Ο άνθρωπος που έδωσε το όνομά του στον όρο «σοβινισμός»

Παλαιότερα ο όρος είχε μια κάπως διαφορετική έννοια από αυτή που έχει σήμερα.
Vitezslav Vylicil via Getty Images

Διαβάζοντας τη λέξη «σοβινισμός» στο λεξικό, θα δει στον ορισμό: «άκρατος εθνικισμός, υπερβολική μέχρι φανατισμού προσήλωση στην ιδέα της πατρίδας, που συνοδεύεται από μίσος και περιφρόνηση για τους άλλους λαούς και που συχνά εκδηλώνεται με επιθετικότητα εναντίον τους».

Πως προέκυψε η λέξη και πως φτάσαμε στις μέρες μας να χρησιμοποιείται και για τον μισογυνισμό;

Το βίντεο του BBC είναι διαφωτιστικό.

Ο όρος είναι γαλλικός και συναντάται το 1830. Υπήρχε ένας άντρας ονόματι Νίκολα Σοβάν (Chauvin), που ήταν ένας από τους πιστούς στρατιώτες του Ναπολέοντα Βοναπάρτη κατά τη διάρκεια της Πρώτης Γαλλικής Αυτοκρατορίας. Λέγεται ότι γεννήθηκε στο Ρασφορτ περίπου το 1780 καις την ηλικία των 18 κατατάχθηκε στον στρατό. Υπηρέτησε με τόσο ζήλο που ο ίδιος ο Ναπολέοντας τον τίμησε με μετάλλιο. Ο Σοβάν τραυματίστηκε πολύ άσχημα στην μάχη, αλλά παρέμεινε φανατικά υπέρ του αυτοκράτορά του.

Η εμμονή του με «τις καλές ημέρες της αυτοκρατορίας», τον μετέτρεψαν σε μια γραφική φιρούρα που χρησιμοποιήθηκε στο Γαλλικό θεατρικό έργο La Concarde Tricolore (Η Τρίχρωμη Κονκάρδα), που παρουσιάστηκε το 1831. Σ′ αυτό ο ήρωας Σοβάν είχε το ίδιο πάθος με το συνονόματο αξιωματικό.

Η λέξη έφρασε στη συνέχεια στην Αγγλία και άρχισε να χρησιμοποιείται και στα αγγλικά περίπου το 1870. Τότε ο όρος σήμαινε «άκρατος πατριωτισμός», όπως και η λέξη jingoism.

Μέχρι το 1930 η λέξη εξελίχθηκε και σήμαινε φανατική αφοσίωση σε κάτι και εχθρότητα στους άλλους (οποιουσδήποτε άλλους).

Μετά άρχισε να χρησιμοποιείται από τη δημοσιογραφία και τα θεατρικά έργα, ειδικά σε θέματα που είχαν να κάνουν με την ανισότητα στη θέση της γυναίκας στην κοινωνία.

Αλλά στη δεκαετία του ’60 χρησιμοποιήθηκε ευρέως από το φεμινιστικό κίνημα με τη φράση «αντρικός σοβινισμός». Χρησιμοποιείται για την περιγραφή της πίστης στην αντρική ανωτερότητα ενώ πολύ δημοφιλής ήταν και φράση «αντρικό σοβινιστικό γουρούνι» ως μειωτική για έναν άντρα που θεωρείται πως έχει σεξιστική συμπεριφορά έναντι των γυναικών.

Οι όροι «μισογύνης» και «σεξιστής» άρχισαν να χρησιμοποιούνται περισσότερο πολύ αργότερα.

Μέχρι που ήρθε στην εξουσία ο Τραμπ και το σλόγκαν του «America First» (Πρώτη η Αμερική) που έφερε τον σοβινισμό ξανά στην επικαιρότητα με την παραδοσιακή του έννοια.