Νόμπελ Χημείας στο νέο εργαλείο κατασκευής μορίων

Ο Γερμανός Μπέντζαμιν Λιστ και ο Βρετανός Ντέιβιντ ΜακΜίλαν είναι οι φετεινοί νικητές.
Ο Μπέντζαμιν Λιστ (αρ.) και ο Ντέιβιντ ΜακΜίλαν.
Ο Μπέντζαμιν Λιστ (αρ.) και ο Ντέιβιντ ΜακΜίλαν.
Nobelprize.org

Δύο χημικοί που ανέπτυξαν τον ασύμμετρο οργανοκαταλύτη, τιμήθηκαν με το φετεινό Νόμπελ Χημείας.

Σύμφωνα με την Σουηδική Επιτροπή, ο Γερμανός Μπέντζαμιν Λιστ και ο Σκωτσέζος Ντέιβιντ ΜακΜίλαν, ανέπτυξαν «ένα νέο και ευρηματικό εργαλείο για την δημιουργία μορίων: τον οργανοκαταλύτη, που χρησιμοποιείται στην έρευνα για νέα φάρμακα και, παράλληλα, βοήθησε την Χημεία να γίνει πιο ”πράσινη”.»

Η ανακάλυψη των δύο χημικών - ο ασύμετρος οργανοκαταλύτης - «ανέβασε την κατασκευή μορίων σε εντελώς νέο επίπεδο. Και δεν έκανε απλώς πιο ”πράσινη” την Χημεία, αλλά διευκόλυνε πολύ την παραγωγή ασύμετρων μορίων.»

Οι καταλύτες είναι θεμελιώδη εργαλεία για τους χημικούς, αλλά οι ερευνητές πίστευαν για πολύ καιρό ότι υπάρχουν μόνο δύο διαθέσιμα είδη καταλυτών: τα μέταλα και τα ένζυμα.

Ο καθηγητής του Πρίνστον, Ντέιβιντ ΜακΜίλαν.
Ο καθηγητής του Πρίνστον, Ντέιβιντ ΜακΜίλαν.
Denise Applewhite via via REUTERS

Ο Μπέντζαμιν Λιστ και ο Ντέιβιντ ΜακΜίλαν τιμήθηκαν με το Νόμπελ Χημείας επειδή, το 2000, ανέπτυξαν ο καθένας ξεχωριστά, ένα τρίτο είδος καταλύτη. Ονομάζεται ασύμμετρος οργανοκαταλύτης και αναπτύσσεται πάνω σε μικρά οργανικά μόρια.

Ο Μπέντζαμιν Λιστ είναι διευθυντής του Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ για την Ερευνα του Ανθρακα, στη Γερμανία. Ο Ντέιβιντ ΜακΜίλαν είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πρίνστον των ΗΠΑ.

Η οργανοκατάλυση έχει αναπτυχθεί με εντυπωσιακή ταχύτητα από το 2000. Οι δύο νικητές του φετεινού Νόμπελ παραμένουν ηγέτες στον σχετικό τομέα και έχουν αποδείξει ότι οι οργανικοί καταλύτες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για πολλαπλές χημικές αντιδράσεις, με τις οποίες οι ερευνητές μπορούν σήμερα να δημιουργήσουν από νέα φάρμακα, μέχρι μόρια που αιχμαλωτίζουν το φως σε ηλιακά πάνελ. Με αυτόν τον τρόπο, η προσφορά των οργανοκαταλυτών στην ανθρωπότητα, είναι πολύ μεγάλη.

Χθες απονεμήθηκε το Νόμπελ Φυσικής 2021 στους Σουικούρο Μανάμπε, Κλάους Χέσελμαν και Τζόρτζιο Παρίσι, για τις ανακαλύψεις τους σχετικά με το κλίμα της Γης.

Ο 90χρονος Σουικούρο Μανάμπε, που γεννήθηκε στην Ιαπωνία και έχει Αμερικανική υπηκοότητα και ο Γερμανός Κλάους Χέσελμαν μοιράστηκαν το μισό βραβείο για «την δημιουργία μοντέλων του κλίματος της Γης, τη μέτρηση της μεταβλητότητας και την ακριβή πρόβλεψη της υπερθέρμανσης του πλανήτη.»

Το άλλο μισό βραβείο απονεμήθηκε στον Ιταλό Τζόρτζιο Παρίσι, «για την ανακάλυψη της σχέσης της αταξίας και τις διακυμάνσεις των φυσικών συστημάτων από το επίπεδο του ατόμου, στο επίπεδο των πλανητών.»

Προχθές ανακοινώθηκε το Νόμπελ Ιατρικής, το οποίο κέρδισαν οι Αμερικανοί επιστήμονες Ντέιβιντ Τζούλιους και Αρντέμ Παταπουτιάν, για την ανακάλυψη υποδοχέων θερμοκρασίας και αφής.

Αύριο θα ανακοινωθεί το Νόμπελ Λογοτεχνίας, στις 8 Οκτωβρίου το Νόμπελ Ειρήνης και στις 11 Οκτωβρίου το Νόμπελ Οικονομικών.

Τα βραβεία Νόμπελ συνοδεύονται από ένα χρυσό μετάλιο και 10 εκατομμύρια Σουηδικές κορώνες (σχεδόν ένα εκατομμύριο ευρώ). Τα χρήματα προέρχονται από την κληρονομιά που άφησε ο δημιουργός του βραβείου, ο Σουηδός Αλφρεντ Νόμπελ, που πέθανε το 1895.

Δημοφιλή