Το πνεύμα των Χριστουγέννων και την χαρά της Πρωτοχρονιάς τα βλέπουμε γύρω μας στα στολισμένα μπαλκόνια, τα φωτεινά δέντρα, τα λαχταριστά μελομακάρονα και το κρέας που ψήνεται στον φούρνο. Για πολλούς από εμάς, για να μην πω για τους περισσότερους, οι γιορτές είναι άμεσα συνδεδεμένες με το φαγητό. Γιατί, όμως, συμβαίνει κάτι τέτοιο; Γιατί είναι το φαγητό ο πρωταγωνιστής των γιορτών; Η ψυχολόγος- ψυχοθεραπεύτρια, Αγγελική Τζάνου, Ψυχολόγος Υγείας (CBT), μας βοηθά να κατανοήσουμε τους λόγους.
Όπως αναφέρει η ίδια, οι βασικοί λόγοι είναι δύο. Αρχικά, υπάρχει η ορμόνη ghrelin και κατά δεύτερον, υπάρχουν πολλά τέτοια ερεθίσματα. Ας τα δούμε πιο συγκεκριμένα.
Η ορμόνη ghrelin
Έρευνές έχουν καταλήξει πως ο λόγος που όσο κι αν φας, πάντα θα έχεις χώρο για έναν ακόμη κουραμπιέ, είναi μία ορμόνη που ονομάζεται ghrelin. Αλλιώς, ονομάζεται η ορμόνη της πείνας και συναντάται όταν πεινάς. Με την εκκρισή της, ο εγκέφαλός σου αρχίζει να σου ζητά να φας τροφές που είναι νόστιμες και – συνήθως – με αρκετές θερμίδες. Τα φαγητά αυτά, για τον εγκέφαλό σου μεταφράζονται και ως επιβράβευση, συνεπώς τα αναζητά για να νιώσεις καλά. Καθώς η γεμιστή γαλοπούλα ή τα μελομακάρονα της γιαγιάς σου ήταν πολύ νόστιμα την τελευταία φορά που έφαγες, έχεις την ανάμνηση αυτή σαν μία θετική εμπειρία και με την βοήθεια αυτής της ορμόνης θέλεις να την επαναλάβεις. Όσο κι αν πραγματικά δεν πεινάς με βάση το στομάχι και την λογική σου, έχεις την ανάγκη για απόλαυση και δεν μπορείς να αντισταθείς σε λίγο ακόμη φαγητό!
Τα ερεθίσματα γύρω μας
Κάθε σπίτι, κάθε γραφείο, κάθε κατάστημα θα έχει κάτι γλυκό και γιορτινό αυτές τις ημέρες να σου προσφέρει. Και όπως οι περισσότερες συνήθειες, έτσι και το φαγητό, μας υπενθυμίζεται και μας γίνεται αναγκαίο και από το σκηνικό γύρω μας. Συνεπώς, δεν χρειάζεται να πεινάς για να φας.
Μία πολύ ενδιαφέρουσα μελέτη έδειξε πως οι ερευνητές έδωσαν σε ένα γκρουπ ποπ-κορν φρέσκα και σε ένα άλλο μπαγιάτικα και τους άφησαν να παρακολουθήσουν τρέιλερ ταινιών σε μία αίθουσα κινηματογράφου. Δεν υπήρξε κανείς που να παραπονέθηκε για τα ποπ-κορν και την ποιότητά τους, όπως επίσης, όλοι έφαγαν, ακόμη και όσοι είχαν δηλώσει αρχικά πως δεν πεινούσαν. Το ίδιο πείραμα, επανέλαβαν και σε χώρος συσκέψεων, όπου εκεί είδαν ότι δεν έτρωγαν την ίδια ποσότητα ποπ-κορν όσοι συμμετείχαν. Αυτό που συμπεραίνουμε είναι πως δεν είναι μόνο η πείνα ο λόγος που τρως, αλλά πολλές φορές η όρεξή σου ανοίγει από το περιβάλλον-ακόμη και αν το φαγητό δεν σου αρέσει! Η εξαρτημένη μάθηση – η διαδικασία που εξήγησε ο γνωστός I. Pavlov με το φαγητό και τα σκυλιά – είναι τόσο αυτόματη διαδικασία για τον εγκέφαλό σου που όσο βρίσκεις φαγητό και εορταστικό περιβάλλον, θα θες να φας. Αν όμως, προσπαθήσεις να φας με το χέρι που χρησιμοποιείς λιγότερο, αμέσως η διαδικασία θα γίνει πιο συνειδητή και θα αρχίσεις να τρως λιγότερο.
Εξηγείται λοιπόν, πως μπορείς να πας στο σπίτι και να περάσεις ώρες με συγγενείς και φίλους τρώγοντας και πίνοντας, ενώ πια μπορεί να μην έχει μείνει άλλος χώρος στο στομάχι σου. Και μην ξεχνάς, πως είναι επίσης αρκετές οι μελέτες που έχουν αποδείξει ότι το να παραφάς στις γιορτές θα σου κάνει καλό και στην ψυχική διάθεση – βασικό είναι πως το φαγητό με αγαπημένα πρόσωπα μας προσφέρει χαρά και μας φέρνει πιο κοντά!