Kofola: Το αναψυκτικό της ψυχροπολεμική περιόδου που τώρα βρίσκεται στα χέρια Έλληνα ομογενή

Δημιουργήθηκε ως μια εναλλακτική των Coca-Cola και Pepsi, σε μια εποχή που τα δυτικά προϊόντα ήταν απαγορευτικά. Τώρα είναι εξαιρετικά δημοφιλές σε Σλοβακία - Τσεχία και φέρει ελληνική υπογραφή.

Μοιάζει με σκούρα μπύρα, αλλά δεν έχει αλκοόλ. Φτιάχτηκε αρχικά το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα, όταν η Τσεχοσλοβακία ήταν ακόμη κράτος-δορυφόρος της Σοβιετικής Ένωσης.

Δημιουργήθηκε ως εναλλακτική λύση για την Coca-Cola και την Pepsi σε μια εποχή που τα προϊόντα της Δύσης ήταν απαγορευτικά από άποψης κόστους. Ωστόσο το αναψυκτικό αυτό έκτοτε έχει γίνει το αγαπημένο για την Σλοβακίας και την Τσεχία.

Το σιρόπι που αποτελεί τη βάση του Kofola εφευρέθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1950 από τον Zdeněk Blažek, έναν επιστήμονα στον οποίο το κράτος είχε αναθέσει να δημιουργήσει μια εναλλακτική λύση στα αμερικανικά εμπορικά σήματα cola, χρησιμοποιώντας συστατικά διαθέσιμα στην τότε Τσεχοσλοβακία.

Το αποτέλεσμα ήταν το σιρόπι Kofo, ένα μείγμα φρούτων και φυτικών εκχυλισμάτων που αποτελούν τη βάση του Kofola. Κάποιοι ιστορικοί λένε ότι ο Blažek και η ομάδα του βρήκαν τη συνταγή του Kofo (η οποία παραμένει μέχρι σήμερα μυστική) όταν πειραματίστηκαν με τρόπους που θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν τα υπολείμματα του καφέ μετά το ψήσιμό του. Αν και το Kofola έχει βάση τον καφέ, οι ισχυρισμοί αυτοί θεωρούνται αβάσιμοι.

Το αναψυκτικό εξακολουθεί να είναι και σήμερα εξαιρετικά δημοφιλές, αν αναλογιστεί κανείς και τους followers της εταιρείας στο Facebook, που φτάσουν το μισό εκατομμύριο.

Μετά την πτώση του κομμουνιστικού καθεστώτος, οι πωλήσεις του Kofola σημείωσαν τραγική πτώση, αφού πλέον οι αγορές άνοιξαν και νέα προϊόντα τράβηξαν το ενδιαφέρον του καταναλωτικού κοινού. Μέχρι να αγοράσει την εταιρεία μια οικογένεια Ελλήνων ομογενών, η οικογένεια Σαμαρά. Ο Γιάννης Σαμαράς είναι σήμερα διευθύνων σύμβουλος της Kofola, και το 2011 ανακηρύχθηκε Επιχειρηματίας της Χρονιάς, στην Τσεχία.

Το Kofola έχει γίνει τόσο δημοφιλές που πλέον έχουν δημιουργηθεί πολλές παραλλαγές. Όπως λέει η Λίντα Μετεσόβα στο BBC, όταν άρχισαν να βγαίνουν διάφορα άλλα εμπορικά σήματα όπως η Lokálka, «τα μπαρ στη Μπρατισλάβα έβαλαν ολόκληρη σήμανση για να διαφημίσουν ότι πωλούν το αυθεντικό Kofola». Η Λίντα, που διοργανώνει γαστρονομικά τουρς στην Μπρατισλάβα, λέει ότι πολλοί επισκέπτες που δεν γνωρίζουν το αναψυκτικό και το δοκιμάζουν, λένε ότι μοιάζει με με το Γέγκερμαϊστερ και συχνά σοκάρονται όταν μαθαίνουν ότι δεν έχει αλκοόλ.

Και το μοναδικό είναι ότι το Kofola δεν θεωρείται απομίμηση της Coca-Cola ή της Pepsi, αλλά ένα ξεχωριστό αναψυκτικό με σημαντική θέση στις μνήμες και την κουλτούρα των δύο χωρών. Για τους Τσέχους και τους Σλοβάκους, το Kofola αντιπροσωπεύει μια πολύ συγκεκριμένη περίοδο της κοινής ιστορίας τους.

Κατά τη διάρκεια του σοβιετικού καθεστώτος, τα δυτικά αγαθά όπως η Coca-Cola και η Pepsi ήταν διαθέσιμα μόνο στα κρατικά μαγαζιά Tuzex της Μπρατισλάβα και οι τιμές τους ήταν υπερβολικά υψηλές.

Το Kofola δεν ήταν βέβαια η μόνη εναλλακτική λύση στην αμερικανική cola. Στην Ανατολική Γερμανία, υπήρχαν η Vita Cola, η Quick Cola, η Kaffee Cola και τουλάχιστον 14 άλλα προϊόντα. Η Πολωνία είχε το Polo Cockta και η ΕΣΣΔ το Baikal. Ωστόσο, κανένα δεν είχε την επιτυχία του Kofola.

Σύμφωνα με το BBC, η σημερινή δημοφιλία του οφείλεται σε ένα μεγάλο βαθμό στη νοσταλγία. «Θυμάμαι να πηγαίνω με τον μπαμπά μου στην παμπ και να πίνω Kofola με τα άλλα παιδιά. Με έκανε να αισθάνομαι σαν μεγάλος», λέει ο Μάρτιν Ζαχουμένσκι, σεφ και κριτής στο MasterChef Σλοβακίας.