«H τέχνη μοιάζει με κοινωνικό φαινόμενο, αλλά στην ουσία είναι ένα σχεδόν φυσικό φαινόμενο, κάτι σαν ηφαιστειακή εκτόνωση», έγραφε ένας εκ των σπουδαιότερων σύγχρονων Ελλήνων ζωγράφων, ο Δημήτρης Μυταράς, στο κείμενό του «Τι είναι Τέχνη» το 2017. Ανήκει, άραγε, η «Μπανάνα» του Μαουρίτσιο Κατελάν, η οποία ξεκολλήθηκε και φαγώθηκε από έναν καλλιτέχνη, τον Ντέιβιντ Ντατούνα, στην κατηγορία «Τέχνη»;
Σε περίπτωση που η απάντησή σας είναι αρνητική, το CNN Style υπενθυμίζει οκτώ έργα εξίσου ανατρεπτικά από την «αδικοχαμένη» μπανάνα.
Η «Κρήνη» του Μαρσέλ Ντυσάν
Ένας από τους μεγαλύτερους εκφραστές του ντανταϊσμού και του εξπρεσιονισμού παρουσίασε το 1916 ένα από τα καλλιτεχνικά του παιχνίδια, ένα «ready made» έργο. Ένα πορσελάνινο ουρητήριο που είχε υπογράψει ως R. Mutt και το είχε ονομάσει «Κρήνη». Το 2004, εμπειρογνώμονες της τέχνης χαρακτήρισαν την «Κρήνη» ως το έργο με τη μεγαλύτερη επιρροή στην ιστορία της σύγχρονης τέχνης.
Ποια η σημασία των ready made;
Ο Ντυσάν έλεγε ότι «έπαιρνε ένα συνηθισμένο αντικείμενο και το τοποθετούσε κατά τέτοιο τρόπο ώστε η χρηστική του σημασία να εξαφανιστεί με τον νέο τίτλο και τη νέα οπτική». Ίσως νομίσετε ότι μ’ αυτόν τον τρόπο ήθελε να κάνει τον κόσμο να δει τα πράγματα διαφορετικά, αλλά ο ίδιος έλεγε ότι το ζητούμενο δεν ήταν η ομορφιά. Ήθελε η προτεραιότητα της όρασης ή «του αμφιβληστροειδούς», καθώς το έθετε, ν’ αντικατασταθεί από διανοητικές ή «εγκεφαλικές» ανησυχίες. Το θέμα δεν ήταν να δεις ένα ουρητήριο διαφορετικά, αλλά να το σκεφτείς διαφορετικά.
Η τύχη του πρωτότυπου παραμένει άγνωστη, αν και ο καλλιτέχνης εξέθεσε αρκετές ρέπλικες στην καριέρα του μετά από αυτό, μία από τις οποίες πωλήθηκε για περισσότερα από 1,7 εκατομμύρια σε δημοπρασία το 1999.
Το «Μήλο» της Γιόκο Όνο
Πέντε δεκαετίες πριν από τη σκέψη του Μαουρίτσιο Κατελάν να κολλάει μπανάνες στους τοίχους, η Γιόκο Όνο, καλλιτέχνις και σύζυγος του Τζον Λένον, παρουσίασε σε έκθεση ένα μήλο πάνω από ένα κουτί από πλέξιγκλας. Με μία επιγραφή που έγραφε «Μήλο».
Το συγκεκριμένο έργο, που χρονολογείται το 1966, είναι πιο πολύ συνδεδεμένο για τον πιο δημοφιλή γάμο του 20ού αιώνα, αυτού της Γιόκο Όνο με τον Τζον Λένον. Ο Λένον είχε επισκεφθεί την έκθεση όπου βρισκόταν και το περιβόητο - εκείνη την εποχή- μήλο και το έφαγε. Η καλλιτέχνις εκνευρίστηκε, αλλά λίγο καιρό μετά τον παντρεύτηκε.
Το «Κρεβάτι» της Τρέισι Εμίν
Τo πιο γνωστό της έργο της Βρετανίδας καλλιτέχνη είναι αδιαμφισβήτητα το κρεβάτι της. Με λεκιασμένα σεντόνια, βρώμικα εσώρουχα, σωματικά υγρά και προφυλακτικά θεωρείται ως μια από τις αντιπροσωπευτικότερες εγκαταστάσεις του καλλιτεχνικού ρεύματος που άλλαξε την εικαστική εικόνα της Μεγάλης Βρετανίας στη δεκαετία του ’90. Η Εμιν ήταν μέρος της ομάδας των Britartists ή αλλιώς YBAs (Young British Artists).
Δημιουργήθηκε μετά από μια περίοδο κατάθλιψης και αλκοολισμού κατά τη διάρκεια την οποίας η καλλιτέχνης παρέμενε στο κρεβάτι για μέρες.
Πωλείται για περισσότερα από 4.3 εκατ. δολάρια σε δημοπρασία από το 2014.
«Η αγάπη στον Κάδο» του Μπάνσκι
Μια μοναδική στιγμή είχαν την ευκαιρία να ζήσουν όσοι βρέθηκαν το βράδυ της 6ης Οκτωβρίου 2018 στην δημοπρασία του οίκου Sotheby’s στο Λονδίνο. Η δημοπρασία για ένα από τα γνωστότερα έργα του Μπάνσκι, του μυστηριώδους Βρετανού καλλιτέχνη που έχει γίνει διάσημος από τα γκράφιτι-«έργα τέχνης» που δημιουργεί στις πόλεις, μόλις είχε τελειώσει, όταν οι παρευρισκόμενοι είδαν τον πίνακα που κατοχυρώθηκε για 1 εκατ. λίρες να… αυτοκαταστρέφεται.
Το «Κορίτσι με το Μπαλόνι», ένα από τα πιο γνωστά έργα του Μπάνσκι, έγινε κομμάτια μέσα σε έναν καταστροφέα εγγράφων που ήταν κρυμμένος στην κορνίζα του. Στη συνέχεια, τα κομμάτια του εκθέματος κολλήθηκαν ξανά. Φυσικά, δεν έμεινε απούλητο.
Πωλήθηκε για 1,4 εκατ. δολάρια.
«Το πορτρέτο της Ίρις Κλερτ» του Ρόμπερτ Ράουσενμπεργκ
Η Ίρις Κλερτ (κατά κόσμον Ίρις Αθανασιάδη) ήταν η Ελληνίδα ιδιοκτήτρια μιας παριζιάνικης συλλογής έργων τέχνης που φιλοξενούσε τα έργα πολλών επιδραστικών καλλιτεχνών κατά τη διάρκεια της λειτουργίας της μεταξύ 1955 και 1971. Το 1961, η Ίρις είχε την ιδέα να αναθέσει ένα πορτρέτο στον εαυτό της σε αρκετούς καλλιτέχνες και να τα εκθέσει στη γκαλερί της.
Ανταποκρινόμενος στο αίτημα, ο Ρόμπερτ Ράουσενμμπεργκ - μια ισχυρή προσωπικότητα στην αμερικανική ιστορία της τέχνης όντας ζωγράφος, περφόρμερ, σχεδιαστής, γλύπτης και τυπογράφος- έστειλε, μεταξύ άλλων, ένα τηλεγράφημα που έγραφε: «Αυτό είναι ένα πορτρέτο της Ίρις Κλερτ αν μπορώ να το πω έτσι»
Το έργο, που είχε τις ρίζες του στο νεοντανταϊσμό και το παράλογο χιούμορ, αντέκρουσε όλες τις συμβάσεις πορτραίτων και προσέφερε διάφορες ερμηνείες, καθώς ο καλλιτέχνης εξέφραζε τον εαυτό του ως «Εγώ», το οποίο μπορούσε να αντιπροσωπεύσει τον οποιοδήποτε αναγνώστη του τηλεγραφήματος.
Η «Αμερική» του Μαουρίτσιο Κάταλαν
Αυτό το γλυπτό, που τιτλοφορείται «Αμερική», δεν είναι τίποτα άλλο από μια τουαλέτα σχεδιασμένη μασίφ χρυσό 18 καρατίων και η αξία του εκτιμάται σε πολλά εκατομμύρια ευρώ. Περιλαμβάνει λεκάνη, κάθισμα και καζανάκι και είναι απολύτως λειτουργική.
Στην πρώτη δημόσια έκθεσή της, πάνω από 100.000 άνθρωποι έμειναν κολλημένοι στην ουρά αναμονής για να την χρησιμοποιήσουν.
Τον Σεπτέμβριο κλάπηκε, ενώ μέχρι στιγμής έχουν συλληφθεί τρία άτομα.
Η «Πυραμίδα των Πορτοκαλιών» του Roelof Louw
Παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 1967 και είναι φτιαγμένη από 6.000 φρέσκα πορτοκάλια, που αντικαθίστανται κάθε φορά. Στοιβάζεται σε σχήμα πυραμίδας πάνω σε ένα τετράγωνο ξύλινο πλαίσιο.
Η «Γέφυρα Νο. 114» του Νατ Τέιτ
Γεννήθηκε το 1998, αλλά η βιογραφία του αναφέρει ότι γεννήθηκε το 1928. Επισήμως έχει πεθάνει το 1960, αλλά στην πραγματικότητα ζει και ετοιμάζεται να παρακολουθήσει απόψε τη δημοπρασία ενός έργου του από τους Sotheby’s του Λονδίνου. Τρία τηλεοπτικά ντοκιμαντέρ έχουν γυριστεί γύρω από την προσωπικότητά του. Η βιογραφία του μεταφράστηκε στα γαλλικά και τα γερμανικά. Και το όνομά του έχει μπει στη λίστα με τις μεγαλύτερες απάτες.
Διότι ο αμερικανός καλλιτέχνης Νατ Τέιτ δεν υπήρξε ποτέ. «Γεννήθηκε» την Πρωταπριλιά του 1998 σε ένα πάρτι στο στούντιο του εκκεντρικού εικαστικού Τζεφ Κουνς στο Μανχάταν. Οικοδεσπότης ήταν ο Ντέιβιντ Μπάουι που εγκαινίαζε τον εκδοτικό του οίκο «21». Και πρώτη του έκδοση δεν ήταν άλλη από την πλαστή βιογραφία του Νατ Τέιτ την οποία είχε εμπνευστεί ο σκωτσέζος συγγραφέας και σεναριογράφος Ουίλιαμ Μπόιντ.
Η άνωθεν γέφυρα πωλήθηκε για περίπου 9.500 δολάρια. Πρόκειται για ένα από τα 18 διασωθέντα έργα του «καλλιτέχνη».
Πηγή: CNN Style