Ο Τζο Μπάιντεν είναι ο επόμενος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, μετά τη νίκη του στις φετινές, ιστορικές αμερικανικές εκλογές, που ήταν ταυτόχρονα αβέβαιες, ταραγμένες και χαοτικές.
Η γερουσιαστής, Καμάλα Χάρις, θα γίνει έτσι όχι μόνον η πρώτη γυναίκα, αλλά και ο πρώτος πολίτης αφροαμερικανικής ή ασιατικής καταγωγής που θα αναλάβει τα καθήκοντα του Αντιπροέδρου των ΗΠΑ.
Ο αποφασιστικός παράγων ήταν η πολιτεία της Πενσυλβάνια, η οποία έδωσε στον Μπάιντεν τους απαραίτητους εκλέκτορες για να εξασφαλίσει την προεδρία. Ο Μπάιντεν μπορεί να ενισχύσει τη νίκη του αν καταφέρει να επικρατήσει στην Αριζόνα και στη Νέβάδα, όπου προηγείται, αλλά και στη Τζόρτζια, όπου δίνει μάχη ψήφο με ψήφο. Ο Τραμπ έχει πιο άνετο προβάδισμα στη Β. Καρολίνα.
Ο Μπάιντεν κατάφερε να επικρατήσει σε δύο πολιτείες τις οποίες είχε κερδίσει ο Τραμπ το 2016: Το Μίσιγκαν και το Ουισκόνσιν. Ετσι, επανέφερε τον Δημοκρατικό ”Μπλε Τοίχο” των Μεσοδυτικών πολιτειών. Ο πρώην αντιπρόεδρος κέρδισε και την πλειοψηφία της λαϊκής ψήφου, ξεπερνώντας τον Τραμπ κατά περίπου 4 εκατομμύρια.
Ήδη μεγάλη ειδησεογραφικά δίκτυα κάνουν λόγο για νίκη Μπάιντεν.
Μπαράζ ψεμάτων
Εδώ και μήνες, ο Τραμπ προετοίμαζε το έδαφος για να απορρίψει τα αποτελέσματα των εκλογών στην περίπτωση που δεν ήταν αυτά που ήθελε. Οχι απλώς προσπάθησε να υπονομεύσει την διαδικασία της ταχυδρομικής ψήφου, αλλά υποστήριξε ότι αν ο νικητής δεν ανακοινωνόταν το βράδυ των εκλογών, τα αποτελέσματα θα ήταν ύποπτα - παρά το γεγονός ότι οι κανονισμοί σε αρκετές πολιτείες επιτρέπουν την λήψη ταχυδρομικών ψήφων και μετά την ημέρα των εκλογών.
Και, βέβαια, ο Τραμπ έκανε ακριβώς αυτό που είχε πει ότι θα κάνει.
″Ειλικρινά, τις κερδίσαμε αυτές τις εκλογές” είπε τα ξημερώματα της Τετάρτης, ενώ εκκρεμούσε η καταμέτρηση εκατομμυρίων ψήφων και σε πολλές πολιτείες-κλειδιά το αποτέλεσμα δεν ήταν ακόμα ξεκάθαρο.
Επίσης, μέσω Twitter, ισχυρίστηκε ότι οι Δημοκρατικοί προσπαθούν ”να ΚΛΕΨΟΥΝ τις εκλογές” και επέμεινε ότι κανείς δεν μπορεί να ψηφίσει αφού κλείσουν οι κάλπες, παρ′ ότι κάτι τέτοιο δεν είχε γίνει πουθενά.
Την Πέμπτη, έκανε μία συνέντευξη τύπου, κατά την οποία υποστήριξε ψευδώς ότι έγινε απάτη, χωρίς να παρουσιάσει κανένα σχετικό στοιχείο.
Μία πολύ δύσκολη νίκη
Η επικράτηση σε βάρος ενός εν ενεργεία προέδρου είναι δύσκολη και σπάνια. Δεν έχει συμβεί εδώ και σχεδόν 30 χρόνια. Ο Μπάιντεν τα κατάφερε κατά την διάρκεια μίας πανδημίας, εναντίον εντός προέδρου με αφοσιωμένους υποστηρικτές, ο οποίος δεν έχει κανένα πρόβλημα να πει ψέματα και να κοροϊδέψει τον κόσμο. Επιπλέον, ο Μπάιντεν δεν μπορούσε να κάνει μία παραδοσιακή προεκλογική εκστρατεία και να έρθει κοντά στους ψηφοφόρους του.
Παρ′ όλα αυτά, ο Μπάιντεν συγκέντρωσε περισσότερες από 70 εκατομμύρια ψήφους, σπάζοντας κάθε προηγούμενο ρεκόρ προεδρικού υποψηφίου. Ωστόσο, το σύστημα του Κολλεγίου των Εκλεκτόρων υποχρέωσε το έθνος να ασχολείται με τις ψήφους σε πολιτείες όπως η Αριζόνα και η Τζόρτζια για να δει ποιός θα είναι ο νικητής, παρά το γεγονός ότι ο Μπάιντεν προηγείτο του Τραμπ με περισσότερες από 3,8 εκατομμύρια ψήφους.
Οι Δημοκρατικοί περίμεναν ότι οι εκλογές θα ήταν ένα είδος δημοψηφίσματος για τον τρόπο με τον οποίο ο Τραμπ χειρίστηκε την πανδημία. Ο Μπάιντεν και το κόμμα του επικέντρωσαν το μήνυμά τους στον ιό και στο σύστημα υγείας, ενώ ο Τραμπ επιχείρησε να στρέψει την προσοχή στην εγκληματικότητα, στην Κίνα και στον γιό του αντιπάλου του, Χάντερ Μπάιντεν.
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η πανδημία του κορονοϊού έβλαψε τις προοπτικές του προέδρου, ο οποίος θα ήθελε να είχε την υγεία και την οικονομία υπό τον έλεγχό του κατά την διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας. Χωρίς την πανδημία, ο Τραμπ θα μπορούσε να είχε κερδίσει.
Σύμφωνα με τα exit poll, για την πλειπψηφία των ψηφοφόρων αυτό ήταν το σημαντικότερο θέμα απ′ όλα. Ολοι αυτοί ψήφισαν υπερ του Μπάιντεν, ενώ όσοι υποστήριξαν ότι η οικονομία είναι πιο σημαντική, ψήφισαν Τραμπ.
Ο ανήφορος των Δημοκρατικών
Ωστόσο, η πανδημία δεν ήταν τόσο αποφασιστικός παράγων όσο ήλπιζαν οι Δημοκρατικοί. Οι εκλογές αποκάλυψαν ισχυρότερες τάσεις και μεγαλύτερα προβλήματα, τα οποία δεν έχουν καμία σχέση με τον Μπάιντεν και θα πρέπει να αντιμετωπιστούν από τους Δημοκρατικούς τα επόμενα χρόνια.
″Ναι, ο Τραμπ είναι φρικτός, αλλά δεν οφείλονται όλα στον Τραμπ” δήλωσε ένας υπεύθυνος στρατηγικής των Δημοκρατικών της Γερουσίας. ”Και τώρα, αυτό είναι ακόμα περισσότερο εμφανές. Υπάρχει το Ανώτατο Δικαστήριο και το γεγονός ότι δεν έχουμε την Γερουσία και όλες οι ρωγμές που δημουργήσαμε στην δημοκρατία.”
″Πετύχαμε αυτό που χρειαζόταν: Τερματίσαμε την προεδρία Τραμπ” δήλωσε στην HuffPost ένας βουλευτής των Δημοκρατικών. ”Αλλά δεν πετύχαμε αυτό που θέλαμε.”
Ο πρόεδρος Τραμπ τα κατάφερε καλύτερα φέτος απ′ ότι το 2016 σε περιοχές με υψηλούς αριθμούς κρουσμάτων από κορονοϊό. Επιπλέον, κέρδισε την πλειοψηφία στις πολιτείες με τα υψηλότερα ποσοστά θανάτων, μεταξύ των οποίων η Φλόριντα και το Τέξας, παρά το γεγονός ότι οι πολίτες αυτών των περιοχών είναι πιο συντηρητικοί και, κατά συνέπεια, είναι πιθανότερο να απορρίψουν την κοροϊδία της μάσκας και των αποστάσεων που υποστηρίζει ο Τραμπ.
Παράλληλα, οι ελπίδες των Δημοκρατικών για ισχυρή πλειοψηφία την Γερουσία υποχώρησαν και στην Βουλή των Αντιπροσώπων έχασαν έδαφος. Η σημαντική χρηματοδότηση υποψηφιοτήτων για την Γερουσία σε πολιτείες όπως η Β. Καρολίνα, το Κεντάκι και το Τέξας, δεν κατάφερε να ανατρέψει την επικράτηση των Ρεπουμπλικάνων. Ορισμένοι δε Ρεπουμπλικάνοι που θεωρείτο βέβαιο ότι θα έχαναν - όπως η Σούζαν Κόλινς στο Μέιν - τελικά τα κατάφεραν.
Παρ′ όλα αυτά, η επικράτηση σε βάρος του Τραμπ είναι ένα μεγάλο επίτευγμα για τους Δημοκρατικούς και θα έχει σημαντικές επιπτώσεις.
Ο Τραμπ χρησιμοποίησε την προεδρική εξουσία για να χωρίσει παιδιά μεταναστών από τους γονείς τους, να πλουτίσει την οικογένειά του και να ενθαρρύνει ακροδεξιές θεωρίες συνομωσίας. Κορόϊδεψε τους Αμερικανούς πεσόντες των πολέμων, έκανε σωρεία ρατσιστικών σχολίων και προσπάθησε να χρησιμοποιήσει το Υπουργείο Δικαιοσύνης ως προσωπική του υπηρεσία για να κυνηγήσει τους αντιπάλους του. Είναι, δε, ο τρίτος πρόεδρος στην ιστορία των ΗΠΑ που αντιμετώπισε διαδικασία καθαίρεσης.
Ο τοξικός συνδυασμός ρατσισμού, σεξισμού και πολιτικής φόβου τον έφεραν στον Λευκό Οίκο το 2016. Αυτή τη φορά δεν ήταν αρκετά. Δεν είναι πια ο άνθρωπος που δεν είχε σχέση με την πολιτική και θα έφερνε τα πάνω-κάτω στο κουρασμένο, παλιό κατεστημένο.
Αντ΄ αυτού, οι πολίτες επέλεξαν για εκπρόσωπο τους τον Τζο Μπάιντεν. Έναν άνθρωπο που ενσαρκώνει το πολιτικό κατεστημένο. Πέρασε 36 χρόνια από τη ζωή του ως γερουσιαστής στο Ντέλαγουερ και οκτώ χρόνια ως αντιπρόεδρος της χώρας. Τον Ιανουάριο που θα αναλάβει επίσημα την προεδρία, θα είναι επίσημα ο μεγαλύτερος ηλικιακά πρόεδρος στην ιστορία των ΗΠΑ.
Γιατί κέρδισε ο Μπάιντεν
Ο Μπάιντεν κέρδισε τον Τραμπ γιατί απέδειξε πως έχει τις αξίες που ο προκάτοχος του δεν είχε. Καλοσύνη, ενσυναίσθηση, εμπειρία, προσοχή και αποστροφή για το δράμα είναι μερικά από όσα συνθέτουν την προσωπικότητα του νέου προέδρου.
Και οι ψηφοφόροι, πολλοί από τους οποίους έπρεπε να καταθέσουν την ψήφο τους ταχυδρομικά, αποφάσισαν πως ήταν ο άνθρωπος που έπρεπε να αναλάβει τα ηνία αυτή τη φορά. Το γεγονός πως η προσέλευση τους στις κάλπες κατέρριψε κάθε ρεκόρ δεν είναι τυχαίο. Πρόκειται για το υψηλότερο ποσοστό συμμετοχής στις εκλογές της χώρας τον τελευταίο αιώνα.
Ο παράγων πανδημία
Το χειρότερο όμως που έκανε, σύμφωνα με τη γνώμη πολλών, δεν ήταν τα προσβλητικά tweets ούτε τα πολλά ψέματα που είπε. Ήταν όμως η αδιαφορία για την πανδημία του κορονοϊού.
Αρχικά ο πρώην Αμερικανός πρόεδρος προσπάθησε να μας πείσει πως δεν είναι πρόβλημα. Είπε χαρακτηριστικά πως δεν είναι κάτι σοβαρότερο από την κοινή γρίπη και προέβλεψε πως μέχρι τον Απρίλιο θα έχει εξαφανιστεί. Αρνήθηκε να φορέσει μάσκα, ενώ χλεύασε όσους τη χρησιμοποιούσαν, παρά τις υποδείξεις των επιστημόνων.
Εδειξε μικρή ανησυχία για τα άτομα που νόσησαν με κορονοϊό, ενώ ισχυρίστηκε πως αυτός είναι το πραγματικό θύμα, επειδή προσπαθούν να τον πλήξουν πολιτικά. Χρησιμοποίησε την κρίση που ξέσπασε για να κατηγορήσει την Κίνα και τους μετανάστες.
Ακόμα και όταν ο ίδιος διαγνώστηκε με τον Covid-19, αρνήθηκε να φορέσει μάσκα ως το τέλος, ενώ συνέχισε τις προεκλογικές του συγκεντρώσεις σαν να μη συμβαίνει τίποτα. «Μην φοβάστε τον κορονοϊό. Μην τον αφήσετε να κυριαρχήσει στη ζωή σας», έγραψε στο Twitter στις 5 Οκτωβρίου, ενώ περισσότεροι από 200.000 Αμερικανοί είχαν πεθάνει από αυτόν.
Στις 29 Οκτωβρίου, λίγες μέρες πριν τις εκλογές, ο πρώην πρόεδρος είπε επίσης: «Αν ψηφίσετε τον Μπάιντεν, τα παιδιά σας δεν θα πηγαίνουν στο σχολείο, δεν θα γίνονται γάμοι, ούτε γιορτές».
Οι προσπάθειες του Τραμπ να δείξει πως όλα τα κακά πράγματα θα συμβούν αν ο Μπάιντεν αναδειχθεί πρόεδρος, είχαν ουσιαστικά τα αντίστροφα αποτελέσματα. Ο αντιπρόεδρος Μάικ Πενς, τον Αύγουστο προειδοποίησε ότι η βία στους δρόμους της Αμερικής θα σταματούσε μόνο αν επανεκλεγόταν ο Τραμπ, παρόλο που κάτι τέτοιο δεν θα συνέβαινε ποτέ.
Το κόμμα του Ντόναλντ Τραμπ δοκίμασε κάθε είδους διαφορετική τακτική για να προσπαθήσει να μιλήσει για τον κορονοϊό. Μόλις πέντε μέρες πριν τις εκλογές, ο πρώην πρόεδρος καυχιόταν πως «πήρε στα χέρια του τον έλεγχο της κατάστασης» και πως ο αριθμός των νεκρών ήταν «σχεδόν τίποτα». Κι όλα αυτά μια μέρα που είχαν χάσει τη ζωή τους περισσότεροι από 1.000 άνθρωποι.
Ο Τραμπ και οι σύμμαχοι του δήλωσαν πως η επανεκλογή του θα σηματοδοτούσε μια επιστροφή στην ομαλότητα, πριν από την πανδημία. Όπως όμως αποδείχθηκε, οι άνθρωποι αυτοί θεωρούσαν φυσιολογικό κάτι διαφορετικό από αυτό που όλοι οι άλλοι είχαν στο μυαλό τους.
Ο Μπάιντεν γενικά είχε μια πολύ διαφορετική προσέγγιση. Εστίασε το βλέμμα του στην πανδημία του κορονοϊού. Φορούσε μάσκες, προειδοποιούσε τους πολίτες να ακούνε τους επιστήμονες και σταμάτησε τις προεκλογικές συγκεντρώσεις. Εδειξε ενσυναίσθηση για τους ασθενείς.
Ο επικεφαλής των Δημοκρατικών εξάλλου φημίζεται για την ευαισθησία του και το γεγονός πως δεν διστάζει να κρύψει τα συναισθήματά του. Ένα μήνα μετά την εκλογή του στη Γερουσία άλλωστε, το 1972, έχασε τη γυναίκα και την κόρη του σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα. Το 2015, ο γιος του, Μπο, έχασε τη μάχη με τον καρκίνο.
Σκληρός αγώνας
Ο προσωπικός αγώνας που έδωσε δεν είναι τυχαίος. Και πάντα «αγκάλιαζε» με τα λόγια του τα άτομα που μοιράζονταν αντίστοιχες ιστορίες μαζί του. Είχε στενή επαφή με τους ψηφοφόρους του. Γενικά ήταν οικείος και προσιτός. Στην ομιλία του στην Δημοκρατική Εθνική Συνέλευση, δεν υπήρχε θορυβώδες πλήθος σε μια τεράστια αρένα, αντ′ αυτού ο ίδιος μίλησε απευθείας στην κάμερα, με τον πιο οικείο τρόπο, απευθυνόμενος σε Αμερικανούς που είχαν χάσει κάποιον δικό τους εξαιτίας της πανδημίας.
Η νίκη του Μπάιντεν τροφοδοτήθηκε επίσης από ένα Δημοκρατικό Κόμμα που είχε την πρόθεση να μην επαναλάβει τα λάθη της καταστροφικής ήττας που έγιναν με την Χίλαρι Κλίντον. Οι αξιωματούχοι που ηγήθηκαν της εκστρατείας δεν θεώρησαν τους ψηφοφόρους δεδομένους και δεν είχαν υπερβολική αυτοπεποίθηση από τις δημοσκοπήσεις.
Έδωσαν πολλή προσοχή σε πολιτείες όπως το Μίσιγκαν και το Ουισκόνσιν. Προσπάθησαν να διασφαλίσουν ότι οι προοδευτικοί άνθρωποι που στήριζαν άλλους ψηφοφόρους θα είχαν κίνητρα για να έρθουν κοντά τους.
Φυσικά, το έργο του Μπάιντεν ήταν, από πολλές απόψεις, πιο εύκολο από αυτό της Κλίντον. Πρώτον και κύριον γιατί είναι άνδρας. Ο Τραμπ δεν θα μπορούσε να εξαπολύει εναντίον του τις σεξιστικές επιθέσεις που εξαπέλυε στην Κλίντον. Επίσης, πλέον, η απειλή του Τραμπ ήταν ορατή. Δεν ήταν ένας άνθρωπος που δεν είχε κυβερνήσει και ήταν απλά υποψήφιος, ήταν εκείνος που αγνόησε την πανδημία.
Αντιθέτως, οι Δημοκρατικοί επικεντρώθηκαν στην υγειονομική περίθαλψη και την πανδημία του κορονοϊού. Έδωσαν χρήματα για την εκστρατεία τους, ενώ ο Τραμπ ήταν γνωστός για την οικονομική κακοδιαχείριση.
Το Δημοκρατικό Κόμμα ενθάρρυνε τους πολίτες να ψηφίσουν μέσω email για να αποφύγουν την έκθεση στον κίνδυνο του ιού, από την άλλη ο Τραμπ έλεγε συνεχώς πως τα αποτελέσματα των εκλογών μέσω μιας τέτοιας διαδικασίας δεν θα ήταν νόμιμα.
Η ρητορική αυτή του πρώην προέδρου ήταν φυσικά ένα πρόβλημα και οι συνάδελφοι του εργάστηκαν σκληρά για να αποδείξουν πως η ψηφοφορία μέσω του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ήταν ασφαλής.
Ο επικεφαλής των Ρεπουμπλικάνων όχι μόνο προσπάθησε να αμφισβητήσει την ψηφοφορία μέσω της διαδικασίας αυτής, αλλά μάλιστα επεσήμανε πως αν δεν ήταν ο νικητής των εκλογών, θα έφταιγε αυτό. Η ομάδα των δικηγόρων του, στο μεταξύ, ακολούθησαν μια στρατηγική προσπαθώντας να μετρηθούν λιγότερες ψήφοι, υποστηρίζοντας πως δεν πρέπει να παραταθούν οι προθεσμίες ψηφοφορίας μέσω του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.
Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει αυτή την ώρα ο νέος πρόεδρος είναι τεράστιες. Έχει μπροστά του μια πανδημία σε εξέλιξη και μια οικονομία που πάσχει από τις επιπτώσεις της. Έχει την απειλή της κλιματικής αλλαγής, των φυλετικών ανισοτήτων, της διχασμένης χώρας και της ανύπαρκτης δημόσιας διοίκησης. Οι πολιτικές του αναμφίβολα θα αμφισβητηθούν από κάποιους.
Ο Ντόναλντ Τραμπ δεν θα εξαφανιστεί. Είναι ακόμα η κυρίαρχη δύναμη στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα χωρίς προφανή διάδοχο, εκτός από το γιο του. Προς το παρόν όμως είναι και αυτό που φοβόταν πάντα περισσότερο: Ο χαμένος.