«Είναι κορίτσι, τι ξέρει από υπολογιστές;» Αυτή είναι μια φράση που σίγουρα, είτε την έχετε πει είτε την έχετε ακούσει. Γιατί όμως να ακούγεται τόσο περίεργο στα αυτιά μας ότι οι γυναίκες όχι μόνο αγαπούν την τεχνολογία, αλλά γνωρίζουν και να τη χειρίζονται;
Με αυτό το ερώτημα ήρθαν αντιμέτωπες η Αναστασία Σιάπκα και η Μαρία Δερμεντζή όταν αποφάσισαν να μάθουν από μόνες τους web design. Μέσα από την προσωπική τους ενασχόληση, σκέφτηκαν ότι από την Ελλάδα λείπει μια οργανωμένη κοινότητα η οποία θα μπορούσε να βοηθήσει και άλλες γυναίκες να μάθουν προγραμματισμό. Έτσι κάπως δημιουργήθηκε το «Code it Like a Girl», μία ομάδα που διοργανώνει εργαστήρια που εξοικειώνουν τις γυναίκες με τον προγραμματισμό, προκειμένου αυτές να αποκτήσουν πολύτιμες τεχνολογικές δεξιότητες για να καινοτομήσουν και να γεφυρώσουν το χάσμα εκπροσώπησής τους στις Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών.
Η Αναστασία μίλησε στη HuffPost Greece για το πώς δημιουργήθηκε η ομάδα τους, για ποιο λόγο απευθύνεται στις γυναίκες, αλλά και για το ποια είναι η θέση του γυναικείου φύλου στον χώρο της τεχνολογίας.
Πότε και από ποιους δημιουργήθηκε το Code it Like a Girl;
Το καλοκαίρι του 2014, εγώ και η Μαρία, φοιτήτριες της Νομικής του Α.Π.Θ, είχαμε διάφορες επιχειρηματικές και μη ιδέες τις οποίες θέλαμε να υλοποιήσουμε. Συνειδητοποιήσαμε όμως πως στον 21ο αιώνα εάν μια ιδέα δεν έχει δικό της site είναι σαν να μην υπάρχει καν. Έτσι αρχίσαμε από μόνες μας να μαθαίνουμε αρχικά web design.
Πώς σας ήρθε η ιδέα για τη δημιουργία του;
Καθώς εμβαθύναμε ήρθαμε σε επαφή με ένα παγκόσμιο κίνημα το οποίο έχει ξεκινήσει στις Η.Π.Α. και προσπαθεί να φέρει περισσότερες γυναίκες στον προγραμματισμό. Μελετήσαμε το φαινόμενο αυτό και σκεφτήκαμε πως θα ήταν πολύ καλό να υπήρχε στην Ελλάδα μια οργανωμένη κοινότητα η οποία θα μπορούσε να βοηθήσει και άλλες γυναίκες να μάθουν προγραμματισμό. Θεωρήσαμε πως κάτι τέτοιο θα είχε βοηθήσει πολύ και εμάς τις ίδιες αν υπήρχε την εποχή που μόνες μας μαθαίναμε τα βασικά μέσω online tutorials ή διαβάζοντας ξενόγλωσσα βιβλία. Επειδή μάλιστα είμαστε και εμείς αυτοδίδακτες ξέρουμε πολύ καλά πώς νιώθει μια γυναίκα από άλλο υπόβαθρο που τώρα κάνει τα πρώτα της βήματα στον τεχνολογικό χώρο.
Πότε έγινε η ιδέα σας πραγματικότητα;
Tον Σεπτέμβριο του 2014 κάναμε ένα open call προκειμένου να στελεχώσουμε την πρώτη ομάδα στην Ελλάδα που θα εξοικειώσει τις γυναίκες με τον προγραμματισμό και πλέον το Code it Like a Girl απαρτίζεται από 7 άτομα στη Θεσσαλονίκη και 2 μέλη εξ αποστάσεως στην Αθήνα και την Αγγλία. Σύντομα σκοπεύουμε να μεγαλώσουμε την ομάδα μας γι’ αυτό όποιος/α ενδιαφέρεται να συνδράμει εθελοντικά στο έργο μας μπορεί να επικοινωνήσει μαζί μας.
Ποιος είναι ο στόχος του;
Οραματιζόμαστε μία χώρα στην οποία οι γυναίκες, με εμπιστοσύνη στις τεχνολογικές του δεξιότητες, θα καινοτομούν και θα επιστρατεύουν τη δημιουργικότητά τους για να ομορφαίνουν τον κόσμο. Θα απασχολούνται και θα διαπρέπουν στα τεχνολογικά επαγγέλματα, γεφυρώνοντας έτσι και το χάσμα της εκπροσώπησής τους σε σχέση με τους άντρες.
Το Code it Like a Girl αφορά αποκλειστικά τις γυναίκες;
Το Code it Like a Girl δημιουργήθηκε για τις γυναίκες αλλά δεν αποκλείει τους άντρες. Ήδη στην ομάδα υπάρχει ένα αγόρι εθελοντής και αρκετοί άντρες μας έχουν υποστηρίξει έμπρακτα. Γενικά η σημερινή αγορά χρειάζεται περισσότερους προγραμματιστές, γυναίκες και άντρες. Οι άντρες όμως που θέλουν να ασχοληθούν με τον προγραμματισμό συνήθως βρίσκουν αργά ή γρήγορα τον δρόμο τους και μάλιστα καταλαβαίνουν την κλίση τους προς τα τεχνολογικά επαγγέλματα νωρίτερα. Αλλά ακόμη και αν κάποιος αισθάνεται ότι χρειάζεται κάποια βοήθεια από το Code it Like a Girl, μπορεί ανά πάσα στιγμή να μας στείλει ένα mail και να του προτείνουμε άλλες κοινότητες ή πηγές μάθησης. Σίγουρα στο μέλλον θα υπάρξουν ειδικά events στα οποία θα έχει προβλεφθεί η δυνατότητα συμμετοχής και αντρών. Προσκαλούμε κάθε άντρα που πιστεύει στον σκοπό μας και στην ενδυνάμωση των γυναικών να μας υποστηρίξει και να βοηθήσει στην εξάπλωση των δράσεων μας.
Για ποιο λόγο λοιπόν αποφασίσατε να βοηθήσετε τις γυναίκες στο κομμάτι του προγραμματισμού;
Η εξειδίκευση των εργαστηρίων σε γυναίκες υπηρετεί τον κοινωνικό μας σκοπό. Ειδικότερα όσον αφορά τις γυναίκες, αποτελούν μόλις το 30% των εργαζομένων στις Τ.Π.Ε. στην Ευρώπη και μόνο το 9% των εφαρμογών έχουν δημιουργηθεί από αυτές. Οι γυναίκες δεν επιλέγουν τόσο συχνά σπουδές πληροφορικής αλλά ακόμη και αν αποφασίσουν να μπουν σε αυτά τα επαγγέλματα συνήθως αποχωρούν πιο νωρίς. Αν κάποιος πάει σε τεχνολογικά events -στη Θεσσαλονίκη τουλάχιστον- θα δει πως η συντριπτική πλειονότητα εκεί είναι άντρες.
Αν σκεφτούμε ότι τουλάχιστον το μισό καταναλωτικό κοινό των τεχνολογικών προϊόντων είναι γυναίκες, διαπιστώνουμε πως αυτή η κατάσταση βλάπτει τις τεχνολογικές εταιρίες, οι οποίες έτσι στερούνται την γυναικεία οπτική γωνία για τη διαμόρφωση των προϊόντων τους. Γενικότερα πάντως η συμμετοχή των γυναικών σε ανώτερες θέσεις θα ενίσχυε τη δημιουργικότητα και την αποτελεσματικότητα των εταιριών.
Ποια είναι η αντίληψη που έχουν οι γυναίκες για τον προγραμματισμό και πώς μπορείτε εσείς να το αλλάξετε αυτό;
Οι περισσότερες γυναίκες θεωρούν πως ο προγραμματισμός δεν είναι ενδιαφέρουσα επιλογή ή είναι πολύ δύσκολος και δεν θα ήταν καλές σε αυτό. Γι’ αυτό εμείς ως Code it Like a Girl προσπαθούμε να τους δείξουμε τη δημιουργική πλευρά του κώδικα και να εισάγουμε στον τομέα αυτό ακόμη και γυναίκες που δεν έχουν καμία προηγούμενη σχετική γνώση ή εμπειρία. Η διοργάνωση εργαστηρίων απευθυνόμενων και στα δύο φύλα θα ισοδυναμούσε με αυτοαναίρεση του οράματος του οργανισμού μας καθώς δεν θα δίναμε στις γυναίκες το προβάδισμα που θέλουμε.
Μόνο τα τελευταία χρόνια αναδεικνύονται γυναικεία πρότυπα στον χώρο της τεχνολογίας, κυρίως χάρη στην έντονη δημοσιότητα γυναικών όπως η Sheryl Sandberg (COO του Facebook) και η Marissa Mayer (CEO της Yahoo). Αυτό το ρεύμα έχει φέρει ξανά στο προσκήνιο γυναίκες που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη της πληροφορικής όπως η Ada Lovelace, η Grace Hopper αλλά και άλλες τις οποίες η ιστορία είχε «ξεχάσει», όπως η Joan Clarke. Πώς περιμένουμε λοιπόν από τα κορίτσια να θέλουν να γίνουν κάτι το οποίο δεν βλέπουν γύρω τους;
Πόσο εύκολο ήταν να γίνει πραγματικότητα η ιδέα σας; Ποιοι σας στήριξαν στην πορεία;
Η πραγματοποίηση της ιδέας μας ήταν και είναι μια οδύσσεια! Πρέπει να αντιμετωπίζουμε γραφειοκρατικές καθυστερήσεις, αρνητικές-σεξιστικές αντιδράσεις αντρών και φυσικά εξισορρόπηση μιας τέτοιας πρωτοβουλίας με τις απαιτήσεις μιας σχολής όπως η Νομική ή με τα ωράρια εργασίας των άλλων μελών. Ευτυχώς όμως στην πορεία βρέθηκαν άνθρωποι και θεσμοί που πίστεψαν σε εμάς και μας στήριξαν. Η πρώτη μας αναγνώριση ήρθε όταν το διεθνές δίκτυο levo.com μας συμπεριέλαβε στην καμπάνια του #Good4Her. Κυρίως μας υποστηρίζει το Angelopoulos Clinton GI U Fellowship, χάρη στο οποίο συμμετείχαμε ενεργά στο Clinton Global Initiative University στο Miami και έχουμε δεχθεί μια χρηματοδότηση. Στα πλαίσια του CGI U γνωρίσαμε από κοντά τον Bill και την Chelsea Clinton, μιλήσαμε με τον Aloe Blacc, ο οποίος μάλιστα μας συνεχάρη δημόσια στο Τwitter, ανταλλάξαμε feedback με φοιτητές από αμερικανικά πανεπιστήμια που δουλεύουν για παρόμοια εγχειρήματα και είδαμε πώς λειτουργούν τα πανεπιστήμια αλλά και η επιχειρηματικότητα στην Αμερική. Παράλληλα, πολλές εξέχουσες γυναίκες στον χώρο της τεχνολογίας μας υποστηρίζουν ηθικά.
Στο site αναφέρετε και τους μέντορες σας. Πώς ακριβώς σας βοήθησαν ή σας βοηθούν μέχρι και σήμερα;
Βρήκαμε την πρώτη μας μέντορα μέσω της συνεργασίας μας με την ATLAS consulting και τους υπόλοιπους μέσω των προγραμμάτων VentureGarden, CGI U και WISE στα οποία συμμετέχουμε. Πρόκειται για ανθρώπους καταξιωμένους στην Ελλάδα και στις Η.Π.Α. που βρίσκονται δίπλα μας, απαντούν σε κάθε μας απορία και βασισμένοι στην δική τους εμπειρία και εξειδίκευση μας συμβουλεύουν για το πώς να σχεδιάσουμε δράσεις με όσο το δυνατόν μεγαλύτερο αντίκτυπο στις γυναίκες. Πιστεύουμε ότι το mentoring είναι μια πολύ εποικοδομητική σχέση και χαιρόμαστε που τα τελευταία χρόνια γίνονται προσπάθειες για να έρθει αυτή η νοοτροπία στην Ελλάδα.
Πώς λειτουργούν τα εργαστήρια; Ποιοι μπορούν να συμμετέχουν και πόσο κοστίζει;
Τα εργαστήρια μας είναι project-based, που σημαίνει ότι στο τέλος κάθε συμμετέχουσα θα έχει δημιουργήσει μόνη της ή θα έχει συμβάλει στη δημιουργία ενός πραγματικού και πρακτικού project, χρήσιμου και πέρα από τα πλαίσια του εργαστηρίου. Για τη συμμετοχή στα εργαστήριά μας απαιτείται η συμπλήρωση της φόρμας που ανεβάζουμε στο site μας ενώ απευθύνονται σε γυναίκες κάθε υποβάθρου και ηλικίας.
Το κόστος ποικίλλει ανάλογα με τις ώρες, το εκπαιδευτικό υλικό και την τεχνολογική υποδομή που απαιτείται για το τελικό project των συμμετεχουσών. Ωστόσο, λόγω του κοινωνικού προσανατολισμού μας προσπαθούμε να διατηρήσουμε το κόστος στα χαμηλότερα δυνατά επίπεδα, αναζητώντας παράλληλα χορηγίες που θα υποστηρίξουν τον σκοπό μας.
Ποια είναι η κατάσταση στον τομέα του προγραμματισμού στην Ελλάδα;
Τα στατιστικά είναι δυσοίωνα. Συγκεκριμένα, η Ελλάδα είναι 26η από τα 28 κράτη μέλη της Ε.Ε. με βάση τον δείκτη ψηφιακής οικονομίας και κοινωνίας (DESI) και συγχρόνως έχει το δεύτερο χαμηλότερο ποσοστό ειδικών σε Τ.Π.Ε. στο σύνολο του εργατικού δυναμικού της μεταξύ όλων των χωρών της Ε.Ε. Σαν να μην έφτανε αυτό, παρατηρούμε και ένα τεράστιο φαινόμενο brain drain εξαιτίας του οποίου πολλά από τα δυνατά μυαλά της Ελλάδας φεύγουν στο εξωτερικό.
Έχετε αντιμετωπιστεί διαφορετικά λόγω του φύλου σας σε χώρο εργασίας;
Διαφορετική αντιμετώπιση η οποία να γίνεται προφανώς αισθητή δεν έχουμε βιώσει ποτέ αλλά σίγουρα θα νιώθαμε μεγαλύτερη άνεση και ασφάλεια εάν βλέπαμε περισσότερες γυναίκες σε τεχνολογικές συναντήσεις. Θεωρούμε πως είναι θέμα κουλτούρας και διάχυτης ατμόσφαιρας στον τεχνολογικό κλάδο, που συνήθως εντοπίζεται σε λεπτομέρειες, όπως σε δήθεν σεξιστικούς αστεϊσμούς, προσφωνήσεις τύπου «κοπελιά» και στη γλώσσα του σώματος. Βέβαια επειδή ακόμη οι μισές από εμάς δεν έχουμε βγει στον επαγγελματικό στίβο, δεν είμαστε οι κατάλληλες για να απαντήσουμε με περισσότερες λεπτομέρειες. Πάντως η Όλγα Ματούλα από την ομάδα μας έχει ακούσει κατά τη διάρκεια μαθήματος στη σχολή της καθηγητή να απευθύνεται στα αγόρια του τμήματος λέγοντας «εξηγήστε το τώρα και στα κορίτσια.»
Μία γυναίκα προγραμματίστρια δεν αρκεί να είναι καλή προγραμματίστρια αλλά πρέπει συνεχώς να αποδεικνύει τις γνώσεις και τις δεξιότητές της. Οι γυναίκες συνήθως αισθανόμαστε ότι πρέπει να κατέχουμε στην εντέλεια και την παραμικρή λεπτομέρεια προκειμένου να πούμε με αυτοπεποίθηση ότι ξέρουμε κάτι, βάζοντας έτσι ενίοτε τρικλοποδιά στον εαυτό μας. Πολλοί άντρες δεν καταλαβαίνουν τον λόγο ύπαρξης του Code it Like a Girl και αποδίδουν την υποεκπροσώπηση των γυναικών στις Τ.Π.Ε. σε τυχαία έλλειψη ενδιαφέροντος από την πλευρά τους, χωρίς να λαμβάνουν υπ’όψιν ότι υπάρχει ολόκληρο πλέγμα στερεοτύπων και προκατειλημμένων αντιλήψεων από πίσω.
Τι ακριβώς σημαίνει για σας το να κάνεις κάτι «…σαν κορίτσι»;
Το να κάνεις κάτι «σαν κορίτσι» για εμάς δε σημαίνει τίποτα περισσότερο ή λιγότερο από το να φέρεις εις πέρας επιτυχώς έναν στόχο σου. Από εκεί και πέρα κάθε φύλο έχει τα δικά του ιδιαίτερα -θετικά και αρνητικά- χαρακτηριστικά και αυτό που εμείς πρεσβεύουμε είναι ότι πρέπει και οι γυναίκες να φέρουν στο τραπέζι τη δική τους οπτική.
Ποιο είναι το μέλλον του Code it like a girl;
Το Code it Like a Girl στοχεύει μακροπρόθεσμα να γίνει μία «θερμοκοιτίδα» όπου οι γυναίκες θα αλληλεπιδρούν, θα ανταλλάσσουν ιδέες και θα χρησιμοποιούν τις τεχνολογικές τους δεξιότητες για δημιουργική επίλυση προβλημάτων. Η πρόκλησή μας είναι να επεκταθούμε σε κάθε ελληνική πόλη και να γίνουμε οργανισμός με το μεγαλύτερο αντίκτυπο στις γυναίκες ανά την Ελλάδα. Το Code it Like a Girl θα συνεχίσει να προσφέρει εργαστήρια και άλλες εκπαιδευτικές εκδηλώσεις προκειμένου να δώσουμε μία ώθηση προς αυτή την κατεύθυνση. Βάζουμε στόχους μετρήσιμους και ρεαλιστικούς, κάνουμε βήματα αργά και μελετημένα και προσπαθούμε κάθε μας δράση να έχει κοινωνικό αντίκτυπο.