Oι Ηνωμένες Πολιτείες εργάζονται για τη δημιουργία ενός συνασπισμού με τους συμμάχους τους, με σκοπό την προστασία των θαλάσσιων στενών του Περσικού Κόλπου έχοντας «μάτια» σε όλες τις αποστολές και τα πλοία.
Το σχέδιο αυτό αποκάλύψε, ανώτερος αξιωματούχος του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών τη Δευτέρα, την ώρα που ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ προτείνει οι ΗΠΑ να μην προστατεύουν τα πλοία στο στρατηγικό Στενό του Ορμούζ χωρίς αποζημίωση από άλλες χώρες, στον απόηχο των επιθέσεων σε πετρελαιοφόρα για τις οποίες η Ουάσινγκτον κατηγορεί για το Ιράν.
Ο αξιωματούχος δήλωσε στους δημοσιογράφους, καθ ’οδόν προς τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ότι ένας συνασπισμός κρατών θα παρείχε τόσο υλική όσο και οικονομική συνεισφορά στο πρόγραμμα προστασίας «Sentinel» αλλά δεν ονόμασε τις χώρες, σύμφωνα με το Reuters.
«Πρόκειται για προληπτικό φόβητρο, επειδή οι Ιρανοί απλώς θέλουν να βγουν έξω και να κάνουν ό, τι θέλουν και μετά να πούνε ότι ”δεν το κάναμε”. Γνωρίζουμε τι έχουν κάνει», είπε, προσθέτοντας ότι τα αποτρεπτικά μέτρα θα περιλαμβάνουν κάμερες, κιάλια και πλοία.
Λίγες ώρες νωρίτερα, ο Τραμπ είχε δήλωσει ότι οι Η.Π.Α. έχουν περιορισμένο στρατηγικό ενδιαφέρον για την «επικίνδυνη» περιοχή.
Σε αναρτήσεις του στο twitter, τόνισε πως οι αμερικανοί στόχοι σχετικά με το Ιράν πρέπει να συνοψιστούν στο «Κανένα πυρηνικό όπλο και Καμία περαιτέρω χορηγία στην τρομοκρατία».
Oσον αφορά τις απειλές του Ιράν για το κλείσιμο των θαλάσσιων στενών, που χρησιμοποιούνται για τη μεταφορά μεγάλου μέρους των παγκόσμιων εξαγωγών πετρελαίου μέσω του Περσικού Κόλπου, η Ουάσινγκτον δεν ανησυχεί, δήλωσε ο Τραμπ.
Ο Αμερικανός πρόεδρος ανέφερε ότι το μεγαλύτερο μέρος της εισαγωγής πετρελαίου της Κίνας και της Ιαπωνίας περνάει από το «Στενό» προσθέτοντας: «Ολες αυτές οι χώρες πρέπει να προστατεύουν τα δικά τους πλοία, εκεί που ήταν πάντα ένα επικίνδυνο ταξίδι»
Δηλώνοντας ότι οι ΗΠΑ είναι πλέον ο μεγαλύτερος παραγωγός ενέργειας παγκοσμίως, με αποτέλεσμα να απογαλακτιστεί από δεκαετίες εξάρτησης από το πετρέλαιο της Μέσης Ανατολής, ο Tραμπ υποστήριξε ότι «δεν χρειάζεται καν να είμαστε εκεί».
Οπως είπε, δεν μπορούν να βασίζονται όλοι στον στρατό των ΗΠΑ για να παραμείνουν ελεύθερες οι στενές θαλάσσιες διαδρομές κατά μήκος των ακτών του Ιράν. «Γιατί προστατεύουμε αυτές τις ναυτικές διόδους για άλλες χώρες (και για πολλά χρόνια) με μηδενική αποζημίωση», αναρωτήθηκε.
Τα σχόλιά αυτά ήρθαν σε συνέχεθα των παρατηρήσεων του Μπράιαν Χούκ, ειδικού αντιπροσώπου των ΗΠΑ για το Ιράν - που ήταν στο Ομάν, στο πλαίσιο επίσκεψης σε αρκετές χώρες του Κόλπου - ότι πρέπει να υπάρξει «παγκόσμια απάντηση» σε αυτό που ονόμασε «ιρανικές απειλές» για την ελευθερία της ναυσιπλοΐας στο στενό του Ορμούζ.
«Οι απειλές του Ιράν για τις διεθνείς ναυτιλιακές έχουν επιπτώσεις σε ολόκληρο τον κόσμο, από τους παραγωγούς πετρελαίου στον Κόλπο μέχρι τους ευρωπαίους καταναλωτές και ιδιαίτερα τους Ασιάτες καταναλωτές» ανέφερε ο Χουκ.
«Αυτή είναι μια παγκόσμια πρόκληση που απαιτεί μια παγκόσμια απάντηση», πρόσθεσε, σημειώνοντας ότι πάνω από το 60% του πετρελαίου που εξάγεται μέσω του στενού του Ορμούζ πηγαίνει κατευθείαν στις ασιατικές αγορές.
Μια «σειρά από ιδέες» βρίσκεται στο τραπέζι, είπε ο Χουκ επικαλούμενος το παράδειγμα μιας υπάρχουσας πολυεθνικής ναυτικής δύναμης για την αντιμετώπιση των λαθρεμπόρων και την προστασία της εμπορικής ναυσιπλοΐας. Η σύνοδος κορυφής των G20 αυτή την εβδομάδα θα είναι ένα «καλό φόρουμ για περαιτέρω συζητήσεις» εκτίμησε.
Οσον αφορά την Τεχεράνη, ανέφερε ο Τράμπ, το μόνο αίτημά του είναι η χώρα να μην ασχολείται με πυρηνικά όπλα και να σταματήσει να (υπο)στηρίζει τρομομκρατικές ομάδες. «Το αίτημα των ΗΠΑ για το Ιράν είναι πολύ απλό», τόνισε.
Το Ιράν, από την πλευρά του, επιμένει ότι δεν διαθέτει πρόγραμμα πυρηνικών όπλων και ότι υπέγραψε διεθνές σύμφωνο το 2015, με το οποίο έχει διασφαλίσει ότι η πυρηνική του βιομηχανία δεν προορίζεται για στρατιωτική χρήση.
Ο Τραμπ έθεσε τις Ηνωμένες Πολιτείες εκτός συμφωνίας το 2017, επιδιώκοντας την κατάρρευση της. Ο τελευταίος ισχυρισμός του Τραμπ, περί απομάκρυνσης από μια περιοχή που επί μακρόν χαρακτηρίζεται από έντονη αμερικανική παρουσία, έρχεται εν μέσω αυξανόμενης έντασης μεταξύ των ΗΠΑ και του Ιράν.
Την Παρασκευή, ο Τραμπ πήρε πίσω την εντολή για βομβιστικές επιθέσεις σε ιρανικές εγκαταστάσεις, την οποία ο ίδιος είχε δώσει νωρίτερα ως αντίποινα για την κατάρριψη από το Ιράν ενός αμερικανικού κατασκοπευτικού drone.
Είχαν προηγηθεί οι μυστηριώδεις επιθέσεις στα πετρελαιοφόρα, που διέρχονταν από την ίδια περιοχή. Η Ουάσινγκτον κατηγόρησε την Τεχεράνη, αν και οι Ιρανοί επιμένουν ότι δεν έχουν σχέση με αυτές τις ενέργειες.
Νέες κυρώσεις σε βάρος της Τεχεράνης
Τη Δευτέρα ο Τραμπ ανακοίνωσε ότι θα επιβάλει «δριμύτατες» κυρώσεις εις βάρος της Τεχεράνης. Ο Ρεπουμπλικανός πρόεδρος ανέφερε ότι οι κυρώσεις θα έχουν στόχο και τον ανώτατο ηγέτη του Ιράν αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ.
«Θα συνεχίσουμε να αυξάνουμε την πίεση στην Τεχεράνη», τόνισε ο Τραμπ, μιλώντας από το Οβάλ Γραφείο σε δημοσιογράφους, προειδοποιώντας ότι τα μέτρα μπορεί να μείνουν σε ισχύ «για χρόνια».
«Οι κυρώσεις που περιλαμβάνονται σε αυτό το διάταγμα θα εμποδίσουν τον ανώτατο ηγέτη, την ομάδα του και άλλους που είναι στενά συνδεδεμένοι με εκείνον να έχουν πρόσβαση σε ζωτικούς οικονομικούς πόρους», δήλωσε ο Τραμπ.
«Τα περιουσιακά στοιχεία του αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ και της ομάδας του δεν θα διαφύγουν των κυρώσεων», είπε.
Τα νέα τιμωρητικά μέτρα έρχονται μια εβδομάδα μετά την κατάρριψη ενός αμερικανικού μη επανδρωμένου αεροσκάφους από το Ιράν.
Ωστόσο ο επικεφαλής του Λευκού Οίκου επισήμανε ότι το εκτελεστικό διάταγμα για τις νέες κυρώσεις θα υπογραφόταν ανεξάρτητα από την κατάρριψη του αεροσκάφους.
Επανέλαβε, μάλιστα, ότι δεν θα επιτρέψει στο Ιράν να αποκτήσει πυρηνικά όπλα, ότι η Τεχεράνη πρέπει να σταματήσει να χρηματοδοτεί την τρομοκρατία, ότι δεν επιθυμεί πόλεμο με το Ιράν και ότι θα ήθελε πολύ να συνάψει μια συμφωνία με την Ισλαμική Δημοκρατία.
Ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Στιβ Μνούτσιν, ανακοίνωσε ότι το νέο εκτελεστικό διάταγμα που υπέγραψε ο Αμερικανός πρόεδρος θα κλειδώσει δεκάδες επιπλέον δισεκατομμύρια δολάρια ιρανικών περιουσιακών στοιχείων πιέζοντας περαιτέρω την Ισλαμική Δημοκρατία, στην τελευταία κίνηση στην σκακιέρα των εντάσεων Ουάσινγκτον – Τεχεράνης.
Ο Μνούτσιν τόνισε ότι το διάταγμα βρισκόταν στο σχεδιασμό πριν από την κατάρριψη του αμερικανικού μη επανδρωμένου αεροσκάφους από τις ιρανικές δυνάμεις, αλλά τα τιμωρητικά μέτρα αποτελούν επίσης απάντηση και σε αυτό, όπως και σε πρωτύτερες ενέργειες του Ιράν στον Κόλπο.
Πρόσθεσε ότι οι κυρώσεις θα στοχοθετήσουν και τον Ιρανό υπουργό Εξωτερικών Μοχαμάντ Τζαβάντ Ζαρίφ.
«Θα περιλάβουμε» στον κατάλογο των κυρώσεων τον κύριο Ζαρίφ αργότερα αυτή την εβδομάδα», τόνισε ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, σημειώνοντας ότι οχτώ υψηλόβαθμοι αξιωματικοί των Φρουρών της Επανάστασης θα προστεθούν στην λίστα των προσώπων που θα τους επιβληθούν κυρώσεις.
Ζαρίφ: «Τα γεράκια του Τραμπ διψούν για πόλεμο»
Ο Ζαρίφ, λίγες ώρες μετά την ανακοίνωση επιβολής νέων κυρώσεων, δήλωσε ότι τα γεράκια κοντά στον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ διψούν για πόλεμο και απεχθάνονται τη διπλωματία.
«Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει 100% δίκιο ότι ο αμερικανικός στρατός δεν έχει καμία δουλειά στον Περσικό Κόλπο. Η αποχώρηση των δυνάμεών του είναι πλήρως σε ευθυγράμμιση με τα συμφέροντα των ΗΠΑ και του κόσμου. Αλλά είναι πλέον ξεκάθαρο ότι η Ομάδα Β (#B_Team) δεν ενδιαφέρεται για τα αμερικανικά συμφέροντα. Απεχθάνονται την διπλωματία και διψούν για πόλεμο», ανέφερε στο twitter ο επικεφαλής της ιρανικής διπλωματίας.
Στο παρελθόν ο Ιρανός ΥΠΕΞ δήλωσε ότι η αποκαλούμενη «Ομάδα Β» - ανάμεσά τους ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ Τζον Μπόλτον και ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου - μπορεί να ωθήσει τον Τραμπ σε πόλεμο με την Ισλαμική Δημοκρατία.
Συνάντηση Τραμπ - Μακρόν στην G20
Ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν ανακοίνωσε τη Δευτέρα ότι πρόκειται να συναντηθεί με τον Αμερικανό ομόλογό του, Ντόναλντ Τραμπ, για να συζητήσουν το θέμα του Ιράν στο περιθώριο της συνόδου G20, που θα διεξαχθεί στα τέλη της εβδομάδας στην Ιαπωνία.
«Στο περιθώριο της G20 θα έχω συνομιλίες και προφανώς θα έχω μια κατ′ ιδίαν συνάντηση με τον πρόεδρο Τραμπ» είπε στους δημοσιογράφους ο Μακρόν μετά τη λήξη της συνόδου για τη Μεσόγειο που φέτος πραγματοποιήθηκε στη Μασσαλία.
Η Γαλλία έχει εντείνει τις πρωτοβουλίες της για να κατευνάσει τις εντάσεις μεταξύ των ΗΠΑ και του Ιράν και ο Γάλλος πρόεδρος υπενθύμισε ότι την περασμένη εβδομάδα έστειλε στην Τεχεράνη τον διπλωματικό σύμβουλό του, τον Εμανουέλ Μπον. Ο τελευταίος συναντήθηκε με πολλούς υψηλόβαθμους Ιρανούς «με στόχο να συμβάλει στην αποκλιμάκωση της έντασης στην περιοχή», εξήγησε η γαλλική προεδρία.
Εξάλλου, ο πρωθυπουργός Εντουάρ Φιλίπ συζήτησε εκτενώς το θέμα του Ιράν με τον Ρώσο ομόλογό του, τον Ντμίτρι Μεντβέντεφ, με τον οποίο συναντήθηκε σήμερα στη Χάβρη.
Οι Ευρωπαίοι προειδοποιούν το Ιράν να τηρήσει τις δεσμεύσεις
Την ίδια ώρα, η Γαλλία, η Βρετανία και η Γερμανία προειδοποίησαν επισήμως το Ιράν για τις σοβαρές συνέπειες με τις οποίες θα βρεθεί αντιμέτωπη η Τεχεράνη στην περίπτωση που περιορίσει τη συμμόρφωσή της προς την πυρηνική συμφωνία του 2015, όπως ανέφεραν Ευρωπαίοι διπλωμάτες.
Σύμφωνα με το πρακτορείο Reuters, τρεις διπλωμάτες είπαν ότι οι ευρωπαϊκές χώρες που έχουν υπογράψει τη συμφωνία αυτή έκαναν διπλωματικό διάβημα στις 22 Ιουνίου. Οι δύο από αυτούς σημείωσαν ότι ο στόχος ήταν να προειδοποιηθεί το Ιράν ειδικά για την περίπτωση που άρει τη δέσμευσή του σε αυτήν τη συμφωνία.
Δεν είναι σαφές τι είδους συνέπειες θα αντιμετωπίσει το Ιράν. Η Τεχεράνη διαμήνυσε ότι δεν θα δώσει στις ευρωπαϊκές δυνάμεις περισσότερο χρόνο, πέραν της 8ης Ιουλίου, για να διασώσουν στη συμφωνία αυτή. Απειλεί μάλιστα ότι είναι έτοιμη να προχωρήσει στον εμπλουτισμό ουρανίου αν η Ευρώπη δεν καταφέρει να την προστατεύσει από τις αμερικανικές κυρώσεις.
(με πληροφορίες από Reuters, Daily Sabah, ΑΠΕ)