Μετανάστης ή πρόσφυγας και εν τέλει ποιος αποφασίζει; Το ερώτημα που γεννά η περιπέτεια του 16χρονου Sayed

Μετανάστης ή πρόσφυγας και εν τέλει ποιος αποφασίζει; Το ερώτημα που γεννά η περιπέτεια του 16χρονου Sayed

Μια διαφορετική ματιά στην προβληματική όπως χαρακτηρίζεται από πολλούς αρμόδιους φορείς (Ύπατη Αρμοστεία για τους Πρόσφυγες, Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης, Unicef) κατηγοριοποίηση από ορισμένες χώρες, προσφύγων και μεταναστών ανάλογα με την εθνικότητα τους, δίνει η ιστορία ενός 16χρονου Αφγανού που κατά λάθος είχε καταγραφεί ως Ιρανός και οι αρχές αρνούνταν να του επιτρέψουν να διέλθει τα σύνορά τους αφού κάτι τέτοιο επιτρέπεται πλέον μόνο σε Σύριους, Αφγανούς και Ιρακινούς. Ο νεαρός αφηγήθηκε την ιστορία του στους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα - και η ΜΚΟ με τη σειρά της μας έδωσε τη δυνατότητα δημοσιοποίησης της- ενώ μετά από πολύ κόπο κατάφερε να επανενωθεί με την οικογένειά του αφού όμως πρώτα σκέφτηκε πως οι μόνες επιλογές που είχε ήταν «ή να τα καταφέρω ή να πεθάνω».

Ο 16χρονος Sayed (δεν δίνεται στη δημοσιότητα του αληθινό του όνομα) είναι από την πόλη Χεράτ του Αφγανιστάν, ξεκίνησε το ταξίδι του από το Ιράν , μαζί με τους θείους και τον ξάδερφό του. Έφτασε στα σύνορα της ΠΓΔΜ με τη Σερβία στις 19 Νοεμβρίου, την ημέρα που οι βαλκανικές χώρες άρχισαν να επιτρέπουν μόνο σε ορισμένες εθνικότητες να περνούν τα σύνορά τους και έτσι το ταξίδι του διακόπηκε ξαφνικά.

«Όπως και όλοι οι υπόλοιποι φτάσαμε με το τρένο και περπατήσαμε μέχρι τα σύνορα. Ήταν νύχτα. Στα σύνορα υπήρχαν άνδρες της αστυνομίας οι οποίοι ζήτησαν να δουν τα χαρτιά μας και μας ρώτησαν από πού ερχόμαστε. Η οικογένειά μου πέρασε πρώτη χωρίς κανένα πρόβλημα. Όταν ήρθε η σειρά μου, έδειξα τα χαρτιά που μου είχαν δώσει στην ΠΓΔΜ. Από λάθος όμως είχαν γράψει ότι είμαι Ιρανός. Αυτό ίσως συνέβη γιατί είχα ζήσει μερικά χρόνια με τη μητέρα μου στο Ιράν μετά τη φυγή μας από το Αφγανιστάν. Η θεία μου είπε στους άνδρες της αστυνομίας ότι ανήκω στην οικογένειά της, αλλά δεν την άκουγαν. Κι έτσι αρνήθηκαν να μου επιτρέψουν να διασχίσω τα σύνορα.

Η οικογένειά μου είναι από ένα χωριό κοντά στη Χεράτ του Αφγανιστάν, αλλά δεν μπορούσαμε να μείνουμε εκεί. Ένοπλοι άνδρες ανάγκασαν τον θείο μου να πάει μαζί τους για να πολεμήσει και ένας ξάδελφός μου σκοτώθηκε. Όταν ήμασταν στο Ιράν ο πατέρας μου εξαφανίστηκε και κανείς δεν ξέρει πού είναι. Και η ανιψιά μου πυροβολήθηκε στο σπίτι της τη στιγμή που προσευχόταν. Αυτοί ήταν οι βασικοί λόγοι που με ανάγκασαν να φύγω. Όπως και η φτώχεια. Δεν υπάρχουν δουλειές. Ταξιδεύουμε εδώ και δεκατρείς μέρες.

Αφού δεν με άφησαν να περάσω τα σύνορα έπρεπε να μείνω πίσω. Ήταν νύχτα, απόλυτο σκοτάδι. Ήμουν απελπισμένος αλλά δεν μπορούσα να κάνω τίποτα άλλο από το να παραμείνω εκεί στα σύνορα. Κάποιος μου είπε ότι ίσως ανοίξουν και πάλι αύριο κι έτσι κοιμήθηκα εκεί, σε κάτι χωράφια. Έκανε πολύ κρύο. Όταν ξύπνησα το επόμενο πρωί τα σύνορα ήταν ακόμα κλειστά κι έτσι πήγα πίσω σε έναν καταυλισμό, στην πλευρά της ΠΓΔΜ. Εκεί γνώρισα κάποιον που μου είπε ότι κατά πάσα πιθανότητα τα σύνορα θα παραμείνουν κλειστά για μεγάλο χρονικό διάστημα».

«Ή θα τα καταφέρω ή θα πεθάνω»

«Έτσι αποφάσισα να μην περιμένω άλλο, αλλά να προσπαθήσω να διασχίσω τα σύνορα μόνος μου. Ήθελα να τρέξω μακριά από την αστυνομία, κατά μήκος των σιδηροδρομικών γραμμών. Ήξερα ότι ήταν επικίνδυνο, ότι έπαιζα με τη ζωή μου. Αλλά δεν είχα άλλη επιλογή. Σκέφτηκα: ή θα τα καταφέρω ή θα πεθάνω.

Ευτυχώς κατάφερα να διασχίσω τα σύνορα και έφτασα μαζί με όλους τους άλλους ανθρώπους σε ένα χωριό, από όπου αναχωρούσαν τα λεωφορεία. Όταν έφτασα στο κέντρο καταγραφής (στο Πρέσεβο, περίπου 10 χιλιόμετρα από τα σύνορα) φοβόμουν τόσο πολύ που αρρώστησα. Στην αρχή δεν τολμούσα να δείξω τα χαρτιά μου στην αστυνομία, στην είσοδο, αλλά δεν είχα άλλη επιλογή. Όταν τα είδαν μου είπαν: «Ω, είσαι από το Ιράν » και με έδιωξαν.

Θα πρέπει να μένω έξω από το κέντρο καταγραφής, ενώ η οικογένειά μου βρίσκεται ακόμα μέσα. Ελπίζω ότι το λάθος στα χαρτιά μου θα διορθωθεί και θα μπορέσω να συνεχίσω το ταξίδι μου. Δεν ξέρω ακόμα πού θα πάμε. Ίσως στη Γερμανία όπου έχουμε κάποιους φίλους. Αλλά δεν με νοιάζει πραγματικά πού θα ζήσω, το μόνο που με ενδιαφέρει είναι να είναι ένα μέρος όπου θα μπορώ να ζω με ασφάλεια. Θέλω κάποια μέρα να γίνω γιατρός. Αλλά πρώτα πρέπει να λυθούν τα προβλήματά μου».

Τους οδηγούν στην «αγκαλιά» των διακινητών

Μετά από αρκετές μέρες αναμονής, το λάθος στα έγγραφα του Sayed διορθώθηκε. Ως πολίτης του Αφγανιστάν, είχε την άδεια να καταγραφεί στη Σερβία και να επανασυνδεθεί με την οικογένειά του. Αυτό κατέστη δυνατό μόνο επειδή διακινδύνευσε να διασχίσει τα σύνορα παράνομα.

«Αυτές οι νέες διαδικασίες κατηγοριοποίησης ανά εθνικότητα μπορούν να προκαλέσουν δραματικές συνέπειες και φοβόμαστε ότι ένα μέρος των ανθρώπων που διέρχονται θα αναγκαστούν να κρυφτούν ξανά και δεν θα έχουν πρόσβαση σε καμία ανθρωπιστική βοήθεια», σχολίασε ο Stephane Moissaing, Επικεφαλής του Προγράμματος των MSF στη Σερβία. «Αυτή η πολιτική αναγκάζει τους ανθρώπους να ακολουθήσουν πιο επικίνδυνες διαδρομές, τους οδηγεί ουσιαστικά στα χέρια των διακινητών και μπορεί να τους κάνει θύματα περαιτέρω βίας και εκβιασμού».

«Η διέλευση μέσω Βαλκανίων υπήρξε μέχρι στιγμής η μόνη ρεαλιστική απάντηση στην αποτυχία του ευρωπαϊκού συστήματος παροχής ασύλου και στην ανικανότητα της Ελλάδας να προσφέρει βοήθεια και προστασία», αναφέρει η Aurelie Ponthieu, Σύμβουλος των MSF σε θέματα Μετανάστευσης. «Αυτή η ξαφνική αλλαγή πολιτικής, που εφαρμόζεται χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η προστασία των ανθρώπων και οι ιατρικές τους ανάγκες αποδεικνύει για άλλη μια φορά την ανικανότητα της Ευρώπης και των Δυτικών Βαλκανίων να παρέχουν συνεκτικές και ανθρώπινες λύσεις στις ανάγκες των απελπισμένων ανθρώπων που αναζητούν προστασία».

Δημοφιλή