Σκανδαλώδης «επιλογή» του ΟΗΕ στη Συρία. Δίνει εκατομμύρια στο καθεστώς Άσαντ μέσω προγραμμάτων βοήθειας

Σκάνδαλώδης επιλογή. Ο ΟΗΕ δίνει εκατομμύρια στο καθεστώς Άσαντ μέσω προγραμμάτων βοήθειας σε αμάχους

Σκιές για το ρόλο του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, στο Εμφύλιο Πόλεμο που μαίνεται για πέντε και πλέον έτη στη Συρία, ρίχνουν οι αποκλειστικές πληροφορίες που δημοσιεύει σε ρεπορτάζ του ο Guardian και σύμφωνα με το οποίο ο Οργανισμός έχει συνάψει συμβόλαια αξίας δεκάδων εκατομμυρίων δολαρίων με άτομα του στενού περιβάλλοντος του Μπασάρ αλ Άσαντ και μάλιστα ως μέρος των προγραμμάτων βοήθειας προς τον δοκιμαζόμενο συριακό λαό.

Ως είναι αναμενόμενο η αποκάλυψη αυτή προκαλεί βάσιμες ανησυχίες πως τα προγράμματα του ΟΗΕ που εκπονούνται σε συνεργασία με το περιβάλλον του προέδρου της Συρίας, είναι πολύ πιθανό να εξυπηρετούν το ίδιο το καθεστώς ενώ ο ΟΗΕ φαίνεται να επιβεβαιώνει εμμέσως το σχετικό ρεπορτάζ. Σημειώνεται πως ο Άσαντ έχει κατηγορηθεί μεταξύ άλλων για χρήση χημικών σε βάρος αμάχων...

Η δε σκανδαλώδεις, όπως ήδη χαρακτηρίζονται από πολλούς, «επιλογές» του ΟΗΕ έρχονται λίγες μόλις ημέρες πριν την έναρξη των εργασιών της ετήσιας Γενικής Συνέλευσης...

Επίσης αξίζει να σημειωθεί πως σύμφωνα με το ρεπορτάζ οι επιχειρηματίες και οι εταιρείες με τις οποίες έγιναν οι συμβάσεις συμπεριλαμβάνονται στις λίστες κυρώσεων της ΕΕ και των ΗΠΑ. Ακόμη όμως και εάν οι χώρες της ΕΕ και οι ΗΠΑ τις τήρησαν, ο Οργανισμός στον οποίο είναι μέλη και βοηθούν οικονομικά για την εκπόνηση των προγραμμάτων, δεν φαίνεται να έπραξε το ίδιο.

Ο Άσαντ και το περιβάλλον του στα Panama Papers

Πέραν δε το επίμαχων εταιρειών ο ΟΗΕ έχει χρηματοδοτήσει κυβερνητικές υπηρεσίες και φιλανθρωπικές οργανώσεις μεταξύ των οποίων μια που έχει ιδρυθεί από τη σύζυγο του Άσαντ, Άσμα αλ Άσαντ αλλά και του στενού συνεργάτη του προέδρου της Συρίας και εξάδελφού καθώς και πιο πλούσιου ανθρώπου στη Συρία, Ραμί Μακλούφ.

Αξίζει να σημειωθεί πως όταν ξέσπασε το σκάνδαλο με τα Panama Papers υπήρχαν εκτενείς αναφορές στον Τύπο για την εμπλοκή του Άσαντ και των συνεργατών του. Συγκεκριμένα όπως είχε γράφει η εφημερίδα «Le Monde» το συριακό καθεστώς είχε καταφέρει να παρακάμψει τις διεθνείς κυρώσεις και να χρηματοδοτήσει τον πόλεμο χάρη σε τρεις εταιρείες-βιτρίνες, τα ονόματα των οποίων αποκαλύφθηκαν στα Panama Papers. Ο δε Ράμι Μακλούφ φρόντιζε πάντα να εγκαθιστά τις εταιρείες του σε φορολογικούς παραδείσους, σύμφωνα με τα δημοσιεύματα της περιόδου, κάτι που φαίνεται να έγινε και με τις τρεις αυτές εταιρείες. Αυτές, ήταν για το συριακό καθεστώς «ένας τρόπος για να παρακάμψει τις διεθνείς κυρώσεις που του έχουν επιβληθεί από την έναρξη του πολέμου, αλλά και να κρύψει την περιουσία της οικογένειας Άσαντ που κυβερνά τη Συρία εδώ και μισό αιώνα. Οι τρεις συριακές εταιρείες «παρείχαν καύσιμα στην πολεμική αεροπορία του συριακού καθεστώτος, από τους βομβαρδισμούς της οποίας (...) σκοτώθηκαν πολλές χιλιάδες άμαχοι».

H απάντηση του ΟΗΕ που δεν διαψεύδει

O OHE από την πλευρά και σε ό,τι αφορά το αποκαλυπτικό δημοσίευμα, δικαιολογεί τις επιλογές που έκανε υποστηρίζοντας πως το καθεστώτος Άσαντ επιτρέπει μόνο σε έναν πολύ περιορισμένο αριθμό εταιρειών, υπηρεσιών και οργανισμών να συνάψουν συμβάσεις με τον διεθνή οργανισμό και κατά συνέπεια ο τελευταίος...πειθαρχεί. Όπως χαρακτηριστικά δήλωσε εκπρόσωπος του ΟΗΕ, επιβεβαιώνοντας ουσιαστικά το ρεπορτάζ του Guardian: «Οι επιλογές μας στη Συρία περιορίζονται σε ένα πάρα πολύ επισφαλές περιβάλλον...Είναι δύσκολο να βρεθούν επιχειρήσεις και εταίροι οι οποίοι επιχειρούν σε πολιορκημένες και δύσκολα προσβάσιμες περιοχές» ενώ τόνισε ότι προτεραιότητα παραμένει να φθάσει η βοήθεια σε όσον το δυνατόν περισσότερους ευάλωτους αμάχους.

Σε κάθε περίπτωση όμως και παρά τις όποιες δυσκολίες αντιμετωπίζει ο ΟΗΕ για να φέρει σε πέρας την αποστολή του, το σίγουρο είναι πως αυτή έχει τεθεί σε κίνδυνο. Ήδη υπάρχει ένας σημαντικός αριθμός επικριτών που Οργανισμού σχετικά με τη δράση του στη Συρία ενώ μια από τις βασικές κατηγορίες είναι πως η παρεχόμενη βοήθεια δίδεται κατά προτεραιότητα στις περιοχές που ελέγχονται από τις κυβερνητικές δυνάμεις και ως εκ τούτου ενισχύεται το καθεστώς.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή του ο Guardian και αφού μελετήθηκαν εκατοντάδες συμβόλαια που έχουν συναφθεί από το 2011 μέχρι σήμερα, τα βασικότερα σημεία είναι:

  • Ο ΟΗΕ έχει πληρώσει περισσότερα από 13 εκατ. δολάρια για την ενίσχυση της γεωργίας αλλά όσο το έκανε αυτό η ΕΕ είχε απαγορεύσει τις εμπορικές συναλλαγές με τη Συρία για ανάλογους σκοπούς υπό τον φόβο της κακοδιαχείρισης της χρημάτων.
  • Ο Οργανισμός έχει επίσης πληρώσει τουλάχιστον 4 εκατ. δολάρια στην κρατική εταιρεία διανομής καυσίμων, η οποία επίσης περιλαμβάνεται στη λίστα των κυρώσεων της ΕΕ.
  • Ο Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας φαίνεται πως έχει δαπανήσει περισσότερα από 5 εκατ. δολάρια για να στηρίξει την τράπεζα αίματος στη Συρία η οποία βρίσκεται υπό τον έλεγχο του υπουργείου Άμυνας της κυβέρνησης Άσαντ. Τα έγγραφα όμως που έχει στη διάθεσή του ο Guardian δείχνουν πως τα χρήματα προήλθαν από δωρητές που έχουν επίσης επιβάλλει κυρώσεις στη Συρία όπως πχ η Μ.Βρετανία. Και ακόμη χειρότερα ο ΠΟΥ φαίνεται να έχει «βάσιμες υποψίες» πως το αίμα δεν φτάνει σε αυτούς που έχουν ανάγκη ή ότι διατίθεται κατά προτεραιότητα στο συριακό στρατό.
  • Ο ΟΗΕ συνεργάζεται με την φιλανθρωπική οργάνωση Syrian Trust η οποία έχει ιδρυθεί από τη σύζυγο του Άσαντ, η οποία παραμένει πρόεδρος και έχει ήδη δαπανήσει 5,5 εκατ. δολάρια. Βέβαια η Ασμα αλ Άσαντ είναι για ευνόητους λόγους – όπως και ο σύζυγός της- στη λίστα με τις εταιρείες και τα πρόσωπα στα οποία έχουν επιβληθεί κυρώσεις και απαγορεύονται οι οικονομικές συναλλαγές.

  • Επίσης η Unicef έχει πληρώσει περισσότερα από 267 χιλιάδες δολάρια και στην Al Bustan Association της οποίας ιδρυτής και διαχειριστής είναι ο Ραμί Μακλούφ. Φίλος και ξάδελφος του Άσαντ, αλλά και ο πλουσιότερος άνθρωπος στη Συρία. Σημειώνεται πως ο Μακλούφ και οι «φιλανθρωπίες» του συνδέονται με πολλές ομάδες ενόπλων που δρουν για λογαριασμό του καθεστώτος.
  • Επιπλέον ο Μακλούφ είναι ιδιοκτήτης του δικτύου κινητής τηλεφωνίας Syriatel στο οποίο επίσης ο ΟΗΕ έχει δώσει 700.000 δολάρια. Φυσικά ο ίδιος βρίσκεται επίσης στη λίστα των κυρώσεων της ΕΕ ενώ σε τηλεγραφήματα διπλωματών των ΗΠΑ περιγράφεται ως «poster boy for corruption» (σε ελεύθερη μετάφραση, το πρόσωπο της διαφθοράς).
  • Η σύναψη των συμβάσεων ανατέθηκε σε διάφορες υπηρεσίες και τμήματα του ΟΗΕ και έγινε με εταιρείες που διοικούνται ή συνδέονται με άτομα στη Συρία στα οποία έχουν επιβληθεί κυρώσεις.
  • Αξίζει επίσης να σημειωθεί πως όπως προκύπτει από τα επίμαχα έγγραφα αρμόδιες υπηρεσίες του Οργανισμού είχαν συνεργασία με άλλες 258 εταιρείες στη Συρία που έλαβαν ακόμη και 54εκατ δολάρια ενώ αρκετές εξ αυτών εκτιμάται, αν και δεν έχει πλήρως πιστοποιηθεί, πως σχετίζονται επίσης με τον Άσαντ ή το περιβάλλον του.

    «Αυτό που συμβαίνει στη Συρία δεν γίνεται πουθενά»

    Πάντως ο ΟΗΕ υποστηρίζει πως το έργο του Συρία έχει βοηθήσει για να σωθούν εκατομμύρια ζωές και έχει απορρίψει ισχυρισμούς πως αναγκάζεται να συνεργαστεί με το καθεστώς. Σύμφωνα δε με εκπρόσωπο του Οργανισμού: «Η ανάπτυξη δράσεων στη Συρία, με τις συγκρούσεις να μαίνονται - εισέρχονται στο έκτο έτος- οι ανθρωπιστικές (σ.σ. οργανώσεις) αναγκάζονται να κάνουν δύσκολες επιλογές...Όταν βρισκόμαστε αντιμέτωποι με το δίλημμα να προμηθευτούμε αγαθά και να δεχθούμε υπηρεσίες από εταιρείες που έχουν σχέση με την κυβέρνηση ή να αφήσουμε τους πολίτες χωρίς τη βοήθεια που χρειάζονται, η επιλογή είναι ξεκάθαρη: το χρέος μας είναι προς τους ανθρώπους που χρειάζονται βοήθεια».

    Τέλος, ο Οργανισμός τονίζει πως δεν είναι υποχρεωμένος να τηρεί τις κυρώσεις της ΕΕ ή των ΗΠΑ παρά μόνο τις κυρώσεις που επιβάλει ο ίδιος ο Οργανισμός.

    Ωστόσο, όπως αναφέρει αξιωματούχος του ΟΗΕ στον Guardian αρκετοί ήταν αυτοί στους κόλπους του Οργανισμού που ανησυχούν για τον στενό εναγκαλισμό του Άσαντ στην ανθρωπιστική βοήθεια που αποστέλλεται στην σπαρασσόμενη χώρα. Το συγκεκριμένο πρόσωπο έχει εργαστεί για αρκετό καιρό στη Συρία και σχολιάζει πως άσχετα από τις αναμενόμενες δυσκολίες, η στάση το ΟΗΕ ήταν απογοητευτική αφού «η κατάσταση που επικρατεί στη Συρία δεν συγκρίνεται με αυτά που συμβαίνουν οπουδήποτε αλλού».

    Ένας δεύτερος αξιωματούχος αναφέρει: «Η ομάδα του ΟΗΕ που εργάζεται στη χώρα (σ.σ. Συρία) γνώριζε από τις πρώτες κιόλας ημέρες της σύγκρουσης πως ούτε η κυβέρνηση ούτε κατάλογος ο εξουσιοδοτημένων τοπικών οργανώσεων (σ.σ. που προτείνονταν) για συνεργασία με τα ΗΕ μπορούσαν να χαρακτηριστούν κατάλληλες σε ό,τι αφορά το επίπεδο τήρησης αρχών ανθρωπισμού, ανεξαρτησίας, ουδετερότητας και αμεροληψίας... Αυτή η σημαντική παράμετρος παραμερίστηκε από τον ΟΗΕ για να ικανοποιηθούν οι ανάγκες ανταπόκρισης στην ανθρωπιστική κρίση. Αυτή (σ.σ. η επιλογή) έδωσε τον τόνο στην εμπλοκή των Ηνωμένων Εθνών με τους φορείς που συνδέονται στενά με την κυβέρνηση».

    Δημοφιλή