Όταν διασκέδαση σημαίνει να νιώθεις τα πάντα και τίποτα, ταυτόχρονα: 7 «χρήστες του Σαββατοκύριακου» μιλούν στη HuffPost Greece

Όταν διασκέδαση σημαίνει να νιώθεις τα πάντα και τίποτα, ταυτόχρονα: 7 «χρήστες του Σαββατοκύριακου» μιλούν στη HuffPost Greece

«And I know she'll be the death of me, at least we'll both be numb

(...)

I can't feel my face when I'm with you

But I love it, but I love it».

Σε ελεύθερη μετάφραση:

«Ξέρω πως θα είναι το τέλος μου, αλλά τουλάχιστον δε θα νιώθουμε τίποτα και οι δύο

(...)

Δεν νιώθω το πρόσωπό μου όταν είμαι μαζί σου, αλλά το λατρεύω».

Αυτοί είναι οι βασικοί στίχοι του «I Can't Feel My Face» του 26χρονου Καναδού The Weeknd, ενός τραγουδιού που αποτέλεσε ένα από τα μεγαλύτερα hit του 2015 και εξακολουθεί να παίζεται σε καθημερινή βάση παγκοσμίως, από ραδιοφωνικούς σταθμούς, καταστήματα ρούχων και τηλεοπτικές εκπομπές μέχρι κλαμπ, γενέθλια και γαμήλια πάρτι. Σε πρώτη ανάγνωση το τραγούδι μιλά για μια έντονη ερωτική σχέση όπου οι δύο εραστές είναι εξαρτημένοι ο ένας από τον άλλο. Στην πραγματικότητα, ο Weeknd τραγουδά όντως για την σχέση εξάρτησης που έχει με την ερωμένη του. Μόνο που αυτή είναι η κοκαΐνη.

Το «I Can't Feel My Face» δεν είναι το μόνο κομμάτι του The Weeknd, κατά κόσμον Abel Tesfaye, που αναφέρεται σε χρήση ναρκωτικών. Για την ακρίβεια το μεγαλύτερο κομμάτι της δισκογραφίας του αποτελείται από τραγούδια που αφηγούνται τις εμπειρίες του με κάθε είδους ουσίες. Χάρη σε αυτά έχει γίνει πλέον τεράστιο όνομα στη mainstream μουσική σκηνή και έχει κερδίσει εκατομμύρια φανατικούς ακροατές.

Φτάνει μια (ελαφρώς) πιο προσεκτική ματιά στην ποπ μουσική της εποχής μας για να συνειδητοποιήσει κανείς πως δεκάδες διάσημοι καλλιτέχνες ενστερνίζονται τη θεματική του The Weeknd στα κομμάτια τους. Η Lana Del Rey τραγουδά πως το μόνο που θέλει είναι «να “φτιαχτεί” στην παραλία» στο ομώνυμο κομμάτι («High By The Beach») που έγινε αμέσως επιτυχία, ο Fetty Wap, το νέο αστέρι της αμερικάνικης hip hop και R'N'B σκηνής, μετρά σχεδόν μισό δις. views στο YouTube με το κομμάτι του «Trap Queen» στο οποίο σχεδόν εξυμνεί τη χρήση ναρκωτικών, ο Tyga, εξίσου διάσημος ράπερ και μέχρι πρόσφατα μέλος του ευρύτερου κύκλου της οικογένειας Kardashian, ψάχνει απεγνωσμένα να βρει MDMA (ecstasy) στο super-hit του «Molly» που παίζει σε λούπα μέχρι και στα αθηναϊκά κλαμπ, η Halsey, η νέα ιέρεια της electropop, τραγουδά στο ρεφρέν του «New Americana» πως «We are the new Americana, High on legal marijuana», ενώ η Sia λέει πως χρησιμοποιεί το αλκοόλ για να θάψει τα προβλήματα που έχει σε ένα από τα μεγαλύτερα pop hits των τελευταίων χρόνων, το «Chandelier». Για να μην πούμε καν για τη Miley Cyrus.

Τελευταία φορά που η μουσική βιομηχανία ήταν τόσο «φτιαγμένη» (στα τραγούδια ή/και στην πραγματικότητα) ήταν κατά τη δεκαετία του '60 και του '70, όταν οι Beatles τραγουδούσαν για τη Λούσι στον Ουρανό με τα Διαμάντια, οι Doors σάλπαραν σε Κρυστάλλινα Πλοία και οι Rolling Stones εξυμνούσαν το μικρό κίτρινο χαπάκι που βοηθά τις μαμάδες να τα βγάζουν πέρα με τα παιδιά τους και τη μίζερη ζωή τους εν γένει.

Σήμερα, ωστόσο, η εκτόξευση της κουλτούρας της «περιστασιακής χρήσης» ουσιών μέσα στο πολύ μεγαλύτερο πλαίσιο της ποπ κουλτούρας που διέπει τον σύγχρονο κόσμο, κάνει πιο εμφανή από ποτέ τα βασικά χαρακτηριστικά μιας γενιάς που δεν νιώθει τύψεις ή ενοχές για τις παράνομες συνήθειές της, δεν αισθάνεται πως πρέπει να απολογηθεί για αυτές και, κυρίως, δεν θεωρεί σε καμία περίπτωση πως έχει υιοθετήσει αυτές τις συνήθειες ως εναλλακτικό «φάρμακο» για τα όποια προβλήματα μπορεί να αντιμετωπίζει. Τα ναρκωτικά είναι, απλά, κομμάτι της διασκέδασής της.

Στην ίδια λογική, οι «χρήστες του Σαββατοκύριακου» δεν είναι μια κατηγορία ανθρώπων που εμφανίστηκε τα τελευταία χρόνια. Πάντα υπήρχαν, τουλάχιστον από τότε που ουσίες όπως το LSD, η κάνναβη, τα παραισθησιογόνα τύπου MDMA και η κοκαΐνη, άρχισαν να γίνονται προσβάσιμα στο ευρύτερο κοινό, ιδιαίτερα σε οικονομικό επίπεδο.

Από εκεί όμως που η εν λόγω κοινωνική ομάδα ήταν χωρισμένη σε δύο βασικές υποκατηγορίες -στους χρήστες που ανήκαν στην μεγαλοαστική τάξη ή στους ελίτ κύκλους της showbiz και στους χρήστες της διπλανής πόρτας που όμως βρίσκονταν σε ένα άλφα περιθώριο-, πλέον έχει εξαπλωθεί σε όλα τα κοινωνικά στρώματα. Και, το κυριότερο, κανείς δεν σοκάρεται πια.

Κάποτε έβλεπες μια μικρή παρέα ατόμων να πηγαίνει στις τουαλέτες του κλαμπ και ψιθύριζες συνωμοτικά στον διπλανό σου «αυτοί είναι σίγουρα κοκάκηδες». Τώρα σε αυτή την παρέα δεν βρίσκεται μόνο ο διπλανός σου αλλά ίσως και εσύ ο ίδιος και σχεδόν κανείς δεν πρόκειται να σας κατακρίνει αν αποφασίσετε να «αναβαθμίσετε» τη διασκέδασή σας κατά τη διάρκεια της βραδιάς. Όλοι το κάνουν και όσοι δεν το κάνουν το θεωρούν φυσιολογικό ή, έστω, συνηθισμένο άρα και ανάξιο λόγου.

Βέβαια όταν διαβάζεις πως η χρήση παράνομων ουσιών σκοτώνει κάθε χρόνο 250.000 ανθρώπους παγκοσμίως μέσω υπερβολικών δόσεων, ατυχημάτων, βίαιων περιστατικών που προκαλούνται από άτομα που βρίσκονται υπό την επήρεια ή χρόνιων προβλημάτων υγείας που προκαλούνται από χρήση ναρκωτικών, η περιστασιακή χρήση ουσιών σταματά να φαντάζει «αθώα».

Αυτό έδειξε μια μεγάλη έρευνα που πραγματοποιήθηκε το 2012 και η οποία βασίστηκε, μεταξύ άλλων, σε επίσημες αναφορές του United Nations Office on Drugs and Crime (Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών για τα Ναρκωτικά και το Έγκλημα) και σε πληροφορίες από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Στην ίδια έρευνα υπολογίζεται πως ο αριθμός των ανθρώπων που κάνει παράνομη χρήση ουσιών παγκοσμίως κυμαίνεται ανάμεσα σε 149εκ. και 271εκ. οι οποίοι χωρίζονται σε χρήστες κάνναβης (125εκ. με 203εκ.), χρήστες αμφεταμινών (14εκ. με 56εκ.), χρήστες κοκαΐνης (14εκ. με 21εκ.) και χρήστες οπιοειδών (12εκ. με 21εκ.).

Κι αν η έρευνα σημειώνει σε κάποιο σημείο πως οι θάνατοι που προκαλούνται ετησίως από το αλκοόλ και το κάπνισμα είναι πολύ περισσότεροι (2.25εκ. και 5.1εκ., αντίστοιχα), σπεύδει να κάνει ένα πολύ σημαντικό σχόλιο πάνω σε αυτό: τα ναρκωτικά μπορεί να σκοτώνουν λιγότερα άτομα σε σχέση με το αλκοόλ και το τσιγάρο, αλλά «κλέβουν» περισσότερα χρόνια ζωής. Για την ακρίβεια 2.1εκ. χρόνια ζωής χάθηκαν το 2012 λόγω παράνομης χρήσης ουσιών (το αντίστοιχο νούμερο για το αλκοόλ ήταν 1.5εκ.), και αυτό γιατί οι θάνατοι από ναρκωτικά εντοπίζονται κυρίως στη νεολαία ενώ οι θάνατοι από αλκοόλ εμφανίζονται στη μέση ηλικία ή/και στους ηλικιωμένους ανθρώπους.

«Πλέον τα ναρκωτικά έχουν γίνει τεράστιο μέρος της κουλτούρας μας και η χρήση τους έχει απενοχοποιηθεί σε μεγάλο βαθμό, γιατί και η κοινωνία έχει αφήσει πολύ ανοιχτά τα όριά της», λέει η κ. Ελένη Βοτίκα, ψυχολόγος και υπεύθυνη του Θεραπευτικού Προγράμματος «Διάβαση» του ΚΕΘΕΑ. «Αυτό δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση πως τα ναρκωτικά είναι αθώα. Υπάρχουν βέβαια πάρα πολλοί άνθρωποι που έκαναν μια άλφα χρήση ουσιών σε κάποια φάση της ζωής τους και μετά σταμάτησαν. Είναι πολλοί οι παράγοντες που οδηγούν στον εθισμό, δεν σημαίνει απαραίτητα πως κάποιος που κάνει επιφανειακή χρήση θα εθιστεί στην όποια ουσία. Από τη στιγμή, όμως, που μπαίνεις στη διαδικασία να κάνεις χρήση, αυτό κάτι σημαίνει. Γιατί δεν μπορείς να να περάσεις καλά με τη μουσική, με τους φίλους σου, με όλα τα όμορφα πράγματα στη ζωή, ακόμα και να κάνεις έρωτα, χωρίς να βάλεις και τη χρήση ουσιών στην εξίσωση;».

Για να βρει κάποιος την απάντηση σε αυτά τα ερωτήματα δεν μπορεί να ανατρέξει μόνο σε αποτελέσματα ερευνών, στίχους τραγουδιών και κλισέ απόψεις. Τίποτα από όλα αυτά δεν θα σου δώσει να καταλάβεις πραγματικά τι ωθεί κάποιον στο να δοκιμάσει μια παράνομη ουσία, τι επίδραση έχει στη ψυχολογία του και γιατί, εν τέλει, αποφασίζει να την κάνει κομμάτι της ζωής του, καλύτερα από αυτόν που το έχει κάνει ήδη.

Η HuffPost Greeceμίλησε με επτά άτομα που έκαναν ή εξακολουθούν κάνουν περιστασιακή χρήση παράνομων ουσιών για λόγους διασκέδασης, ώστε να μάθουμε περισσότερα γύρω από την κουλτούρα των «χρηστών του Σαββατοκύριακου» και να κατανοήσουμε βαθύτερα ένα κοινωνικό φαινόμενο που αφορά τους πάντες, χρήστες και μη.

Χριστίνα, 41, Συγγραφέας

«Δοκίμασα πρώτη φορά MDΜΑ πριν από τρία χρόνια, σε μια περίοδο που ήμουν άνεργη. Νομίζω αυτός ήταν και ένας από τους λόγους που το ξεκίνησα, για να «την ακούω» πιο εύκολα και πιο οικονομικά. Γιατί, για να έρθεις στο κέφι σε ένα μπαρ, πρέπει να πιεις 7 ποτά -εγώ, τουλάχιστον. Μέτρα πόσα λεφτά χρειάζεσαι για να πίνεις 7 ποτά σε κάθε έξοδο. Ενώ το MD μπορεί να είναι ακριβό ως πακέτο (από 60€ έως 80€ το γραμμάριο), αν όμως είσαι περιστασιακός χρήστης και κάνεις πολύ λίγο κάθε φορά, μπορεί να σου κρατήσει και ένα μήνα. Μέχρι και σήμερα μου το προμηθεύει ο ίδιος άνθρωπος, δεν έχω πάρει ποτέ από αλλού. Αν σταματούσε να το πουλά μπορεί και να σταματούσα τη χρήση.

Αυτό που ένιωσα την πρώτη φορά που το δοκίμασα ήταν μια έντονη αίσθηση αγάπης για όλους γύρω μου και ήμουν πιο χαλαρή στο να λέω ό,τι νιώθω. Βέβαια αν εκείνη την ώρα έχεις νεύρα, είσαι στεναχωρημένος ή νιώθεις γενικά δυσάρεστα απέναντι σε κάποιον, θες να το επικοινωνήσεις και αυτό. Και στις δύο περιπτώσεις αντιδράς πάντα ακραία, δηλαδή μπορεί τη μία στιγμή να αγαπάς όλο τον κόσμο και την αμέσως επόμενη, αν σου ρίξει κάποιος κατά λάθος το ποτό, να θες να τον πλακώσεις στο ξύλο.

Αυτό ωστόσο δεν με αποθάρρυνε τότε, γιατί, όπως συμβαίνει με κάθε νέα σχέση, βλέπεις μόνο τα θετικά το πρώτο διάστημα. Επίσης, το MD μου προσέφερε πάντα πολύ έντονη σεξουαλική διέγερση. Και όχι μόνο αυτό αλλά ένα απλό σεξ με κάποιον, που σε άλλη περίπτωση θα ήταν εντελώς αδιάφορο, χάρη στο MD γινόταν το πιο μαγικό πράγμα στον κόσμο.

Μέχρι που ένα βράδυ, κι ενώ είχα κάνει χρήση MD επί τρία βράδια στη σειρά, έπεσα να κοιμηθώ και ξαφνικά ένιωσα σαν να με καταπίνει η άβυσσος. Είχα συναίσθηση που ήμουν αλλά δεν μπορούσα να κουνηθώ. Τότε ήταν που φρίκαρα και άρχισα να αραιώνω σημαντικά τη χρήση. Ένας άλλος λόγος που το αραίωσα, ήταν ότι άρχισα να έχω ξανά σταθερή δουλειά και ήθελα να είμαι πιο συγκεντρωμένη σε αυτό και στις υποχρεώσεις μου.

Πλέον είμαι στη φάση που κάνω MD μια φορά τον μήνα, από εκεί που έκανα σταθερά τρεις φορές την εβδομάδα. Εκτός όλων των άλλων, συνειδητοποίησα πως σου φέρνει αϋπνία, νευρικότητα μέχρι και απώλεια μνήμης. Προσωπικά, όσο κι αν έπινα, δεν είχα φτάσει ποτέ σε σημείο να μη θυμάμαι τι έκανα. Με το MD το έχω πάθει, υπήρχαν φορές που «έχανα» ολόκληρα κομμάτια της προηγούμενης βραδιάς ή ακόμα και φορές που ξεχνούσα που έχω βάλει τα πράγματά μου μέσα στο σπίτι.

Ποτέ δεν μου άρεσε να κάνω πολλά ναρκωτικά για να γίνομαι χάλια, ούτε να πίνω πολύ αλκοόλ και να χάνω τον έλεγχο. Έκανα πάντα (και κάνω ακόμα) μπάφους, αλλά είτε για να χαλαρώσω μετά από μια έντονη μέρα είτε παρέα με φίλους για απλή διασκέδαση. Είναι ωραίο να “χάνεσαι” για λίγο από την καθημερινότητα αλλά δεν πρέπει ποτέ να χάνεις εντελώς τον έλεγχο του εαυτού σου, αυτό είναι και το πιο σημαντικό για εμένα. Επειδή άρχισα το MD σε μεγάλη ηλικία, το αντιμετωπίζω πλέον ως ένα «ταξιδάκι», δεν είναι κάτι που θα ήθελα να κάνω για πάντα. Ακόμα και το χόρτο, στο οποίο είμαι εθισμένη και το έχω αποδεχτεί, το κάνω πάντα σπίτι μου. Όπως κάποιος άλλος θα πιει ένα ποτήρι κρασί για να χαλαρώσει, εγώ θα κάνω ένα «τσιγάρο». Ούτως ή άλλως θεωρώ το αλκοόλ πολύ πιο επιβλαβές και επικίνδυνο από την κάνναβη».

Ορέστης, 38, Δημοσιογράφος

«Πρέπει να ήμουν περίπου 14 χρονών όταν δοκίμασα για πρώτη φορά ναρκωτικά και συγκεκριμένα κάνναβη. Ήταν η περίοδος που δοκιμάζαμε τα πάντα -μεγάλες ποσότητες αλκοόλ, τσιγάρα και... “τσιγάρα”. Η πρώτη φορά που άρχισα να κάνω πιο “σκληρά” ναρκωτικά ήταν μετά από περίπου τρία χρόνια. Ως παιδί των '90s, έζησα τα rave party και, όπως είχε πει κάποτε και ο Λάζαρος από το «Είσαι Το Ταίρι Μου»: «ήμουν μικρός, ό,τι μου έδιναν το έπαιρνα».

Η drug-επανάσταση ήρθε στα 20. Πρώτη φορά δοκίμασα σε ένα πάρτι της δουλειάς μου και ήταν λες και ανακάλυψα έναν νέο κόσμο. Είχα τρελή ενέργεια, ένιωθα λες και δεν μπορούσα να πάθω τίποτα, ενώ ταυτόχρονα είχα απίστευτη διάθεση. Ήταν λες και με χτύπησε ηλεκτρικό ρεύμα. Τολμώ να πω ότι ήμουν απόλυτα ευτυχισμένος. Αν και ποτέ δεν έγινε μέρος της καθημερινότητάς μου, εδώ και 18 χρόνια είναι το ναρκωτικό που παίρνω σε πιο σταθερή βάση.

Όταν ήμουν πιτσιρικάς, η κοκαΐνη ήταν κομμάτι της διασκέδασής μου και ξόδευα περίπου 300€-400€ το μήνα. Μετά την πρώτη δοκιμή είχα συνδέσει στο μυαλό μου την έννοια “διασκέδαση” με την κόκα. Ένιωθα ότι με βοηθούσε να περνάω καλά. Πίστευα ότι είχα περισσότερες αντοχές, «ωραία» τρέλα, καλύτερες επιδόσεις στο σεξ -ήταν ένας συνδυασμός μαγκιάς και coolness.

Το καλό είναι ότι ποτέ δεν εθίστηκα τόσο ώστε να χρειάζομαι κόκα για να λειτουργήσω στη ζωή μου. Στο μυαλό μου το είχα σαν ένα “εργαλείο” του Σαββατοκύριακου, που δεν έμπλεκε ποτέ με τις υπόλοιπες μέρες της εβδομάδας. Άλλωστε τις καθημερινές η προτεραιότητά μου ήταν η δουλειά και δεν πίστευα ότι τα ναρκωτικά θα με βοηθούσαν σε αυτό.

Βέβαια έχω την εντύπωση ότι όσο πιο νέος είσαι, τόσο περισσότερο αντέχει ο οργανισμός σου αυτές τις καταχρήσεις. Μεγαλώνοντας, συνειδητοποίησα ότι τα πράγματα δεν ήταν και τόσο ειδυλλιακά. Μπορεί μεν η κοκαΐνη να μου προσφέρει ακόμα ένταση, αλλά υπάρχουν και στιγμές που με “χαλάει” σε μεγάλο βαθμό -ιδιαίτερα όταν τη μπερδεύω με αλκοόλ.

Τα τελευταία χρόνια η κοκαΐνη έχει βγει από τον δικό μου ορισμό της διασκέδασης και πιο συγκεκριμένα όταν μιλάμε για μπαρ, συναυλίες και οτιδήποτε άλλο είναι σε “μη ελεγχόμενο” χώρο. Παίρνω μόνο σε πάρτι με φίλους, όπου ξέρω ότι ακόμα κι αν “ξεφύγει” η συμπεριφορά μου, θα υπάρχουν άνθρωποι γύρω μου που θα ξέρουν πώς να το χειριστούν. Το αποτέλεσμα είναι σήμερα να κάνω χρήση κόκας περίπου μία με δύο φορές το μήνα. Ξοδεύω το πολύ 80€ μηνιαίως (άλλες φορές λιγότερα, άλλες και τίποτα καθώς μπορεί να μου την κάνουν “δώρο”) και πλέον η ένταση δεν έχει καμία σχέση με αυτή που ένιωθα παλιότερα. ΟΚ, σίγουρα με κρατάει περισσότερο σε εγρήγορση από το να έπινα μόνο αλκοόλ, αλλά δεν με κάνει να πιστεύω ότι όλα είναι τέλεια».

Βύρωνας, 31, Προγραμματιστής

«Δοκίμασα κοκαΐνη για πρώτη φορά πριν από 6-7 χρόνια και ένιωσα απλά τέλεια. Αποφάσισα να το κάνω κομμάτι της διασκέδασής μου γιατί συνήθιζα να πίνω πάρα, πάρα πολύ και το συγκεκριμένο ναρκωτικό με βοηθούσε να παραμένω περισσότερο νηφάλιος από όσο θα ήμουν κανονικά. Με έφερνε σε μια ισορροπία και σταματούσα να πίνω για λίγη ώρα -μετά βέβαια συνέχιζα. Βοηθούσε, και βοηθά, το ότι στις μέρες μας είναι πάρα πολύ εύκολο να βρεις κόκα, τη βρίσκεις παντού, ανά πάσα στιγμή και είναι και σχετικά προσβάσιμη οικονομικά. Προσωπικά μου κοστίζει 80€ το γραμμάριο.

Εκτός από το ότι με βοηθά να ελέγχω την κατανάλωση αλκοόλ, η κοκαΐνη με κάνει να νιώθω ευτυχισμένος. Επίσης με βοηθά στο να έχω έναν άλλο χαρακτήρα, να νιώθω πιο άνετα με τον κόσμο γύρω μου γιατί υπό κανονικές συνθήκες είμαι αρκετά εσωστρεφής.

Είναι, υπό μία έννοια, ένα “λιπαντικό” για την αυτοπεποίθησή μου και για τις κοινωνικές μου σχέσεις. Ωστόσο δεν το κάνω για το lifestyle, χρησιμοποιώ την κόκα κυρίως ως εργαλείο για να νιώθω καλύτερα με τον εαυτό μου. Απλά αυτό βοηθά έπειτα και στο να τα έχω καλά με τους ανθρώπους.

Δεν έχω νιώσει ποτέ να πλησιάζω τον εθισμό. Γενικά δεν εθίζομαι με ουσίες, είτε μιλάμε για τσιγάρο, είτε για αλκοόλ, είτε για ναρκωτικά. Με την ίδια ευκολία που θα κάνω χρήση όποτε θέλω, θα την κόψω και όποτε θέλω. Ωστόσο φοβάμαι τις αρνητικές επιπτώσεις που έχουν στην υγεία, με την κοκαΐνη το έχω νιώσει κιόλας κάποιες φορές, τόσο ψυχολογικά όσο και σωματικά. Το χειρότερο από όλα είναι “η πτώση” που έρχεται αμέσως μόλις αρχίσει να φεύγει η επήρεια. Επίσης, από ένα σημείο και μετά, άρχιζα να νιώθω κάπως... χαζός. Αυτό που λένε πως “καίγεσαι” από την πολλή χρήση; Ναι, ισχύει. Το παράδοξο βέβαια είναι πως, από την άλλη, η κόκα με έχει βοηθήσει πολλές φορές στη δουλειά μου, με έχει κρατήσει σε εγρήγορση και με έχει κάνει πιο αποδοτικό.

Παλιότερα έκανα χρήση αρκετά συχνά, πλέον όμως έχω αρχίσει να τη μειώνω σταδιακά. Προτιμώ να κάνω μόνο όταν βγαίνω για να ξενυχτίσω ή σε ιδιαίτερες περιπτώσεις -πάρτι, γενέθλια, γάμους κλπ. Όσο μεγαλώνω δεν νιώθω πως τη χρειάζομαι λιγότερο αλλά πως μαθαίνω να ελέγχω καλύτερα τη χρήση που κάνω. Πλέον θα πάρω κόκα μόνο σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, είτε για να διασκεδάσω στο 100% μία στο τόσο, είτε για να με βοηθήσει να εξισορροπήσω το αλκοόλ ή/και το όποιο στρες έχω. Ποτέ δεν έχω βρεθεί σε σημείο να την αποζητώ απεγνωσμένα. Είναι κάτι που με βοηθά να είμαι όπως θέλω εγώ να είμαι σε συγκεκριμένες στιγμές της ζωής μου και να κάνω κάποια πράγματα που, σε κανονικές συνθήκες, θα δυσκολευόμουν πάρα πολύ να κάνω».

Σεμπάστιαν, 25, Φοιτητής Νομικής στην Ιταλία

«Η πρώτη μου εμπειρία με τα “ελαφριά” ναρκωτικά ξεκίνησε όταν ήμουν 14 και θυμάμαι ότι δεν βίωσα αυτό που περίμενα. Ένιωθα ανάλαφρος και ταυτόχρονα αποχαυνωμένος, αλλά σε ήπιο βαθμό.

Την πρώτη φορά που δοκίμασα “σκληρό” ναρκωτικό και συγκεκριμένα LSD ήμουν 18 χρόνων και ήταν μια εμπειρία τόσο αξιομνημόνευτη όσο και δύσκολη στην περιγραφή. Για να είμαι ειλικρινής ήμουν λίγο διστακτικός στο να δοκιμάσω μια νέα ουσία, πολύ πιο δυνατή από το αλκοόλ ή το χάσις. Αυτό με ώθησε στο να (προσπαθήσω να) ενημερωθώ πρώτα, διαβάζοντας τα πάντα γύρω από το LSD, την επίδραση που έχει στον οργανισμό αλλά και τα μέτρα ασφαλείας που μπορείς να πάρεις.

Κάπως έτσι κατέληξα να βάλω δυο λεμόνια στο σακίδιό μου, έχοντας διαβάσει στο ίντερνετ πως, σε περίπτωση ανάγκης, ο χυμός του λεμονιού μπορεί να κατευνάσει -ως ένα βαθμό- την επίδραση του LSD. Δεν έμαθα ποτέ αν αυτό όντως ισχύει ή όχι.

Το LSD με κάνει να νιώθω πράγματα που πιστεύω ότι δεν θα είχα βιώσει ποτέ χωρίς αυτό, τόσο θετικά όσο και αρνητικά. Πλέον αποτελεί σταθερό κομμάτι της διασκέδασής μου, όχι επειδή δεν μπορώ να περάσω καλά χωρίς αυτό αλλά επειδή κάθε φορά ανεβάζει σημαντικά το επίπεδο της διασκέδασης. Κάνω χρήση συνήθως σε συναυλίες, φεστιβάλ ή όταν βγαίνω έξω με φίλους.

Το να βρεις ναρκωτικά είναι σχετικά εύκολο, ανάλογα και με την περίπτωση βέβαια. Για παράδειγμα σε μεγάλες διοργανώσεις μουσικής είναι πολύ εύκολο, αλλά κρύβει κινδύνους επειδή συνήθως αναγκάζεσαι να αγοράσεις από αγνώστους. Από εκεί και πέρα μπορείς να βρεις σχεδόν πάντα μέσω κάποιου φίλου ή γνωστού ενώ από οικονομικής άποψης είναι εντελώς προσβάσιμο.

Νομίζω πως το LSD μου προσφέρει τόσο μεγάλη διασκέδαση επειδή το χρησιμοποιώ περιστασιακά και όχι σε καθημερινή βάση. Τότε θα γινόταν άλλη μια συνήθεια, θα ήταν προβλεπόμενο και θα έχανε την γοητεία του. Πιστεύω πως η ελεγχόμενη χρήση τέτοιων ουσιών είναι το κλειδί της ισορροπίας στη διασκέδαση και σου δίνει τη δυνατότητα να απολαύσεις τη θετική πλευρά των εμπειριών που μπορούν να σου προσφέρουν. Προσωπικά δεν έχω αισθανθεί ποτέ εθισμένος στο LSD ή σε κάποια άλλη ουσία.

H ηλικία παίζει αρκετά σημαντικό ρόλο στην σταδιακή μείωση της χρήσης, κυρίως λόγω των ευθυνών που πληθαίνουν όσο μεγαλώνεις. Στη δική μου περίπτωση, όπου η χρήση ουσιών είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη διασκέδαση, όσο μεγαλώνω και ο ελεύθερος χρόνος μου μειώνεται, έτσι μειώνεται σταδιακά και η όρεξή μου να κάνω χρήση».

Η άλλη πλευρά

Ο Χάρης και ο Βασίλης μπήκαν στο θεραπευτικό πρόγραμμα τη Διάβασης το 2013, όταν συνειδητοποίησαν -με τον έναν ή τον άλλο τρόπο- πως δεν ήταν πλέον «χρήστες του Σαββατοκύριακου» αλλά εθισμένοι ολοκληρωτικά σε μια ουσία που μόνο διασκέδαση δεν πρόσφερε πλέον στη ζωή τους.

Χάρης, 29, φαντάρος

«Σε ηλικία 16 χρονών περίπου ξεκίνησα να καταναλώνω αλκοόλ σε μεγάλες ποσότητες. Αυτό συνέβαινε κυρίως τα Σαββατοκύριακα, γιατί πίστευα πως τότε είχα την ευκαιρία να βγω, να πιω και να ξεφύγω. Κάπως έτσι πέρασα σταδιακά στο χασίς και ξεκίνησα να “πίνω” μαύρο όχι μόνο τα Σαββατοκύριακα πλέον αλλά και σε καθημερινή βάση. Κάθε φορά που έπινα ένιωθα να δραπετεύω από την πραγματικότητα, χαλάρωνα, ένιωθα όμορφα και σταδιακά μου έγινε απαραίτητο για να μπορώ να διασκεδάζω. Έγινε τρόπος ζωής. Σε αυτό έπαιξε ρόλο επίσης ότι όλοι έπιναν μαύρο στον κύκλο μου και είχε γίνει πλέον ένας τρόπος να επικοινωνούμε. Μάλιστα υπήρχαν φορές που ήταν πιο σημαντικό το να πιω από το να βγω έξω να διασκεδάσω.

Πίστευα πως το ελέγχω και μπορώ να το κόψω όποτε θέλω. Κάποια στιγμή είχα μια σύλληψη που οδήγησε σε δικαστήριο και τότε έφαγα το πρώτο στραπάτσο. Ήξερα ήδη πως έχω πρόβλημα με τις ουσίες, αλλά μέχρι εκείνη τη στιγμή δεν το παραδεχόμουν στον εαυτό μου.

Όταν ήρθα στη Διάβαση, το 2013, άρχισα να βλέπω πολλά πράγματα διαφορετικά. Στην αρχή ένιωθα να με περιορίζουν, σταδιακά όμως, με πολλή δουλειά και εμπιστοσύνη, άρχισα να λύνω αρκετά θέματα που είχα με τον εαυτό μου. Ψυχολογικά προβλήματα που είχαν ρίζες στην παιδική ηλικία, προβλήματα δηλαδή που λίγο-πολύ όλοι κουβαλάμε αλλά αν είσαι χρήστης τα θάβεις ακόμα πιο βαθιά.

Σε λίγο καιρό ολοκληρώνω το πρόγραμμα και έχω συνειδητοποιήσει πως από δω και πέρα πρέπει να ακολουθήσω ένα διαφορετικό τρόπο ζωής. Δεν μπορώ να κάνω παρέα με τα ίδια άτομα που έκανα πριν, δεν γίνεται να κάνεις εκπτώσεις σε αυτά και να λες “θα ξαναμπώ σε αυτή τη φάση αλλά δεν θα κάνω χρήση”. Είναι πιθανό να ξανακάνεις, για αυτό και είναι σημαντικό να κρατάς τις αποστάσεις σου. Είναι δύσκολο να το αποφασίσεις, είναι ένας μοναχικός δρόμος και είναι και λίγο απογοητευτικό γιατί τα νέα παιδιά και η δική μου γενιά ειδικά είναι πολύ μέσα στα ναρκωτικά. Και το χειρότερο είναι πως δεν βλέπουν το πρόβλημα».

Βασίλης, 25, Φοιτητής

«Το 2008 πέρασα στη Σχολή Περιβάλλοντος στη Λέσβο. Ξεκίνησα να κάνω χρήση χασίς μαζί με τους φίλους που από τη σχολή, πολύ περιστασιακά, τύπου μια φορά το εξάμηνο. Στην πορεία έγινε μια φορά το τρίμηνο, μια φορά το μήνα και μέχρι το τρίτο έτος έκανα πλέον σε καθημερινή βάση και μάλιστα μεγάλες ποσότητες.

Μου άρεσε γιατί μου έβγαζε πολύ γέλιο, με έκανε να γελάω ακόμα και με τα πιο ανούσια πράγματα και αυτό ήταν κάτι που το είχα ανάγκη γιατί εκείνη την περίοδο το γέλιο έλειπε γενικά από τη ζωή μου. Σταδιακά έγινε καθημερινή συνήθεια γιατί με βοηθούσε στο να μη νιώθω οτιδήποτε δυσάρεστο.

Κατάλαβα πως έχω πρόβλημα όταν συνειδητοποίησα πως καταπίεζα σε μεγάλο βαθμό τα συναισθήματά μου. Όταν κάτι με έκανε να νιώθω άσχημα, όπως το ότι είχα παραμελήσει τελείως το διάβασμα και τις σπουδές μου, το αντιμετώπιζα πίνοντας μαύρο. Είχα φτάσει σε ένα σημείο που δεν μπορούσα να νιώσω πράγματα.

Το καλοκαίρι του 2013 ήμουν σε μια παραλία με την παρέα μου και ξαφνικά έπαθα κρίση πανικού, ενώ έπινα μαύρο. Ένιωθα σαν όλα αυτά που καταπίεζα μέσα μου τόσο καιρό πάλευαν να βγουν έξω. Ήταν τότε που αποφάσισα να πάρω ριζικά μέτρα και να έρθω στην Αθήνα για να μπω στο πρόγραμμα της Διάβασης.

Το πιο δύσκολο κομμάτι της απεξάρτησης ήταν να ξεκόψω από όλους μου τους παλιούς μου φίλους, γιατί θεωρούσα πως είχα ζήσει και μοιραστεί πολλά πράγματα μαζί τους. Πλέον όμως δεν μπορώ να θυμηθώ στιγμές μαζί τους που να ήταν πραγματικές. Ήταν όλα πλασματικά. Μπορεί να χρησιμοποιούσαμε το χόρτο για κοινωνικοποίηση, στην πραγματικότητα όμως μας απομόνωνε. Τώρα δεν έχω βρει μόνο νέους φίλους αλλά έχω έρθει πάλι κοντά και με παιδιά από τη σχολή που είχα κάνει στην άκρη όταν ξεκίνησα το χόρτο, επειδή αυτοί δεν έκαναν χρήση -ίσως επειδή ήταν λιγότερο εσωστρεφείς από εμένα. Και είναι πολύ όμορφο αυτό, είναι σαν να ξαναβρίσκεις ένα κομμάτι σου που το είχες εγκαταλείψει κάπου για καιρό αλλά αυτό σε περίμενε εκεί να γυρίσεις.

Προσωπικά πιστεύω πως το πρόβλημα που έχουν οι “χρήστες του Σαββατοκύριακου” είναι πως θεωρούν ότι έχουν τον έλεγχο. Μπορεί αυτοί που κάνουν χρήση και βρίσκονται σε μια σχετικά καλή φάση της ζωή τους, ούτε τέλεια αλλά ούτε και κακή, να πιστεύουν πως το κάνουν απλά για διασκέδαση, όταν όμως θα έρθουν αντιμέτωποι με ένα μεγάλο πρόβλημα, το χόρτο, το μαύρο ή οποιαδήποτε άλλη ουσία κάνουν περιστασιακά, θα γίνει αυτόματα εκείνη τη στιγμή η μοναδική τους διέξοδος. Αντί να ζητήσουν βοήθεια ή να βρουν έναν άλλο τρόπο για να νιώσουν καλύτερα -όπως ο αθλητισμός, οι τέχνες, η δημιουργία γενικότερα- επιλέγουν να στραφούν στις ουσίες επειδή είναι η πιο εύκολη και γρήγορη λύση».

******

Η κ. Βοτίκα μας λέει σχετικά με το χασίς και το σταθερά αμφιλεγόμενο ζήτημα της αποποινικοποίησής του: «Η χρήση ακουμπά σε ψυχικά προβλήματα των ανθρώπων. Αφήνοντας ελεύθερη τη χρήση χασίς δίνεις μεγάλο χώρο στους ανθρώπους που έχουν ένα τέτοιο υπόβαθρο να εμπλακούν περαιτέρω και να περάσουν και σε άλλες ουσίες. Είναι σαν να τους δίνεις το ΟΚ να μπουν σε αυτή τη διαδικασία και να βρουν το “φάρμακο” που χρειάζονται στις ουσίες. Με αυτό που συμφωνώ είναι με την αποποινικοποίηση του χρήστη. Όταν δηλαδή πιάνεις ένας άνθρωπο για κατοχή κάποιας ουσίας που όμως προορίζει για ιδιωτική χρήση, δεν πρέπει να τον φυλακίσεις αλλά να του δώσεις την ευκαιρία να ξεκινήσει μια θεραπευτική διαδικασία έτσι ώστε να μπορέσει να αντιμετωπίσει το πρόβλημα που έχει».

Όσο για το ευρύτερο θέμα της περιστασιακής χρήσης, η κ. Βοτίκα δεν θεωρεί πως υπάρχει μία συγκεκριμένη «ρίζα του κακού» που την τρέφει -μάλλον πολλά μικρά παρακλάδια που την υποστηρίζουν. «Η χρήση ναρκωτικών ουσιών είναι πολυπαραγοντικό φαινόμενο. Έχει να κάνει με την οικογένεια, με τη κοινωνία και όλα όσα περιλαμβάνουν αυτές οι έννοιες. Η προσπάθεια που κάνουμε στο πρόγραμμα της Διάβασης είναι να φτάσουν αυτοί οι άνθρωποι στο σημείο να μην έχουν πια ανάγκη τη χρήση ουσιών και να βρουν το νόημα που χρειάζονται για να αλλάξουν τρόπο ζωής, να γίνουν δημιουργικοί, να έχουν στόχους για να είναι ευτυχισμένοι και ταυτόχρονα να μην έχουν ανάγκη κανένα “δεκανίκι” για να μπορέσουν να στέκονται όρθιοι. Όλοι χρειαζόμαστε υποστήριξη στη ζωή μας, αλλά αυτή πρέπει να είναι “καθαρή” και να μην παρέχεται από πλασματικές καταστάσεις».

*Τα ονόματα στις μαρτυρίες, εκτός αυτών του Χάρη και του Βασίλη, αποτελούν ψευδώνυμα ώστε να προφυλαχθούν τα προσωπικά δεδομένα των ατόμων. Η ηλικία και το επάγγελμά τους δεν έχουν αλλαχθεί.

**Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το πρόγραμμα της Διάβασης και το ΚΕΘΕΑ επισκεφθείτε τα www.kethea-diavasi.gr και www.kethea.gr.