Όταν ένας top manager όπως ο Γιάννης Παράσχης, CEO του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών, διατυπώνει την αιρετική άποψη ότι η «διαρροή εγκεφάλων» στο εξωτερικό δεν είναι πρόβλημα αλλά ευκαιρία, το σκεπτικό του δεν μπορεί παρά να έχει ενδιαφέρον.
Σπουδαστές και απόφοιτοι του BCA έχουν συχνά την ευκαιρία να αντλούν γνώση μέσα από τις ομιλίες καταξιωμένων προσωπικοτήτων. Στην πιο πρόσφατη από αυτές τις ομιλίες, ο Γιάννης Παράσχης, Γενικός Διευθυντής του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών και βραβευμένος ως ο καλύτερος CEO αεροδρομίου παγκοσμίως για το 2015, μοιράστηκε με το ακροατήριο ενδιαφέρουσες «Σκέψεις για το ξεκίνημα της επαγγελματικής ζωής».
Με τη σιγουριά ενός ανθρώπου που δεν έχει να αποδείξει τίποτα, ο κύριος Παράσχης ξεκινά τη συζήτηση συστήνοντας τον εαυτό του ως «αποτυχημένο ακαδημαϊκό»: «δίδαξα κάποια χρόνια στο εξωτερικό, δίδαξα και στην Ελλάδα και μετά κατάλαβα ότι θέλω να κάνω κάτι πιο κοντά στην πραγματική ζωή και μακριά από τα βιβλία. Έκανα δύο προσπάθειες ‘’προσγείωσης’’ - η δεύτερη, με μεγάλη δυσκολία και με πάρα πολλές αναταραχές, κατέληξε στο αεροδρόμιο».
Στο τέλος, ένας σπουδαστής θα τον ρωτήσει σχετικά αν, με δεδομένο το δύσκολο περιβάλλον, έχει νόημα να συνεχίσει κάποιος νέος να εξελίσσει τον εαυτό του σε ακαδημαϊκό επίπεδο ή είναι καλύτερα να μπει πιο νωρίς στην αγορά εργασίας, ελπίζοντας ότι εκεί θα μπορέσει να αναπτυχθεί. Ο κύριος Παράσχης απαντά ότι είναι τυχερός κάποιος αν έχει τη δυνατότητα να επενδύσει στον εαυτό του σε ένα ακαδημαϊκό περιβάλλον, θα πρέπει όμως να ξέρει ότι αυτή η επένδυση δεν είναι «εγγυημένο» ότι θα μεταφραστεί την επόμενη μέρα σε κάποιο επάγγελμα.
Κατά τη διάρκεια της ομιλίας του, ο CEO του αεροδρομίου εστιάζει σε 5 σημεία που, με βάση τη δική του πορεία, θεωρεί ότι είναι κρίσιμα για την εξέλιξη ενός νέου, αφού ολοκληρώσει τις προπτυχιακές ή μεταπτυχιακές σπουδές του και φθάσει στο κατώφλι της αγοράς.
Θίγοντας το θέμα της γεωγραφικής κινητικότητας, τονίζει εμφατικά ότι είναι σημαντικό να αποκτά κανείς διεθνείς εμπειρίες σε νεαρή ηλικία. Πολλοί από όσους φεύγουν θα γυρίσουν και θα εργαστούν στη χώρα τους, όπως έκανε ο ίδιος:
«Πρέπει να έχετε τους ορίζοντες σας ανοιχτούς και πέραν της Ευρώπης. Πλέον ξέρουμε ότι ο αναδυόμενος κόσμος, η Εγγύς και η Άπω Ανατολή είναι σε σημαντικό βαθμό το μέλλον. Σε ό,τι αφορά εμένα, που ουσιαστικά έφυγα από την Ελλάδα 18 χρονών και γύρισα 35, αυτή η γεωγραφική κινητικότητα μου επέτρεψε να χτίσω ένα σημαντικό κεφάλαιο στο εξωτερικό. Πολύς κόσμος σήμερα μιλάει ατυχώς για το φαινόμενο του brain drain, δηλαδή της διαρροής εγκεφάλων που αφορά νέους δυναμικούς ανθρώπους, οι οποίοι ενώ μπορούν να μπουν στην αγορά εργασίας της Ελλάδας φεύγουν στο εξωτερικό. Εγώ δεν είμαι τόσο φανατικός οπαδός της θεωρίας ότι το brain drain είναι κακό. Τελικά θα αποβεί θετικό τόσο σε ατομικό επίπεδο, όσο και σε συλλογικό, για τη χώρα».
Σχετική με την κινητικότητα αποδεικνύεται τελικά και η έναρξη της επαγγελματικής πορείας των νέων σε εργασιακό περιβάλλον όπου θα τους δοθεί η ευκαιρία να κεφαλαιοποιήσουν την επένδυση που έκαναν σπουδάζοντας:
«Είναι ευκολότερο ίσως να βρει κανείς τέτοιους εργοδότες ανάμεσα σε επιχειρήσεις του εξωτερικού, ακόμη και ελληνικές επιχειρήσεις έξω, από ό,τι μπορεί να βρει άμεσα κι εύκολα σήμερα στην ελληνική αγορά. Απλώς, μην αφεθείτε στα πρώτα σας βήματα, μέσα από τις δυσκολίες που θα αντιμετωπίσετε, μέσα ίσως από μία ελκυστικότερη αμοιβή ή οτιδήποτε άλλο, να βουλιάξετε σε ένα εργασιακό περιβάλλον το οποίο δεν θα σας βοηθήσει, δεν θα σας ωθήσει, δεν θα σας αναδείξει. Το θεωρώ πάρα πολύ κρίσιμο, γιατί τα πρώτα βήματα στην επαγγελματική ζωή θα οριοθετήσουν τη μελλοντική σας πορεία κι εξέλιξη».
Είναι μια πορεία που συχνά οι νέοι θεωρούν ότι θα έχει μια γραμμική τροχιά ανόδου, όμως ο συνομιλητής τους επισημαίνει ότι η ζωή δεν είναι έτσι - κι αυτό είναι κάτι που το γνωρίζουν πολύ καλά όσοι έχουν ηγετικά προσόντα. Δίνει, μάλιστα, ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα:
«Το σκάκι είναι πολύ έξυπνο παιχνίδι στο οποίο τα μόνα πιόνια που κινούνται μόνο προς τα εμπρός είναι αυτά της πρώτης γραμμής. Η δεύτερη γραμμή έχει ελευθερία κινήσεων και τα περισσότερα πουλιά έχουν τη δυνατότητα να κινούνται σε πολλές κατευθύνσεις. Έτσι είναι και η επαγγελματική πορεία και η ζωή γενικότερα. Πρέπει να έχει κανείς τη δυνατότητα και το μυαλό κάθε τόσο να σκέφτεται, να προχωράει όχι μόνο εμπρός, αλλά και προς τα πλάγια και προς τα πίσω. Στη δική μου πορεία, έκανα πολλά βήματα προς τα πίσω και τρεις φορές αυτό έγινε σε πολύ κρίσιμα σταυροδρόμια. Είναι κάτι όμως που βοηθά κάποιον να ξανασκεφτεί, να ανασυνταχθεί, να ξαναβάλει προτεραιότητες και να αποκτήσει καινούρια ώθηση».
Η συναισθηματική νοημοσύνη είναι ένα άλλο στοιχείο που ο κύριος Παράσχης θεωρεί ουσιώδες για όσους εργάζονται σε ομαδικό περιβάλλον. Αφού επισημάνει ότι η ακαδημαϊκή ευφυΐα είναι αναγκαία αλλά όχι ικανή συνθήκη για να προχωρήσει κανείς επαγγελματικά, τονίζει τη σημασία που έχει η ικανότητα του ατόμου να αναγνωρίζει, να αξιολογεί και να ελέγχει τα συναισθήματα του ίδιου, των άλλων και των ομάδων:
«Πρέπει να δουλέψετε πάνω σε αυτό. Μόνο έτσι μπορεί κανείς να πορευτεί, είτε σαν μέλος είτε σαν ηγέτης ομάδων στο σημερινό κόσμο. Ο Γκάντι το είπε πάρα πολύ ωραία, λέγοντας ότι η ηγεσία κάποτε σήμαινε μυϊκή δύναμη, σήμερα σημαίνει να μπορεί κανείς να τα βγάζει πέρα με τους ανθρώπους».
Ίσως θα περίμενε κανείς ότι ένας άνθρωπος σε τόσο νευραλγικό πόστο θα εκτιμούσε τη χωρίς όρια αφοσίωση στη δουλειά. Όμως ο διευθυντής του αεροδρομίου της Αθήνας συμβουλεύει τους νέους να διατηρούν την ισορροπία ανάμεσα στην προσωπική και την επαγγελματική τους ζωή:
«Μόνο μία ισορροπία και στο σώμα και στο πνεύμα και στην ψυχή θα σας δώσει τη διάρκεια που χρειάζεται, ώστε βγαίνοντας από αυτό τον κόσμο τον ακαδημαϊκό, τον προστατευμένο, να ανταποκριθείτε στις δύσκολες συνθήκες τις οποίες έχετε μπροστά σας. Να πω ακόμη ότι και στη δική μου περίπτωση και στην περίπτωση ανθρώπων που παρακολουθώ σε παράλληλες πορείες, χρειάζεται κανείς τύχη στη ζωή του. Θα υπάρχουν πάντα πράγματα τα οποία δεν μπορείτε να ελέγξετε. Αλλά αυτό που λέει η ρήση ότι ‘’τύχη είναι το σημείο που η σκληρή δουλειά συναντά την ευκαιρία’’ είναι σημαντικό».