Για περίπου 70 χρόνια το ημερολόγιο της Ρένια Σπίγκελ, Πολωνής Εβραίας που πέθανε στο Ολοκαύτωμα, ήταν κλεισμένο σε μια θυρίδα τράπεζας στη Νέα Υόρκη.
Η Ρένια σκοτώθηκε από τους Ναζί όταν ενηλικιώθηκε το 1942. Για τη μητέρα και την αδελφή της, που επέζησαν, η ανάγνωση της ιστορίας της ήταν κάτι τρομερά επώδυνο- οπότε και το ημερολόγιο έμεινε κλεισμένο στη θυρίδα για δεκαετίες.
Το ημερολόγιο αυτό πρόκειται πλέον να εκδοθεί: Όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα του CNN, το «Renia’s Diary: A Young Girl’s Life in the Shadow of the Holocaust» θα εκδοθεί από την οικογένειά της και ήδη γίνονται συγκρίσεις με το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ.
Σύμφωνα με τον εκδοτικό οίκο, Penguin Books, το βιβλίο, που θα κυκλοφορήσει στις 19 Σεπτεμβρίου, είναι μια «ασυνήθιστη μαρτυρία, τόσο για τους τρόμους του πολέμου, όσο και και το ότι η ζωή μπορεί να υπάρξει ακόμα και στις σκοτεινότερες ώρες».
Η Ρένια Σπίγκελ ζούσε στο Πρζεμίσλ της νοτιοανατολικής Πολωνίας, που ήταν υπό σοβιετική κατοχή μέχρι την επίθεση των Ναζί στην ΕΣΣΔ το 1941. Είχε γεννηθεί το 1924. Το ημερολόγιο, περίπου 700 σελίδων, αρχίζει τον Ιανουάριο του 1939, όταν η ίδια ήταν σε ηλικία 15 ετών, και περιγράφει τη φυγή της από την πόλη της λόγω των βομβαρδισμών, την εξαφάνιση άλλων εβραϊκών οικογενειών και τη δημιουργία του γκέτο.
Η Ρένια και η αδελφή της Ελίζαμπεθ (παλαιότερο όνομα Αριάνα) χωρίστηκαν από τη μητέρα τους, που ήταν στο γερμανικό έδαφος κατά τον πόλεμο. Σχεδόν κάθε εγγραφή στο ημερολόγιο τελειώνει «Ο Θεός και η Μπουλούς θα με σώσουν» (έτσι αποκαλούσε χαϊδευτικά τη μητέρα της). Επίσης, στο ημερολόγιο υπάρχουν ποιήματα, συνθέσεις και η περιγραφή του έρωτά της με ένα αγόρι ονόματι Ζίγκμουντ Σβάρτσερ. Οι δύο τους είχαν το πρώτο τους φιλί μερικές ώρες πριν οι Ναζί φτάσουν στο Πρζεμίσλ.
Η Ρένια σκοτώθηκε τον Ιούλιο του 1942, όταν οι Ναζί την βρήκαν να κρύβεται σε μια σοφίτα. Άφησε τον ημερολόγιο στον φίλο της, ο οποίος έγραψε τις συγκλονιστικές τελευταίες γραμμές: «Τρεις πυροβολισμοί. Τρεις ζωές χάθηκαν. Το μόνο που ακούω είναι πυροβολισμοί, πυροβολισμοί».
Ο Σβάρτσερ το έδωσε να το φυλάξει κάποιος άλλος πριν σταλεί στο Άουσβιτς. Επέζησε, πήγε στις ΗΠΑ και το 1950 κατάφερε να επιστρέψει το ημερολόγιο στην αδελφή της Ρένια, Ελίζαμπεθ, και τη μητέρα τους, Ρόζα, που ζούσαν στη Νέα Υόρκη. Η Ελίζαμπεθ δεν μπορούσε να το διαβάσει, οπότε αποφάσισε να το κλείσει σε θυρίδα τράπεζας. Το 2012, ωστόσο, η κόρη της, Αλεξάντρα Μπέλακ, πίεσε για να μεταφραστεί στα αγγλικά, ώστε να μπορέσουν να το διαβάσουν άνθρωποι από όλο τον κόσμο.
«Ήμουν περίεργη για το παρελθόν μου, την κληρονομιά μου, αυτή τη γυναίκα το όνομα της οποίας πήρα (το μεσαίο μου όνομα είναι Ρενάτα) και δεν μιλώ πολωνικά (ευχαριστώ μαμά!). Και ποτέ δεν το διάβασε, επειδή ήταν πολύ επώδυνο» ανέφερε στο CNN η Αλεξάντρα, σε συνέντευξη μέσω του Facebook Messenger.
Όπως είπε όταν το διάβασε για πρώτη φορά της ράγισε η καρδιά. «Κατάλαβα το βάθος και την ωριμότητά του, και την εκλεπτυσμένη γραφή και την ποίηση, και με την άνοδο όλων των -ισμών (αντισημιτισμός, λαϊκισμός, εθνικισμός) τόσο εγώ όσο και η μαμά μου είδαμε πως ήταν απαραίτητο να το φέρουμε στη ζωή».
Η Αλεξάντρα είπε πως η μητέρα της, 87 ετών πλέον, ακόμα δεν έχει διαβάσει ολόκληρο το ημερολόγιο επειδή εξακολουθεί να της είναι πολύ οδυνηρό.
Ακολουθούν αποσπάσματα:
15 Αυγούστου 1939
Έχω καιρό να σου μιλήσω. Το τέλος της σχολικής χρονιάς έχει περάσει εδώ και καιρό, οι καλοκαιρινές μου διακοπές έχουν σχεδόν τελειώσει και δεν σου έχω μιλήσει. Πήγα να δω τη θεία μου στην εξοχή, πήγα στη Βαρσοβία, είδα τη μαμά και τώρα επέστρεψα. Αλλά δεν τα ξέρεις αυτά. Ήσουν εδώ, μόνο σου με τις σκέψεις μου και δεν ξέρεις καν ότι υπάρχει μυστική κινητοποίηση, δεν ξέρεις ότι οι Ρώσοι υπέγραψαν συνθήκη με τους Γερμανούς. Δεν ξέρεις πως οι άνθρωποι αποθηκεύουν τρόφιμα, πως όλοι είναι σε εγρήγορση, περιμένοντας...τον πόλεμο.
7 Ιουνίου 1942
Όπου και να δω, υπάρχει αιματοχυσία. Τόσο φρικτά πογκρόμ. Υπάρχουν σκοτωμοί, φόνοι. Παντοδύναμε Θεέ, σε εκλιπαρώ ταπεινά και πάλι, βοήθα μας, σώσε μας! Θεέ, άσε μας να ζήσουμε, σε ικετεύω. Θέλω να ζήσω! Έχω βιώσει τόσο λίγη από τη ζωή. Δεν θέλω να πεθάνω. Φοβάμαι τον θάνατο. Όλα είναι τόσο ανόητα, τόσο μικροπρεπή, τόσο ασήμαντα. Σήμερα ανησυχώ μήπως φαίνομαι άσχημη, αύριο μπορεί να σταματήσω να σκέφτομαι για πάντα.
15 Ιουλίου 1942
Να θυμάσαι αυτή τη μέρα, να τη θυμάσαι καλά. Θα πεις για αυτήν στις επόμενες γενιές. Από τις 8 σήμερα μας έχουν κλείσει στο γκέτο. Εδώ ζω πλέον. Ο κόσμος έχει χωριστεί από εμένα και εγώ από αυτόν.