Ο γρίφος του ατσαλιού: Πότε πρωτοεμφανίστηκε στην Ευρώπη

Τι δείχνουν ευρήματα από την Ιβηρική.
Μπορεί η εν λόγω εικόνα από τον κινηματογραφικό «Κόναν» να μην σχετίζεται ακριβώς με τα ευρήματα των αρχαιολόγων στην Ιβηρία, ωστόσο λίγες είναι οι φιγούρες της διεθνούς λογοτεχνίας που έχουν συνδεθεί τόσο με την έννοια του ατσαλιού όσο ο εμβληματικός ήρωας του Ρόμπερτ Ε. Χάουαρντ, τον οποίο ενσάρκωσε μοναδικά ο Άρνολντ Σβαρτσενέγκερ.
Μπορεί η εν λόγω εικόνα από τον κινηματογραφικό «Κόναν» να μην σχετίζεται ακριβώς με τα ευρήματα των αρχαιολόγων στην Ιβηρία, ωστόσο λίγες είναι οι φιγούρες της διεθνούς λογοτεχνίας που έχουν συνδεθεί τόσο με την έννοια του ατσαλιού όσο ο εμβληματικός ήρωας του Ρόμπερτ Ε. Χάουαρντ, τον οποίο ενσάρκωσε μοναδικά ο Άρνολντ Σβαρτσενέγκερ.
Sunset Boulevard via Getty Images

Ατσάλινα εργαλεία χρησιμοποιούνταν στην Ευρώπη 2.900 χρόνια πριν, σύμφωνα με έρευνα διεθνούς επιστημονικής ομάδας της οποίας ηγήθηκε ο Ραλφ Αράκε Γκονζάλες, αρχαιολόγος του Πανεπιστημίου του Φράιμπουργκ.

Χρησιμοποιώντας γεωχημικές αναλύσεις, οι ερευνητές ήταν σε θέση να αποδείξουν ότι λίθινες στήλες στην Ιβηρική Χερσόνησο από τα τέλη της Εποχής του Χαλκού φέρουν πολύπλοκα χαράγματα τα οποία θα μπορούσαν να είχαν γίνει μόνο με ατσάλι- και αυτό υποστηρίζεται επίσης από μεταλλογραφικές αναλύσεις πάνω σε μια σιδερένια σμίλη από την ίδια περιοχή περίοδο (Ρότσα ντο Βίτζιο, Πορτογαλία, γύρω στο 900 πΧ), που παρουσίαζε την απαιτούμενη περιεκτικότητα σε άνθρακα. Ακόμη, σε πειράματα που έγιναν με σμίλες από διάφορα υλικά φάνηκε ότι μόνο η ατσάλινη σμίλη ήταν ικανή να χαράξει έτσι την πέτρα.

Μέχρι πρόσφατα πιστευόταν πως δεν ήταν δυνατή η παραγωγή ατσαλιού καλής ποιότητας κατά την Πρώιμη Εποχή του Σιδήρου- πόσο μάλλον κατά την Ύστερη Εποχή του Χαλκού- και ότι εξαπλώθηκε στην Ευρώπη μόλις επί Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. «Η σμίλη από τη Ρότσα ντο Βίντζιο και το πλαίσιο στο οποίο βρέθηκε δείχνουν πως η σιδηρουργία, περιλαμβανομένης της παραγωγής και σκλήρυνσης ατσαλιού, ήταν πιθανότατα εγχώρια εξέλιξη σε αποκεντρωμένες μικρές κοινότητες στην Ιβηρία, και δεν οφειλόταν στην επιρροή μεταγενέστερων αποικιακών διαδικασιών. Αυτό επίσης έχει συνέπειες για την αρχαιολογική αξιολόγηση της σιδηρουργίας και των γλυπτών από χαλαζίτη σε άλλες περιοχές του κόσμου» λέει ο Αράκε Γκονζάλες.

Η έρευνα δημοσιεύτηκε στο Journal of Archaeological Science.

.
.
Rafael Ferreiro Mählmann (A), Bastian Asmus (B), Ralph Araque Gonzalez (C-E)

Το αρχαιολογικό ιστορικό της Ιβηρίας της Ύστερης Εποχής του Χαλκού (1300-800 πΧ) είναι μάλλον κατακερματισμένο σε πολλές περιοχές της χερσονήσου, καθώς αποτελείται από αραιά απομεινάρια οικισμών, ελάχιστους τάφους και και ίχνη αποθήκευσης μετάλλου και εξορυκτικών δραστηριοτήτων. Δεδομένων αυτών, οι στήλες της δυτικής Ιβηρίας, που απεικονίζουν ανθρωπόμορφες φιγούρες, ζώα και διάφορα αντικείμενα, είναι ιδιαίτερα σημαντικές ως προς την αρχαιολογική μελέτη της περιοχής.

Δημοφιλή