Ακόμα μια μάχη, εκτός από αυτή για την ακύρωση της περικοπής των συντάξεων πρέπει να δώσει η κυβέρνηση στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων με τους Θεσμούς. Η μάχη αυτή αφορά το καθεστώς του μειωμένου ΦΠΑ στα πέντε νησιά του Αιγαίου τα οποία σηκώνουν το μεγαλύτερο βάρος των μεταναστευτικών ροών.
Το επόμενο διάστημα κυβέρνηση και Θεσμοί θα πρέπει να καταλήξουν τι θα γίνει με το ΦΠΑ στη Λέσβο, τη Χίο, τη Σάμο, τη Λέρο και τη Κω, καθώς η αναστολή της αύξησης των συντελεστών σε αυτά τα πέντε νησιά ισχύει μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2018. Από την 1η Ιανουαρίου 2019 είναι άγνωστο ποιο είναι το καθεστώς που τελικά θα ισχύει, καθώς κυβέρνηση και δανειστές δεν έχουν καταλήξει εάν θα υπάρξει μια ακόμα εξάμηνη παράταση.
Αρχικά οι Θεσμοί εμφανίζονται να μην επιθυμούν να παραταθεί το ειδικό καθεστώς στα πέντε νησιά, καθώς θεωρούν ότι η έκτακτη κατάσταση δεν υπάρχει και θα πρέπει να ισχύσουν οι ίδιοι συντελεστές ΦΠΑ σε ολόκληρη την Ελλάδα. Το ζήτημα προφανώς και παραμένει ανοιχτό, με την κυβέρνηση να διεκδικεί τουλάχιστον ακόμα μια εξάμηνη παράταση.
Παρόλα αυτά το ζήτημα είναι ιδιαίτερα δύσκολο καθώς την προηγούμενη φορά η κίνηση της κυβέρνησης να προχωρήσει σε «πάγωμα» της εφαρμογής των αυξημένων συντελεστών οδήγησε στην καθυστέρηση της εκταμίευσης της τελευταίας δόσης των 15δισ ευρώ. Αιτία ήταν η κίνηση της κυβέρνησης τον περασμένο Ιούνιο να προχωρήσει «μονομερώς» στο «πάγωμα» των συντελεστών, καθώς αν και το θέμα είχε συζητηθεί με την Άνγκελα Μέρκελ, οι Θεσμοί δεν είχαν δώσει το «πράσινο φως».
Σε μια αντίστοιχη περίπτωση η Αθήνα μπορεί να διακινδυνεύσει την εκταμίευση τον ερχόμενο Δεκέμβριο των χρημάτων από τα κέρδη των Ελληνικών ομολόγων που έχουν στην κατοχή τους οι Κεντρικές Τράπεζες των κρατών μελών της Ευρωζώνης.
Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει πριν το τέλος του χρόνου κυβέρνηση και Θεσμοί να καταλήξουν σε συμφωνία για το καθεστώς του μειωμένου ΦΠΑ στα πέντε νησιά του Αιγίου και η συμφωνία αυτή στη συνέχεια να εγκριθεί από τους υπουργούς Οικονομικών της Ευρωζώνης στο Eurogroup.
Απάντηση στο γρίφο δεν δίνει ούτε το προσχέδιο του προϋπολογισμού καθώς δεν υπάρχει σαφής αναφορά στο μέτρο, ενώ αντίθετα υπάρχει αναλυτική αναφορά στα «αντισταθμιστικά» μέτρα τα οποία θέλει να εφαρμόσει η κυβέρνηση το 2019.
Αν και έχει αποφασιστεί και εφαρμόζεται το μεταφορικό ισοδύναμο προκειμένου να περιορίσει τις επιβαρύνσεις από την κατάργηση του μειωμένου ΦΠΑ στα νησιά, η εφαρμογή αυξημένων συντελεστών και στα πέντε νησιά του Αιγαίου θα φέρει επιβαρύνσεις καθώς οι συντελεστές ΦΠΑ θα αυξηθούν από τα επίπεδα του 5%, του 9% και του 17% στο 6%, στο 13% και στο 24%.
Πιο συγκεκριμένα, αν δεν υπάρξει την τελευταία στιγμή κάποια ανατροπή, από την 1η Ιανουαρίου 2019, στα 5 νησιά:
- Θα αυξηθεί από 5% σε 6% ο συντελεστής ΦΠΑ για τα φάρμακα, τα βιβλία, τα περιοδικά και τις εφημερίδες.
- Θα αυξηθεί από 9% σε 13% ο συντελεστής ΦΠΑ για τα βασικά είδη διατροφής όπως νωπά κρέατα, ψάρια, γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα, λαχανικά και βρώσιμα φρούτα, τα δημητριακά, τα άμυλα και τα προϊόντα αλευροποιίας, το ελαιόλαδο, το ψωμί, τα ζυμαρικά, τα φυσικά νερά, τα φαρμακευτικά προϊόντα, τα λιπάσματα, τα φυτοφάρμακα, τους λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας, ύδρευσης και φυσικού αερίου, τις υπηρεσίες διαμονής σε ξενοδοχεία και τουριστικά καταλύματα.
- Θα αυξηθεί από 17% σε 24% ο συντελεστής ΦΠΑ σε συσκευασμένα, μεταποιημένα και τυποποιημένα είδη διατροφής, ζάχαρη, λοιπές γλυκαντικές ουσίες, αλάτι, ξύδι, αναψυκτικά, χυμοί, και λοιπά μη αλκοολούχα ποτά, εκτός από τα μεταλλικά νερά, εστίαση - catering, αποχέτευση, εισιτήρια μέσων μαζικής μεταφοράς, κόμιστρα ταξί υπόλοιπες κατηγορίες προϊόντων και υπηρεσιών, όπως νεόδμητα κτίσματα (πλην πρώτης κατοικίας), αυτοκίνητα, δίκυκλα, φορτηγά, λεωφορεία και λοιπά οχήματα, καύσιμα (βενζίνη, πετρέλαιο, υγραέριο κ.λπ.), τσιγάρα και λοιπά προϊόντα καπνού, οινοπνευματώδη ποτά, ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές, είδη ένδυσης και υπόδησης, είδη οικιακού εξοπλισμού, όπως έπιπλα, υφάσματα κ.λπ., πάσης φύσεως μεταλλικά, πλαστικά και ξύλινα αντικείμενα, χημικά προϊόντα, κοσμήματα, ρολόγια κ.λπ., τέλη σταθερής και κινητής τηλεφωνίας, όλες οι παρεχόμενες υπηρεσίες από επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες.