«Όλοι οι Ρέμπραντ» στο Άμστερνταμ - Η ζωή και το έργο ενός ευφυούς προβοκάτορα

Μία ξεχωριστή έκθεση για την επέτειο των 350 ετών από τον θάνατο του κορυφαίου ζωγράφου.
ASSOCIATED PRESS

Οι επισκέπτες που στέκονται μπροστά από το μεγάλων διαστάσεων διάσημο έργο του Ρέμπραντ «Νυχτερινή Περίπολος» (363 εκ. × 437 εκ.), ο πλήρης τίτλος του οποίου είναι Ο λόχος της πολιτοφυλακής υπό τη διοίκηση του λοχαγού Φρανς Μπάνινκ Κοκ, μιλούν, κάνουν chat στο κινητό, περπατούν και αστειεύονται. Σε αντίθεση με άλλα αριστουργήματα, ο επιβλητικός αυτός πίνακας δεν «επιβάλλει» ηρεμία και σιωπή.

Στην πραγματικότητα, τα μέλη της πολιτοφυλακής της δεύτερης περιφέρειας του Άμστερνταμ, που συγκεντρώθηκαν τότε, το μακρινό 1642, για το επίσημο πορτρέτο της μάχιμης μονάδας, μόνο ακίνητα δεν πόζαραν.

Κάποιοι συνομιλούσαν, ορισμένοι εξ αυτών υπογραμμίζοντας τον λόγο με έντονες χειρονομίες -ακόμη και βάζοντας ο ένας τα χέρια μπροστά από το πρόσωπο του άλλου- άλλοι χάζευαν, κάποιοι έπαιζαν με τα όπλα τους.

Ως εκ τούτου, οι μορφές του έργου -οι οποίες απεικονίζονται σε πραγματικές διαστάσεις- πέρα από το παιχνίδι των φωτοσκιάσεων, είναι ο,τιδήποτε άλλο, εκτός από ένα τυπικό, στατικό πορτρέτο μιας ομάδας στρατιωτικών.

Και μπορεί ο Ρέμπραντ να ακολούθησε, πίσω από τους προεξάρχοντες, δηλαδή τη μορφή του λοχαγού Φρανς Μπάνινκ Κοκ και του υπολοχαγού του Βίλεμ φαν Ρόιτενμπουρχ, την κλασική διάταξη της πυραμίδας (που ακολουθούσαν οι καθιερωμένοι ζωγράφοι της εποχής), αλλά μόνο για την ανατρέψει. Και να αναδείξει το υπέροχο, «ένδοξο» χάος της ανθρώπινης φύσης.

ASSOCIATED PRESS
ASSOCIATED PRESS

Η μεγαλειώδης έκθεση με τίτλο «Όλοι οι Ρέμπραντ» στο Μουσείο Rijksmuseum του Άμστερνταμ (15 Φεβρουαρίου - 10 Ιουνίου 2019), διερευνά πτυχές της ζωής και του έργου του κορυφαίου εκπροσώπου της «χρυσής ολλανδικής εποχής» στη ζωγραφική.

Είναι η πρώτη φορά στην ιστορία του που το Μουσείο εκθέτει τα περισσότερα έργα Ρέμπραντ της συλλογής του και όπως δήλωσε ο διευθυντής του Μουσείου, μία τέτοια έκθεση δεν πρόκειται να επαναληφθεί (εκθέσεις για τον Ρέμπραντ διοργανώνονται εφέτος σε μουσεία σε όλη την Ολλανδία).

Η έκθεση, που πραγματοποιείται για την επέτειο των 350 ετών από τον θάνατο του κορυφαίου ζωγράφου, περιλαμβάνει 22 πίνακες, 60 σχέδια, καθώς και 300 χαρακτικά, μεταξύ των οποίων και αυτοπροσωπογραφίες -selfies- του Ρέμπραντ Χάρμενσοον φαν Ράιν (1606 - 1669), εκ των κορυφαίων ζωγράφων όλων των εποχών.

Ο δημιουργός, που κατά ιστορικούς της Τέχνης χαρακτηρίζεται ως εξπρεσιονιστής 250 χρόνια πριν από τους εξπρεσιονιστές, ήταν το όγδοο από τα εννέα παιδιά ενός μυλωνά.

Γεννήθηκε στο Λέιντεν της Ολλανδίας, φοίτησε στο λατινικό σχολείο και στο πανεπιστήμιο της πόλης, ωστόσο πολύ σύντομα στράφηκε αποκλειστικά στη ζωγραφική, εγκαταλείποντας το πανεπιστήμιο, για να μαθητεύσει στο πλευρό διακεκριμένων καλλιτεχνών, όπως o Γιάκομπ Ίσαακ φαν Σβάνενμπουρχ και αργότερα o Πίτερ Λάστμαν. Φιλοτέχνησε τα πρώτα έργα του στο Λέιντεν και στην πορεία εγκαταστάθηκε στο Άμστερνταμ, πιθανώς στα τέλη του 1631.

Κατά το δεύτερο μισό του 17ου αιώνα, σημαντικά οικονομικά προβλήματα οδήγησαν στην πτώχευσή του -αναγκάστηκε μετά από αλλεπάλληλα δάνεια, να βγάλει το σπίτι του σε πλειστηριασμό- παρά το γεγονός πως η φήμη του παρέμεινε σχεδόν ακλόνητη όσο ζούσε, αλλά και μετά τον θάνατό του.

Αυτοπροσωπογραφία. Ο Ρέμπραντ ως Απόστολος Παύλος.
Αυτοπροσωπογραφία. Ο Ρέμπραντ ως Απόστολος Παύλος.
ASSOCIATED PRESS

Κατάφερε σε σύντομο χρονικό διάστημα να διακριθεί -η αναγνώριση του συνέπεσε με την άνοδο της αστικής τάξης- αναλαμβάνοντας σημαντικές παραγγελίες και αποκτώντας μεγάλη φήμη τόσο στην Ολλανδία όσο και στην υπόλοιπη Ευρώπη.

ASSOCIATED PRESS
ASSOCIATED PRESS
«Η Εβραία Νύφη» (1665 - 1669), ζευγάρι που ζήτησε από τον Ρέμπραντ να τους απεικονίσει σαν μορφές από την Παλαιά Διαθήκη.
«Η Εβραία Νύφη» (1665 - 1669), ζευγάρι που ζήτησε από τον Ρέμπραντ να τους απεικονίσει σαν μορφές από την Παλαιά Διαθήκη.
LEX VAN LIESHOUT via Getty Images

Ο Ρέμπραντ ήταν ένας εξαιρετικός παρατηρητής -τον ενδιέφεραν εξίσου οι αστοί, οι περιπλανώμενοι και οι μουσικοί του δρόμου- και ένας τολμηρός ζωγράφος, ακριβώς επειδή δεν υπέπεσε στον πειρασμό να εξιδανικεύσει τις ανθρώπινες μορφές.

«Αχασβήρος, Αμάν και Εσθήρ» (μεταξύ 1655 και 1665).
«Αχασβήρος, Αμάν και Εσθήρ» (μεταξύ 1655 και 1665).
Photos.com via Getty Images

Η πρώτη ενότητα της έκθεσης παρουσιάζει τα ορόσημα της καριέρας του νεαρού Ρέμπραντ και εστιάζει τις αυτοπροσωπογραφίες του.

«Η επιστροφή του ασώτου», από τους τελευταίους πίνακες του ζωγράφου.
«Η επιστροφή του ασώτου», από τους τελευταίους πίνακες του ζωγράφου.
Photos.com via Getty Images

Η δεύτερη ενότητα αφορά το περιβάλλον εντός του οποίου έζησε και δημιούργησε, καθώς και τα οικεία πρόσωπα της ζωής του -από την μητέρα και τον πατέρα του μέχρι τη σύζυγο του Σάσκια που πέθανε σε νεαρή ηλικία, αλλά και ανθρώπους που συναντούσε στον δρόμο -όπως ζητιάνοι και ηθοποιοί μπουλουκιών.

«Η παραβολή των εργατών της αμπέλου» (1637).
«Η παραβολή των εργατών της αμπέλου» (1637).
Photos.com via Getty Images
«Η Σάσκια ως Φλόρα» (1634). Η Σάσκια φαν Όιλενμπουρχ (1612-42), ανιψιά εμπόρου έργων τέχνης και κόρη εύπορης οικογένειας, ήταν η σύζυγος του ζωγράφου. Πέθανε σε ηλικία 30 χρονών από φυματίωση.
«Η Σάσκια ως Φλόρα» (1634). Η Σάσκια φαν Όιλενμπουρχ (1612-42), ανιψιά εμπόρου έργων τέχνης και κόρη εύπορης οικογένειας, ήταν η σύζυγος του ζωγράφου. Πέθανε σε ηλικία 30 χρονών από φυματίωση.
Photos.com via Getty Images

Η τρίτη ενότητα της έκθεσης είναι αφιερωμένη στον χαρισματικό αφηγητή, στα έργα του με θέματα από τις βιβλικές ιστορίες της Παλαιάς Διαθήκης, όπως η διάσημη «Εβραία Νύφη».

«Οι Σύνδικοι της συντεχνίας των υφασματέμπορων» (1662).
«Οι Σύνδικοι της συντεχνίας των υφασματέμπορων» (1662).
Rembrandt Harmensz. van Rijn via Getty Images
«Το μάθημα ανατομίας του δρ. Τουλπ» (1632).
«Το μάθημα ανατομίας του δρ. Τουλπ» (1632).
Rembrandt Harmensz. van Rijn via Getty Images
«Η Θυσία του Αβραάμ» (1635)
«Η Θυσία του Αβραάμ» (1635)
Photos.com via Getty Images

Δημοφιλή