορεί να μην βρίσκουμε συμβατή ομάδα αίματος, επειδή οι περισσότεροι στο ανατολικό Χαλέπι έχουν ήδη δώσει αίμα, πολλοί από αυτούς δεκάδες φορές. Ακόμη, μπορεί να μην έχουμε ιατρικές προμήθειες ή ράμματα για να κάνουμε χειρουργικές επεμβάσεις».

Μέσα σε όλα αυτά όμως φαίνεται να ανησυχεί πολύ για τα παιδιά που δεν εμβολιάζονται, καθώς και για την έλλειψη βρεφικού γάλακτος, φρέσκων λαχανικών και τροφίμων γενικότερα.

Η υπηρεσία ασθενοφόρων επίσης έχει πληγεί από την πολιορκία και τον τυφλό βομβαρδισμό της πόλης, με τρομερές συνέπειες. «Δεχτήκαμε έναν ασθενή στις 4 τα ξημερώματα» λέει ο Δρ Abu Huthaifa. «Είχε εκραγεί μια βόμβα δίπλα στο σπίτι του ενώ κοιμόταν και είχε τραυματιστεί στο στήθος από θραύσματα. Η οικογένειά του προσπάθησε να τον φέρει στο νοσοκομείο το ταχύτερο δυνατό. Όμως λόγω της έλλειψης ασθενοφόρων, λόγω της έλλειψης οποιουδήποτε είδους καυσίμων για να κινηθούν, ο άνθρωπος ήταν νεκρός όταν τον έφεραν μιάμιση ώρα μετά τον τραυματισμό. Κι όλα αυτά επειδή δεν υπήρχε όχημα να τον μεταφέρει στο νοσοκομείο».

Νοσοκομεία στο Χαλέπι

Δημοφιλή