Οι συνέπειες των Panama Papers: Οι χώρες που δείχνουν να επηρεάζονται περισσότερο

Οι συνέπειες των Panama Papers: Οι χώρες που δείχνουν να επηρεάζονται περισσότερο
Διαδήλωση στη Μάλτα κατά του πρωθυπουργού Τζόζεφ Μούσκατ
Διαδήλωση στη Μάλτα κατά του πρωθυπουργού Τζόζεφ Μούσκατ
Darrin Zammit Lupi / Reuters

Οι αποκαλύψεις της υπόθεσης των Panama Papers και των offshore της Mossack Fonseca έχουν προκαλέσει ισχυρούς «σεισμούς» σε διάφορες χώρες και έχοντας προκαλέσει ήδη την παραίτηση του πρωθυπουργού της Ισλανδίας, ενώ παράλληλα ο Βρετανός πρωθυπουργός, Ντέιβιντ Κάμερον, και η κυβέρνησή του βρίσκονται σε δύσκολη θέση λόγω της εμπλοκής του εκλιπόντος πατέρα του Κάμερον σε offshore, και ερωτημάτων σχετικά με έσοδα του Βρετανού πρωθυπουργού. Παράλληλα, φαίνονται να εμπλέκονται άτομα του περιβάλλοντος του Ρώσου προέδρου, Βλάντιμιρ Πούτιν, ωστόσο το Κρεμλίνο κάνει λόγο για καθοδηγούμενες ενέργειες στοχοποίησης του Πούτιν από τη Δύση.

Σε ανάλυση της Stratfor, αλλά και δημοσιεύματα άλλων διεθνών ΜΜΕ, γίνεται μια συνοπτική παρουσίαση των επιπτώσεων από τα Panama Papers, όπως αυτές διαφαίνονται/ έχουν διαφανεί, κατά περιοχή.

Πρώην ΕΣΣΔ

Μέλη της οικογένειας του προέδρου Αλίγεφ αναφέρονται στα Panama Papers, με έμφαση στα παιδιά και την αδελφή του, καθώς και τη σύζυγό του. Ωστόσο, καθώς η αντιπολίτευση είναι αδύναμη, κατά τη Stratfor δεν εκτιμάται ότι οι επιπτώσεις θα είναι ιδιαίτερα δραματικές. Τα πράγματα είναι διαφορετικά στη Γεωργία, καθώς στα Panama Papers περιλαμβάνεται το όνομα του πρώην πρωθυπουργού Μπιτζίνα Ιβανισβίλι, που εξακολουθεί να αποτελεί ισχυρό παράγοντα στα πολιτικά δρώμενα της χώρας. Ήδη έχουν αρχίσει να εκτοξεύονται κατηγορίες μεταξύ των κομμάτων, και αναμένεται να ενισχυθεί η αντιπολίτευση. Στο Καζακστάν ο εγγονός του προέδρου Νουρσουλτάν Ναζαρμπάγεφ, Νουραλί Αλίγεφ, αναφέρεται στα έγγραφα, συνδεόμενος με offshore λογαριασμούς- και σημειώνεται ότι πρόσφατα άφησε τη θέση του αναπληρωτή δημάρχου της Αστάνα για να επικεντρωθεί στις επιχειρηματικές του δραστηριότητες, κάτι που προκάλεσε ερωτηματικά, καθώς πολλοί τον θεωρούσαν πιθανό διάδοχο στην προεδρία. Από την άλλη πλευρά, η μητέρα του, Νταρίγκα, είναι επίσης πιθανή διάδοχος και ισχυρή φιγούρα στην πολιτική σκηνή του Καζακστάν. Τα Panama Papers θα μπορούσαν να παρέχουν «πυρομαχικά» εναντίον τους. Στη Ρωσία, το όνομα του Πούτιν δεν αναφέρεται στα 11,5 εκατ. έγγραφα, αλλά εμφανίζονται αυτά τριών στενών φίλων και συνεργατών του, των Σεργκέι Ρολντούγκιν, Αρκάντι Ρότενμπεργκ και Μπόρις Ρόντενμπεργκ. Αν και πρόκειται για ισχυρές φυσιογνωμίες, δεν είναι υπεύθυνοι για τη λήψη αποφάσεων. Ωστόσο, θεωρούνται ότι είναι πρόσωπα εμπιστοσύνης του Πούτιν, υπεύθυνα για τη διαχείριση οικονομικών του ζητημάτων. Ειδικά ο Ρολντούγκιν, τσελίστας και εκτός της ρωσικής πολιτικής σκηνής, και νονός της μεγαλύτερης κόρης του Πούτιν, κατηγορείται για κίνηση ποσών άνω των 2 δισ. δολαρίων για τον πρόεδρο. Ωστόσο, το Κρεμλίνο φαίνεται να περίμενε τις αποκαλύψεις των Panama Papers, προειδοποιώντας για «πουτινοφοβικές τάσεις» και «πληροφοριακές επιθέσεις», ειδικά εν όψει των εκλογών του Σεπτεμβρίου. Η στρατηγική του Κρεμλίνου για να αποφευχθούν γενικευμένες αντιδράσεις φαίνεται ότι είναι η συσπείρωση απέναντι στην προαναφερθείσα «πληροφοριακή επίθεση» κατά της χώρας. Τη μεγαλύτερη πίεση από όλες τις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες δέχεται η Ουκρανία, καθώς στα Panama Papers αναφέρεται ότι ο πρόεδρος Πέτρο Ποροσένκο κατέχει offshore λογαριασμούς, προκαλώντας αναβρασμό. Σημειώνεται ότι μέχρι πρότινος, ο πρόεδρος φαινόταν κοντά σε συμφωνία για δημιουργία κυβερνητικού συνασπισμού με το κόμμα του πρωθυπουργού Αρσένι Γιατσενιούκ- ωστόσο τα δεδομένα αλλάζουν. Σημειώνεται πως ο Γιατσενιούκ ανακοίνωσε την Κυριακή την απόφασή του να παραιτηθεί, λόγω, μεταξύ άλλων, και «πολιτικής κρίσης στην κυβέρνηση που έχει ξεσπάσει τεχνητά». Ως εκ τούτου, οι επιπτώσεις των Panama Papers εκτιμάται πως θα είναι ιδιαίτερα αισθητές στη χώρα, με αποσταθεροποίηση και αποδυνάμωση του προέδρου.

Ευρώπη

Στη Γαλλία, οι επιπτώσεις των Panama Papers επικεντρώνονται περισσότερο στο FN (Front National) της Μαρίν Λεπέν, και συγκεκριμένα στον πρώην σύμβουλο Φρεντερίκ Σατιγιόν. Το FN έχει ήδη λάβει τις αποστάσεις του. Στην Ισλανδία, ως γνωστόν, ήταν ο μεγαλύτερος «σεισμός», με την παραίτηση του πρωθυπουργού Σιγκμούντουρ Ντέιβιντ Γκουνλάουγκσον, λόγω ύποπτων συναλλαγών πριν την κρίση του 2008. Στη Μ. Βρετανία, τα πυρά συγκεντρώνει ο Ντέιβιντ Κάμερον, οι χειρισμοί του οποίου στην αρχή όσον αφορά στο θέμα- όπως παραδέχτηκε ο ίδιος- δεν ήταν και οι καλύτεροι. Οι «απώλειες» του Κάμερον και της κυβέρνησής του πιθανώς θα επηρεάσουν το δημοψήφισμα περί «Brexit». Όσον αφορά στη χώρα μας, στις λίστες των Panama Papers «φιγουράρει» το όνομα του πρώην στενού συνεργάτη του Αντώνη Σαμαρά, Σταύρου Παπασταύρου, εντείνοντας την αντιπαράθεση μεταξύ κυβέρνησης και αξιωματικής αντιπολίτευσης. Αναταραχή υπάρχει και στη Μάλτα, όπου την Κυριακή χιλιάδες πολίτες διαδήλωσαν στην πρωτεύουσα απαιτώντας την παραίτηση του πρωθυπουργού, Τζόζεφ Μούσκατ, καθώς στα Panama Papers εμφανίζονται δύο πολιτικοί σύμμαχοί του να διατηρούν offshore λογαριασμούς. Επίσης, αξίζει να σημειωθεί ότι στη Γερμανία, το περιοδικό Spiegel εμπλέκει εμμέσως τον υπουργό Οικονομικών, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, και το υψηλόβαθμο στέλεχος του υπουργείου, Βέρνερ Γκάτσερ καθώς, σύμφωνα με πληροφορίες του περιοδικού, αρνούνταν επί σειρά ετών να έρθουν σε επαφή με πληροφοριοδότη που ήθελε να προβεί σε αποκαλύψεις σχετικά με ύποπτες συναλλαγές εταιρείας στον Παναμά – την οποία χρησιμοποίησε το υπαγόμενο στο γερμανικό υπουργείο Οικονομικών Ομοσπονδιακό Τυπογραφείο. Σημειώνεται πως το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών επεξεργάζεται λεπτομέρειες ενός σχεδίου διαφάνειας και δράσης σχετικά με συναλλαγές γερμανικών επιχειρήσεων με «φορολογικούς παραδείσους».

Λατινική Αμερική

Στην Αργεντινή τα Panama Papers συνδέουν τον πρόεδρο Μαουρίτσιο Μάκρι με offshore εταιρεία, δίνοντας «πυρομαχικά» στην αντιπολίτευση. Όσον αφορά στη Βραζιλία, η διαρροή συνδέει τον Εντουάρντο Κούνια, επικεφαλής της κάτω Βουλής, με offshore εταιρεία- ενώ ο ίδιος, όπως και άλλοι Βραζιλιάνοι πολιτικοί, είναι μπλεγμένοι σε σε υπόθεση διαφθοράς που έχει να κάνει με την κρατική εταιρεία ενέργειας Petrobras. Στη Γουατεμάλα αναμένεται να πληγεί ακόμα περισσότερο η κυβέρνηση, που ήδη είναι στο μικροσκόπιο της CICIG (Διεθνής Επιτροπή Κατά της Ατιμωρησίας στη Γουατεμάλα).

Ασία- - Ειρηνικός

Στα Panama Papers εμφανίζονται τουλάχιστον οκτώ περιπτώσεις μελών οικογενειών πρώην ή νυν μελών του Πολιτμπιρό που είχαν συναλλαγές με τη Mossack Fonseca. Μεταξύ αυτών ο γαμπρός του προέδρου Σι Τζινπίνγκ, μέλη των οικογενειών των Λιου Γιουνσάν και Ζανγκ Γκαολί (μέλη της Μόνιμης Επιτροπής του Πολιτμπιρό), η κόρη του πρώην πρωθυπουργού Λι Πενγκ, εγγονή του Τζια Κινγκλίν, πρώην μέλους της Μόνιμης Επιτροπής και επιχειρηματικός συνέταιρος του πρώην ισχυρού μέλους του Πολιτμπιρό, Μπο Σιλάι. Ωστόσο, το Πεκίνο έχει επιβάλει σχεδόν πλήρη αποκλεισμό στα ΜΜΕ, και δεν αναμένεται να επηρεαστούν πολύ τα μέλη του Πολιτμπιρό. Επίσης, όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα του Economist, «τίποτα από αυτά δεν πρόκειται να αποτελέσει έκπληξη στην Κίνα, όπου η διαφθορά είναι διαδεδομένη και τα παιδιά των ανώτερων αξιωματούχων είναι μεταξύ των πιο επιτυχημένων επιχειρηματιών». Παρόλα αυτά, συμπληρώνεται ότι ίσως να βρεθεί σε δύσκολη θέση ο Σι Τζινπίνγκ, λόγω της εκστρατείας του κατά της διαφθοράς.

Μέση Ανατολή και βόρεια Αφρική

Δεν αναμένονται μεγάλες επιπτώσεις στις χώρες αυτές, αφ'ενός λόγω του ελέγχου στα ΜΜΕ και αφ'ετέρου επειδή είναι ευρέως γνωστό ότι οι άρχουσες τάξης επιδίδονται σε τέτοιες πρακτικές. Ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί ότι στην Αίγυπτο εμπλέκεται το όνομα του Αλαά Μουμπάρακ, γιου του ανατραπέντος προέδρου Χόσνι Μουμπάρακ. Στις χώρες του Περσικού Κόπλου αναφέρονται ο βασιλιάς της Σαουδικής Αραβίας και ο πρόεδρος των ΗΑΕ, ωστόσο η κάλυψη από πλευράς ΜΜΕ επικεντρώνεται στο πώς επηρεάζονται οι άλλες χώρες. Στο Ιράν, αναφέρεται στα Panama Papers ότι η Mossack Fonseca είχε συνεργαστεί με ιρανικές εταιρείες παρά τις κυρώσεις που είχαν επιβληθεί στην Τεχεράνη, κάτι που επηρεάζει περισσότερο την ίδια την εταιρεία παρά το Ιράν. Στο Ιράκ αναφέρεται το όνομα του πρώην πρωθυπουργού, Αγιάντ Αλάουϊ, υπονομεύοντας πιθανώς τις προσπάθειές του να ανακτήσει την εξουσία σε περίπτωση κατάρρευσης της παρούσας κυβέρνησης. Στο Ισραήλ, τα Panama Papers εμπλέκουν κάποιες μεγάλες τράπεζες που είχαν εμπλακεί και στο παρελθόν σε υποθέσεις διαφθοράς. Στα Παλαιστινιακά Εδάφη, έχει αναφερθεί το όνομα του Ταρέκ Αμπάς, γιου του προέδρου Μαχμούντ Αμπάς. Όσον αφορά στην Ιορδανία, αποκαλύφθηκε πως ο πρώην πρωθυπουργός και υπουργός Άμυνας Αλί Αμπού αλ Ραγκέμπ είχε γίνει διευθυντής μιας offshore εταιρείας στις Βρετανικές Παρθένες Νήσους. Στη Συρία, η Mossack Fonseca έκοψε δεσμούς το 2011 με τους αδελφούς Μακλούφ, ξαδέλφους του Άσαντ- ωστόσο, όπως και να έχει, δεν θεωρείται πως είναι πολλές οι επιπτώσεις που μπορεί να έχει η υπόθεση στη βυθισμένη σε εμφύλιο χώρα.

Υποσαχάρια Αφρική και νότια Ασία

Πολλοί επιφανείς πολιτικοί έχουν συνδεθεί με το σκάνδαλο, ωστόσο δεν θεωρείται ότι θα επηρεαστούν πολύ οι πολιτικές σκηνές, λόγω του μεγάλου ιστορικού διαφθοράς που υπάρχει σε αυτές τις χώρες γενικότερα. Αναφορές στα Panama Papers υπάρχουν σε Ανγκόλα, Δημοκρατία του Κονγκό, Ρουάντα και Νότια Αφρική. Όσον αφορά στη νότια Ασία, 500 Ινδοί και 200 Πακιστανοί εμπλέκονται στα Panama Papers, μεταξύ των οποίων τρία από τα παιδιά του πρωθυπουργού του Πακιστάν, Ναουάζ Σαρίφ, κάτι που προκάλεσε τα πυρά της αντιπολίτευσης. Αν και θεωρείται μάλλον απίθανο να οδηγηθεί σε παραίτηση ο πρωθυπουργός, κατά πάσα πιθανότητα θα επωφεληθεί η αντιπολίτευση.

Ηνωμένες Πολιτείες

Στην υπόθεση των Panama Papers έχουν τεθεί από πολλούς ερωτήματα σχετικά με την απουσία ονομάτων Αμερικανών. Αν και έχουν δοθεί ερμηνείες/ επεξηγήσεις (όπως, για παράδειγμα, το ότι οι Αμερικανοί γενικότερα δεν προτιμούσαν τη συγκεκριμένη εταιρεία, καθώς οι ίδιες οι ΗΠΑ – συγκεκριμένα κάποιες πολιτείες- αποτελούν, τρόπον τινά, φορολογικό παράδεισο) αξίζει να σημειωθεί πως, όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα του Forbes, έχουν εμφανιστεί ονόματα Αμερικανών, και υπάρχουν ενδείξεις για παρουσία άνω των 200 ατόμων με διευθύνσεις στις ΗΠΑ- κάτι που σημαίνει ότι, πιθανότατα, εμπλέκονται και Αμερικανοί. Όπως και να έχει, είναι ακόμα νωρίς για να γίνουν εκτιμήσεις για τις ΗΠΑ.

Δημοφιλή