Η επιχείρηση «Paperclip» αποτελεί ένα από τα πιο εντυπωσιακά- από άποψης δυσκολίας και διεξαγωγής- και συνάμα αμφιλεγόμενα εγχειρήματα των μυστικών υπηρεσιών κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Διεξήχθη από τo OSS (Office of Strategic Services), τον θεωρούμενο «πρόγονο» της CIA και αρχικά επονομαζόταν επιχείρηση Overcast.
Το αντικείμενό της ήταν, εν ολίγοις, η «διάσωση» και μεταφορά στις ΗΠΑ Γερμανών επιστημόνων, μηχανικών και τεχνικών κατά το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, οι οποίοι και θα εργάζονταν για λογαριασμό της αμερικανικής κυβέρνησης, η οποία προετοιμαζόταν ήδη για τον Ψυχρό Πόλεμο εναντίον της Σοβιετικής Ένωσης. Στο πλαίσιό της έφτασαν στις ΗΠΑ πάνω από 1.500 άτομα,και βασικός στόχος της ήταν να διασφαλιστεί ότι οι επιστήμονες αυτοί δεν θα καταλήξουν να εργάζονται για τους Σοβιετικούς- οι οποίοι σημειώνεται ότι είχαν αντίστοιχο πρόγραμμα, την επιχείρηση Osoaviakhim- αλλά και ότι δεν θα αξιοποιούνταν οι γνώσεις και δυνατότητές τους για έναν πιθανό εξοπλισμό της μεταπολεμικής Γερμανίας.
Σημαίνουσες προσωπικότητες που στρατολογήθηκαν στο πλαίσιο της επιχείρησης Paperclip ήταν οι Βέρνερ φον Μπράουν, Μάγκνους φον Μπράουν, Ρούντι Μπάιχελ, Βέρνερ Νταμ, Κόνραντ Ντάνενμπεργκ, Κερτ Ντέμπους, Βάλτερ Ντόρνμπεργκερ, Ερνστ Έκερτ, Κραφτ Άρνολντ Έρικε, Ότο Χίρσλερ, Χέρμαν Κούρτσβεγκ, Φριτς Μίλερ, Σίγκχαρντ Χέρνερ, Σίγκφριντ Κνεμάιερ, Αλεξάντερ Μάρτιν Λίπιτς, Χανς Άντμαν, Κερτ Μπλόμε Έριχ Τράουμπ, Ότο φον Μπόλσβινγκ και άλλοι. Οι τομείς εξειδίκευσής τους, στους οποίους αξιοποιήθηκαν, ήταν η αεροναυτική και η πυραυλική τεχνολογία (ενδεικτικά αναφέρεται ότι οι πύραυλοι cruise και ICBM και το διαστημικό πρόγραμμα, καθώς και η έρευνα και ανάπτυξη πάνω στα αεριωθούμενα από πλευράς των ΗΠΑ βασίστηκαν σε μεγάλο βαθμό στην έρευνα Γερμανών επιστημόνων), αλλά και η Ιατρική, η ηλεκτρονική τεχνολογία και ο τομέας της συλλογής πληροφοριών. Σημειώνεται ότι, κατά τη διάρκεια του πολέμου, αρκετοί εξ αυτών είχαν εργαστεί σε τομείς όπως οι πύραυλοι V-1 και V-2, τα χημικά και βιολογικά όπλα, ή ακόμα και η διεξαγωγή πειραμάτων σε ανθρώπους.
Οι περισσότεροι από τους επιστήμονες αυτούς απεστάλησαν για να εργαστούν σε βάσεις στο Γουάιτ Σαντς, το Νέο Μεξικό, το Φορτ Μλις και το Χάντσβιλ. Σημειώνεται πως δεν επρόκειτο για τη μόνη επιχείρηση με τέτοιους στόχους, καθώς αντίστοιχου χαρακτήρα ήταν και η επιχείρηση «Άλσος» (για την κλοπή μυστικών της πυρηνικής έρευνας των Ναζί), το πρόγραμμα TICOM, καθώς και οι επιχειρήσεις APPLEPIE, Backfire και Surgeon (οι δύο τελευταίες βρετανικές).
Επιχείρηση Osoaviakhim
Εν όψει του Ψυχρού Πολέμου, αντίστοιχα προγράμματα και επιχειρήσεις είχε, όπως ήταν αναμενόμενο, και η σοβιετική πλευρά, καθώς τα ναζιστικά «Wunderwaffen» αποτελούσαν για πολλούς το «απόλυτο έπαθλο», που θα διασφάλιζε την υπεροχή στην επερχόμενη αναμέτρηση μεταξύ Δύσης και Ανατολής.
Η επιχείρηση Osoaviakhim διεξήχθη από την NKVD και μονάδες του Κόκκινου Στρατού τον Οκτώβριο του 1946, και είχε αποτέλεσμα την στρατολόγηση άνω των 2.000 ειδικών σε τομείς στρατιωτικής τεχνολογίας από τη σοβιετική ζώνη κατοχής στη Γερμανία, οι οποίοι μεταφέρθηκαν- μαζί με μεγάλες ποσότητες εξοπλισμού- στη Σοβιετική Ένωση. Ο όγκος του υλικού και των ατόμων που μεταφέρθηκαν (μαζί με τους ειδικούς και οι οικογένειές τους) ήταν ιδιαίτερα μεγάλος, καθώς απώτερος στόχος ήταν πρακτικά η μετεγκατάσταση ολόκληρων μονάδων παραγωγής στην ΕΣΣΔ.