Καταρρίψεις και βόμβες σε επιβατηγά αεροπλάνα: Αεροπορικές τραγωδίες που οφείλονται σε «εξωτερικές» ενέργειες

Καταρρίψεις και βόμβες σε επιβατηγά αεροπλάνα: Αεροπορικές τραγωδίες που οφείλονται σε «εξωτερικές» ενέργειες
Φωτογραφία αρχείου
Φωτογραφία αρχείου
Georges De Keerle via Getty Images

Η πρόσφατη αεροπορική τραγωδία με το αεροσκάφος της ρωσικής Kogalymavia στο Σινά έχει φέρει ξανά στο προσκήνιο το ζήτημα της απειλής που συνιστά στα επιβατηγά αεροπλάνα η τρομοκρατία. Το ενδεχόμενο τρομοκρατικής ενέργειας εξετάζεται ενδελεχώς, ειδικά μετά από την ανάληψη ευθύνης από το παρακλάδι του Ισλαμικού Κράτους στην Αίγυπτο: Αν και η κατάρριψη μέσω αντιαεροπορικού πυραύλου θεωρείται μάλλον απίθανη ως ενδεχόμενο, δεν ισχύει το ίδιο για το ενδεχόμενο βομβιστικής επίθεσης, ενώ νέες αναφορές περί έκλαμψης στην περιοχή εισάγουν νέα δεδομένα στις έρευνες.

Οι αεροπορικές τραγωδίες ως αποτέλεσμα «εξωτερικής» ενέργειας (βόμβα/ σαμποτάζ ή κατάρριψη) έχουν μακρά και «σκοτεινή» ιστορία. Μία εκ των γνωστότερων των τελευταίων ετών είναι η τραγωδία του Λόκερμπι (Σκωτία), το 1988, όταν η βομβιστική επίθεση στην Pan Am Flight 103 είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο 270 ανθρώπων. Την ευθύνη για την επίθεση ανέλαβε το 2003 ο Μουαμάρ Καντάφι, υποστηρίζοντας ωστόσο ότι ο ίδιος ουδέποτε έδωσε την εντολή για αυτήν. Κομβικό πρόσωπο στην όλη υπόθεση είναι ο Αμπτελμπασέτ αλ Μεγκράχι, στέλεχος των λιβυκών υπηρεσιών πληροφοριών, που καταδικάστηκε σε ισόβια και φυλακίστηκε (αν και ο ίδιος επέμενε στην αθωότητά του- αποφυλακίστηκε από τη σκωτσέζικη κυβέρνηση το 2009, έχοντας διαγνωστεί με καρκίνο του προστάτη). Επίσης, ελληνικό «ενδιαφέρον» παρουσιάζει η πτήση TWA Flight 840, τον Απρίλιο του 1986, με την καταστροφή ενός Boeing 727 που πετούσε από τη Ρώμη προς την Αθήνα. 20 λεπτά πριν την προσγείωση στην Αθήνα, εξερράγη βόμβα ενώ το αεροπλάνο ήταν πάνω από το Άργος, ανοίγοντας τρύπα, με αποτέλεσμα τον θάνατο τεσσάρων Αμερικανών, μεταξύ των οποίων και ένα βρέφος 9 μηνών. Υπεύθυνη θεωρείται η οργάνωση του Αμπού Νιντάλ. Άλλη μια αεροπορική τραγωδία που σημειώθηκε λόγω έκρηξης βόμβας ήταν της Korean Air Flight 858, το 1987, με αποτέλεσμα τον θάνατο 115 ανθρώπων (αποδόθηκε σε Βορειοκορεάτες πράκτορες).

Η λίστα από το Λόκερμπι και μετά δεν είναι μικρή: Στις 19 Σεπτεμβρίου 1989 170 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους όταν εξερράγη βόμβα στη UTA Flight 772 στον Νίγηρα (αποδόθηκε επίσης στη Λιβύη, ως αντίποινα για τη γαλλική στήριξη στο Τσαντ εναντίον της). Επίσης, μεγάλος ήταν ο φόρος αίματος (107 νεκροί) στην Avianca Flight 203 τον Νοέμβριο του 1989, η οποία κατευθυνόταν από τη Μπογκοτά στο Κάλι, ενέργεια την οποία σχεδίασε ο Πάμπλο Εσκομπάρ.

Αν και δεν θεωρείται ακριβώς τρομοκρατική επίθεση, καθώς αποδίδεται σε έναν επιβάτη που έβαλε φωτιά στο αεροσκάφος, με αποτέλεσμα τη συντριβή του και τον θάνατο 103 επιβατών και 9 μελών του πληρώματος, στη λίστα συμπεριλαμβάνεται και η China Northern Airlines Flight 6136 (Μάιος 2002), ενώ δεν θα έπρεπε να παραλειφθεί και η αεροπορική τραγωδία που σήμανε πρακτικά το τέλος της TWA, το 1996, όταν το αεροσκάφος που πραγματοποιούσε την πτήση TWA 800 εξερράγη λίγο μετά την απογείωσή του από το αεροδρόμιο J.F. Kennedy, παρασύροντας στο θάνατο 230 άτομα. Αν και επίσημα θεωρείται ότι το πιθανότερο αίτιο ήταν έκρηξη σε δεξαμενή καυσίμων, είναι πολλές οι θεωρίες συνωμοσίας γύρω από το συμβάν, περιλαμβανομένης τρομοκρατικής επίθεσης ή κατά λάθος εκτόξευσης βλήματος από αμερικανικό πολεμικό πλοίο.

Πιο πρόσφατες (Αύγουστος 2004) είναι οι τρομοκρατικές επιθέσεις σε δύο ρωσικά αεροσκάφη (Volga-AviaExpress Flight 1353, Siberia Airlines Flight 1047), με αποτέλεσμα συνολικά 43 ανθρώπων. Ακόμη, είναι άγνωστο εάν στη συγκεκριμένη λίστα περιλαμβάνεται η χαμένη πτήση ΜΗ370 των Malaysia Airlines, που εξαφανίστηκε μέσα στο 2015- και ως εκ τούτου οι θεωρίες ποικίλλουν.

Καταρρίψεις

Ωστόσο, πέρα από βόμβες, επιβατηγά αεροπλάνα έχουν χαθεί και από αντιαεροπορικά πυρά: Πλέον πρόσφατο και χαρακτηριστικό περιστατικό είναι αυτό της πτήσης ΜΗ17 των Malaysia Airlines στην Ουκρανία (δεύτερη μοιραία πτήση της εταιρείας μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα), που καταρρίφθηκε τον Ιούλιο του 2014 από αντιαεροπορικό πύραυλο BUK, σε μια ενέργεια η οποία αποδίδεται από την ουκρανική κυβέρνηση και δυτικούς αξιωματούχους σε φιλορώσους αποσχιστές. Οι νεκροί ανήλθαν στους 298.

Ωστόσο, η «παράδοση» πάει αρκετά πίσω: Τον Σεπτέμβριο του 1983, σοβιετικό μαχητικό Su-15 έδωσε τραγικό τέλος στην πτήση Korean Air Lines Flight 007, καταρρίπτοντας το νοτιοκορεατικό Boeing 747 δυτικά του Σαχαλίν, με αποτέλεσμα τον θάνατο 269 ανθρώπων, καθώς το επιβατηγό αεροσκάφος είχε εισέλθει σε απαγορευμένο εναέριο χώρο και είχε θεωρηθεί κατασκοπευτικό αεροσκάφος. Η ενέργεια αυτή είχε αποτέλεσμα την κλιμάκωση των σχέσεων μεταξύ του ΝΑΤΟ και της ΕΣΣΔ, καθώς ο Ψυχρός Πόλεμος βρισκόταν σε μια από τις πιο «έντονες» στιγμές του. Επίσης, ιδιαίτερα γνωστή είναι και η τραγωδία της Iran Air flight 655 (IR655), στις 3 Ιουλίου 1988, (κατά τα τέλη του πολέμου Ιράν-Ιράκ), όταν το ιρανικό επιβατηγό αεροσκάφος καταρρίφθηκε κατά λάθος από πυραύλους που εκτοξεύτηκαν από το αμερικανικό καταδρομικό USS Vincennes, καθώς είχε θεωρηθεί ότι επρόκειτο για ιρανικό F-14 Tomcat, με αποτέλεσμα τον θάνατο 290 ανθρώπων.

Μέσα στη δεκαετία του 1990, τα τραγικά περιστατικά συνεχίζονται, με τρία συνεχόμενα περιστατικά στις 21-23 Σεπτεμβρίου 1993 στο Σοχούμι της Αμπχαζίας, όταν τρία αεροσκάφη Tupolev της Transair Georgia χτυπήθηκαν από αντιαεροπορικά πυρά αυτονομιστών, με αποτέλεσμα να βρουν τον θάνατο συνολικά 136 άνθρωποι. Σε αντιαεροπορικό πύραυλο των Τίγρεων Ταμίλ αποδίδεται επίσης η αεροπορική τραγωδία της Lionair Flight 602, στα ανοιχτά της Σρι Λάνκα στις 29 Σεπτεμβρίου 1998 (55 νεκροί). Συνεχίζοντας μέσα στην πρώτη δεκαετία του 2000, ο τραγικός απολογισμός συνεχίζεται, με πρώτο περιστατικό αυτό της Siberia Airlines Flight 1812, στις 4 Οκτωβρίου 2001, το οποίο επλήγη από πύραυλο S-200 που είχε εκτοξευτεί από τις ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις στο πλαίσιο στρατιωτικής άσκησης, με αποτέλεσμα 78 νεκρούς. Επίσης, κάποιοι αποδίδουν σε αντιαεροπορικό πύραυλο από ισλαμιστές εξτρεμιστές και την πτώση Antonov An-26 (34 νεκροί) στην αεροπορική βάση Μπαλάντ στο Ιράκ στις 9 Ιανουαρίου 2007 - αν και η γενικά αποδεκτή εκδοχή αποδίδει το συμβάν σε δυσμενείς καιρικές συνθήκες. Σε αντιαεροπορικό πύραυλο αποδίδεται και η πτώση μεταγωγικού αεροσκάφους Ilyushin Il-76 της TransAVIAexport Airlines στις 23 Μαρτίου 2007 στη Σομαλία, κατά τη Μάχη του Μογκαντίσου, με αποτέλεσμα 11 νεκρούς.

Δημοφιλή