Στο αμφιθέατρο «Γιάννης Δρακόπουλος», στο κεντρικό κτίριο του «παλιού» Πανεπιστημίου (Πανεπιστημίου 30) πραγματοποιήθηκε σήμερα, Τρίτη, η εκδήλωση «Μύθοι και πραγματικότητες για τις Ηπατίτιδες Β και C και τον ιό HIV», όπου παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα της εθνικής μελέτης υγείας Hprolipsis.
Είναι η πρώτη Εθνική Επιδημιολογική Μελέτη των λοιμωδών νοσημάτων ηπατίτιδας Β (HBV), ηπατίτιδας C (HCV) και της λοίμωξης HIV- οργανώθηκε και υλοποιήθηκε από την Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ, με επιστημονική υπεύθυνη την αναπληρώτρια καθηγήτρια κ. Γιώτα Τουλούμη, σε συνεργασία με όλες τις Ιατρικές Σχολές των ελληνικών πανεπιστημίων και τις μη κυβερνητικές οργανώσεις «Γιατροί του Κόσμου» και PRAKSIS.
Στην εκδήλωση μίλησαν ο αναπληρωτής καθηγητής Παθολογίας- Γαστρεντερολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, κ. Γιώργος Παπαθεοδωρίδης, όπως και ο πρύτανης του ΕΚΠΑ, κύριος Μελέτιος- Αθανάσιος Δημόπουλος- και παρουσιάστηκαν στοιχεία που προέκυψαν τόσο για τα ποσοστά του πληθυσμού που νοσεί ή είναι φορέας των λοιμωδών αυτών νοσημάτων, όσο και για την ενημέρωση και τους τρόπους θεραπείας που υπάρχουν σήμερα.
Στο τέλος της εκδήλωσης η HuffPost Greece μίλησε με την καθηγήτρια κυρία Τουλούμη, σχετικά με τον τρόπο διεξαγωγής και τα
πολύτιμα συμπεράσματα μιας πρωτόγνωρης για τα ελληνικά δεδομένα προσπάθειας
«Προσπαθήσαμε να διαπιστώσουμε την πραγματική έκταση του προβλήματος όσον αφορά την τις ηπατίτιδες Β και C και τον ιό HIV, τόσο στον γενικό πληθυσμό, στους μόνιμους κατοίκους της Ελλάδας, όσο και σε ευάλωτους πληθυσμούς, όπως οι μετανάστες και οι Ρομά», λέει η κυρία Τουλούμη.
«Από ανθρώπους αυτών των τριών ομάδων συμπληρώθηκε ένα ερωτηματολόγιο σχετικά με αυτά τα λοιμώδη νοσήματα και, έπειτα από συναίνεσή τους, πήραμε δείγμα αίματος για να ελεγχθεί. Αναπτύξαμε πληροφοριακό υλικό με σεβασμό στις διαφορετικότητες της κάθε πληθυσμιακής ομάδας- διαφορετικό για την καθεμιά και διοργανώσαμε εκδηλώσεις σε πολλές περιοχές της χώρας, σε καταυλισμούς Ρομά και μεταναστευτικές κοινότητες με τη βοήθεια ΜΚΟ».
Μέσω των πολυιατρείων της PRAKSIS και των «Γιατρών του Κόσμου» αλλά και συνεργαζόμενοι με μεταναστευτικές κοινότητες, σε χώρους των οποίων, συγκεκριμένες μέρες στήναμε πολυιατρεία. Προσπαθήσαμε να έχουμε από κάθε εθνότητα έναν αριθμό ατόμων που να αναλογεί στο μέγεθος της παρουσίας της στην Ελλάδα και να αντανακλά την κατανομή τους. Πρέπει να σημειωθεί ότι αλλοδαποί που είναι ενταγμένοι μεγάλη χρονική περίοδο στον γενικό πληθυσμό, όπως κατά κόρον συμβαίνει με τους Αλβανούς, κατατάχθηκαν στη γενική και όχι μεταναστευτική κατηγορία του δείγματος της μελέτης. Οι συνεντεύξεις, το ερωτηματολόγιο, τα δείγματα αίματος, όλα διεκπεραιώνονταν στα πολυιατρεία που οργανώσαμε μαζί με την PRAKSIS σε 4 πόλεις: Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Χανιά.
Εκεί ήταν πολύ πιο δύσκολο. Είχαμε τη βοήθεια του κυρίου Ηλία Νικολακόπουλου- χρησιμοποιήσαμε σαν βάση την απογραφή του 2011 και επιλέξαμε τυχαία κάποιους νομούς όπου επικεντρωθήκαμε. Συνολικά, από πόλεις και χωριά αυτών των περιοχών, συλλέξαμε 6.000 δείγματα από αγροτικούς, ήμι- αγροτικούς και αστικούς πληθυσμούς.
Παραλάβαμε χάρτες των πόλεων από την στατιστική υπηρεσία και στα οικοδομικά τετράγωνα που επιλέξαμε πήγαμε πόρτα- πόρτα… Εκεί όλα γίνονταν κατ’ οίκον- η συνέντευξη σχετικά με τα λοιμώδη νοσήματα και η αιματοληψία από γιατρό μας μετά από ραντεβού. Ήταν ένα πολύ απαιτητικό πρότζεκτ, ώστε να είναι όσο πιο ακριβές της πραγματικότητας.
Νομίζαμε ότι το έργο μας στους καταυλισμούς θα ήταν το πλέον δύσκολο, αποδείχτηκε όμως το πιο εύκολο… Μεθοδολογικά, εντοπίσαμε τις τρεις περιοχές της χώρας με το μεγαλύτερο ποσοστό τσιγγάνων και συμπεριλάβαμε και την Αττική. Εργαστήκαμε σε περιοχές Ρομά και των τριών τύπων- οικιστικές, μεικτές και αμιγείς καταυλισμούς- και εκπαιδεύσαμε ανθρώπους που μένουν εκεί ως «διαμεσολαβητές» μας. Αυτοί μας συγκέντρωναν τους κατοίκους και μας έφερναν σε επαφή μαζί τους. Τελικά, διοργανώσαμε και πολλές συμπληρωματικές δράσεις, που δεν ήταν μέρος του προγράμματος, όπως επισκέψεις με κινητές μονάδες του «Χαμόγελου του Παιδιού».
Πρώτα απ’ όλα ότι μεγάλο ποσοστό, σημαντικότατο ακόμα και στον γενικό πληθυσμό (22%), έχουνε δυσχερή πρόσβαση στο σύστημα υγείας, είτε για εξετάσεις, είτε για θεραπεία. Οι κύριοι λόγοι είναι προφανώς οικονομικοί- ειδικά για τους μετανάστες στην οικονομική αδυναμία προστίθενται και οι «μεταναστευτικοί λόγοι», όπως η αδυναμία επικοινωνίας λόγω γλώσσας, η ανυπαρξία νομιμοποιητικών εγγράφων και ο φόβος της απέλασης. Και αρκετοί Ρομά, παρότι είναι Έλληνες πολίτες, στερούνται νομιμοποιητικών εγγράφων…
Ένα δεύτερο κρίσιμο συμπέρασμα είναι πως μεγάλο ποσοστό των ατόμων που συμμετείχαν στην έρευνα και βρέθηκε ότι έχουν μολυνθεί, δεν το γνώριζαν (70- 80%). Τα ποσοστά του HIV είναι, ευτυχώς, χαμηλό σε όλους τους πληθυσμούς.
Οι ηπατίτιδες B και C είναι χαμηλές στον γενικό πληθυσμό- η Β, όμως, είναι πιο συχνή στους μετανάστες και τους Ρομά. Αυτή η αύξηση οφείλεται, στους μετανάστες στο ότι μεταφέρουν το επιδημιολογικό προφίλ της χώρας τους, ενώ στους Ρομά είναι ανάλογη με τον τύπο ζωής- κατοικίας τους. Αυξάνεται όσο μετακινούμαστε από τις περιοχές κατοικίας τους στους καταυλισμούς- οι συνθήκες ζωής και υγιεινής εκεί διευκολύνουν τη μετάδοση. Επιπλέον έχουν πολύ χαμηλό ποσοστό εμβολιαστικής κάλυψης και επομένως είναι απροστάτευτοι.
Σε καμία περίπτωση. Δεν πρέπει να δημιουργηθεί καμία παρανόηση. Είναι λίγο περισσότερες οι περιπτώσεις της ηπατίτιδας Β στους μετανάστες και τους Ρομά. Και για αυτό απαιτούνται κάποιες παρεμβάσεις- το πιο απλό και δραστικό παράδειγμα θα ήταν ο εμβολιασμός όλων έναντι της ηπατίτιδας Β.
Η δημιουργία υποστηρικτικών δομών στο σύστημα υγείας- να υπάρχουν μεταφραστές για την επικοινωνία με τους μετανάστες, να βοηθηθούν οι τσιγγάνοι να βγάλουν χαρτιά και να πηγαίνουν τα παιδιά τους σχολείο. Ο αναλφαβητισμός δυσχεραίνει την ενημέρωση- ειδικά για αυτούς τους πληθυσμούς πρέπει να υπάρξουν ενημερωτικές καμπάνιες.
Παρανοήσεις πάντως, «ανεπίτρεπτες», όπως ότι αυτά τα λοιμώδη νοσήματα μεταδίδονται από τα κουνούπια, το φιλί ή την κοινωνική επαφή είναι συχνές ακόμα και στον γενικό πληθυσμό. Και έτσι δημιουργούνται φαινόμενα ρατσισμού και κοινωνικών αποκλεισμών.«Αυτό που έκανε ο Λοβέρδος με τις οροθετικές γυναίκες ήταν καταστροφικό για τη δημόσια υγεία- έσπειρε τον φόβο των επιπτώσεων, ειδικά στις ευάλωτες ομάδες»
Όταν επίκειται η δημιουργία ξενώνα οροθετικών ατόμων, ακόμα, πάντα υπάρχουν αντιδράσεις. Ο φόβος… Γιατί; Επειδή πολλοί άνθρωποι, ακόμα, δε γνωρίζουν. Αυτός ο διάχυτος φόβος και η άγνοια, εμποδίζει πολλούς ανθρώπους από το να εξεταστούν… Αυτό που έκανε ο Λοβέρδος με τις οροθετικές γυναίκες ήταν καταστροφικό για τη δημόσια υγεία- έσπειρε τον φόβο των επιπτώσεων, ειδικά στις ευάλωτες ομάδες.
Ενώ υπάρχουν θεραπείες, πλέον…
Η ηπατίτιδα C, δεν το συζητάμε καν, με τις σύγχρονες θεραπείες εκριζώνεται. Αλλά και στα υπόλοιπα νοσήματα, οι ασθενείς μπορούν να ζήσουν μια φυσιολογική ζωή, χωρίς τον κίνδυνο να είναι καν μεταδοτικοί. Ο HIV με θεραπεία που συνίσταται στη λήψη ενός χαπιού την ημέρα καθίσταται πρακτικά μη ανιχνεύσιμος και, άρα, δεν μεταδίδεται. Σχετικά με την ηπατίτιδα Β, τα τελευταία 20 χρόνια τα παιδιά εμβολιάζονται- αποτελεί αντικείμενο έρευνάς μας η εμβολιαστική κάλυψη των παιδιών την περίοδο της οικονομικής κρίσης, αν ο εμβολιασμός τους συνεχίζεται απρόσκοπτα ή υπάρχει ανακοπή του. Πρέπει να εμβολιαστούν οι ευάλωτοι πληθυσμοί, όπως προείπα, οι τσιγγάνοι και οι μετανάστες και οι ομάδες υψηλού κινδύνου του γενικού πληθυσμού. Αν ο ασθενής της ηπατίτιδας Β κάνει θεραπεία, όπως είπε και ο κύριος Παπαθεοδωρίδης, τα αποτελέσματα είναι εκπληκτικά, ακόμα και στο ήπαρ ασθενών με αρχή κίρρωσης. Δεν είναι πλήρως ιάσιμη αλλά μπορείς να έχεις μια φυσιολογική ζωή.
Η θεραπεία του HIV καλύπτεται πλήρως σε όλους- και σε ανασφάλιστους, όπως και σε μετανάστες χωρίς «χαρτιά». Παίρνουν όλοι θεραπεία από τις Μονάδες Ειδικών Λοιμώξεων. Οι θεραπείες των δύο ηπατίτιδων καλύπτονται στους ασφαλισμένους, ή από τον ΕΟΠΠΥ αλλά με έγγραφο απορίας όσον αφορά την οικονομική κατάσταση. Οι μετανάστες χωρίς «χαρτιά», τσιγγάνοι που επίσης δεν έχουν νομιμοποιητικά έγγραφα, αυτόματα εξαιρούνται… Ειδικά για την C, όπου υπάρχει η νέα θεραπεία που εκριζώνει τον ιό, αυτή δίνεται μόνο σε προχωρημένα στάδια- επικρατούν οι παλιότερες θεραπείες λόγω του κόστους της τελευταίας. Το κάθε χάπι της νέας θεραπείας κοστίζει 1000 ευρώ και πρέπει ο ασθενής να παίρνει ένα την ημέρα για μια περίοδο τριών μηνών… Με απλά μαθηματικά κοστίζει 90.000 ευρώ- είναι τόσο πανάκριβη όχι γιατί η παρασκευή των χαπιών κοστίζει υπέρογκα, τουναντίον , είναι μάλλον φτηνή… Τόσα ζητάει η εταιρεία που έχει την πατέντα του φαρμάκου.
Πρέπει το ελληνικό κράτος να διαπραγματευτεί αποτελεσματικά με την εταιρεία, είναι θέμα πολιτικής απόφασης. Να ελέγξουμε συνολικά τον πληθυσμό, να βρούμε τον ακριβή αριθμό των ατόμων που πρέπει να ιαθούν και μέσω του σημαντικού αριθμού που θα συγκεντρωθεί να διαπραγματευτούμε με την εταιρεία για να ρίξουμε την τιμή. Το έχει κάνει η Αίγυπτο
.
.
.
- 80% των ηπατικών ασθενών είναι ασθενείς Β και C ηπατίτιδας
- Στην Ευρώπη οι δυο ηπατίτιδες έχουν περισσότερα θύματα απ’ ότι το AIDS (HIV).
- Μεγάλοι αριθμοί ανθρώπων, πανευρωπαϊκά, αναγκάζονται σε μεταμόσχευση (ήπατος).
- Πολλοί δε γνωρίζουν ότι είναι φορείς/ ασθενείς. Οι ηπατίτιδες είναι ύπουλα νοσήματα.
- Πριν το δεκαετία του ’90 η ηπατίτιδα C μεταδιδόταν με μεταγγίσεις αίματος. Εδώ και αρκετά χρόνια αυτό έχει σταματήσει εντελώς.
- Ένα μεγάλο ποσοστό (45%) των ανθρώπων δε γνωρίζει πως κόλλησε, π.χ. από κάποιον οδοντίατρο που δεν απολύμανε τα εργαλεία του.
- Οι μισοί Έλληνες ενήλικες δεν έχουν ποτέ τους εξεταστεί για ηπατίτιδα Β και C, ενώ στον HIV το ποσοστό καθυστερημένης διάγνωσης κυμαίνεται στο 30%.
- Ναι, υπάρχουν ομάδες αυξημένου κινδύνου.
- Οι εξετάσεις είναι απλές και φτηνές.
- Η επιτυχία εμβολιασμού για την Β είναι απόλυτη- δεν υπάρχουν πλέον ελληνόπουλα κάτω των 20 με ηπατίτιδα Β. Εμβόλιο για την C δεν υπάρχει ακόμα.
- Για την ηπατίτιδα C αναπτύχθηκε θεραπεία που εκριζώνει τον ιό.
- Αν ο ασθενής της Β ακολουθήσει την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή (υπάρχουν και ανενεργοί φορείς που απλώς πρέπει να παρακολουθούνται) το συκώτι τους γίνεται «καινούργιο». Κάποιος κίνδυνος καρκίνου εξακολουθεί και για αυτό θα πρέπει να εξακολουθήσουν να ελέγχονται. Πάντως η λειτουργική ίαση της Β φτάνει πολύ κοντά στην οριστική εκρίζωση του ιού και η επιβίωση των πασχόντων αυτή του γενικού πληθυσμού
