Η ναυτική ισχύς έχει αλλάξει χέρια πολλές φορές ανά τους αιώνες. Από τις τριήρεις που έδωσαν στους αρχαίους Έλληνες την κυριαρχία στη Μεσόγειο μέχρι τους βυζαντινούς δρόμωνες και τις γαλέρες και από τα θωρηκτά μέχρι τα αεροπλανοφόρα, τα μέσα που την παρείχαν σίγουρα δεν έχουν μείνει σταθερά, σηματοδοτώντας αλλαγές ναυτικών και στρατηγικών δογμάτων.
Σήμερα ζούμε στην εποχή που βασιλεύουν τα αεροπλανοφόρα, η οποία αναμένεται να συνεχιστεί για αρκετό καιρό ακόμα. Ωστόσο, δεν είναι λίγοι αυτοί οι οποίο προβλέπουν – βάσει καινοτόμων σχεδίων όπως το αντιτορπιλικό κλάσης Zumwalt των ΗΠΑ, που διαθέτει ιδιαίτερο design και οπλικά συστήματα «επιστημονικής φαντασίας»- ότι το κοντινό μέλλον η βασιλεία του αεροπλανοφόρου θα αμφισβητηθεί ενδεχομένως από τους «απογόνους» των θωρηκτών (που με τη σειρά τους «εκθρονίστηκαν» αποφασιστικά στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο από τα αεροπλανοφόρα), με την έννοια μεγάλων μονάδων επιφανείας που θα διαθέτουν προηγμένα οπλικά συστήματα και θα μπορούν να προστατευθούν επαρκώς από τις «συμβατικές» απειλές που αντιμετωπίζει σήμερα ένα μεγάλο πολεμικό πλοίο.
Σε αυτό το πλαίσιο κινείται το βρετανικό πρόγραμμα Dreadnought 2050 του Startpoint Group. Το όνομα παραπέμπει στην βρετανική κλάση θωρηκτού Dreadnought, που στις αρχές του 20ού αιώνα άλλαξε δραματικά τα δεδομένα στον ναυτικό πόλεμο.
Το concept που παρουσιάστηκε εντυπωσιάζει: Σύμφωνα με αυτό, τα πολεμικά πλοία του μέλλοντος θα είναι φτιαγμένα από εξαιρετικά ανθεκτικό πλαστικό και γραφένιο, θα είναι οπλισμένα με όπλα που οι βολές τους θα κινούνται σε τρομακτικές ταχύτητες και θα είναι επανδρωμένα με πολύ μικρά πληρώματα. Τα συνθετικά υλικά τα οποία αναμένεται να χρησιμοποιούνται για αυτούς τους σκοπούς θα είναι ελαφρύτερα από τα μέταλλα, ενώ παράλληλα θα μπορούν να καθίστανται διάφανα, επιτρέποντας καλύτερη εικόνα στο πλήρωμα. Ως «κλειδί» για αυτό το μέλλον θεωρείται το γραφένιο.
Dreadnought 2050
Επίσης, πιθανή θεωρείται η χρήση δεξαμενών έρματος που θα μπορούν να βοηθούν το σκάφος να βυθίζεται περισσότερο στο νερό, αποτελώντας μικρότερο στόχο. Αυξημένη θα είναι η χρήση drones, φορτωμένων με αισθητήρες, ενώ τα όπλα ενδεχομένως να είναι ακόμα και κατευθυνόμενης ενέργειας- ακτίνων λέιζερ, για παράδειγμα- ή και ηλεκτρομαγνητικά railguns, τα οποία εκτοξεύουν βλήματα σε τεράστιες ταχύτητες, σε απόσταση που αντιστοιχεί στην εμβέλεια σημερινών πυραύλων cruise, καθώς και hypersonic πυραύλων (ταχυτήτων 5 Μαχ και άνω) ή supercavitating τορπίλες, που κινούνται με απίστευτη ταχύτητα μέσα στο νερό, άνω των 300 κόμβων. Όσον αφορά στο εσωτερικό, τα ολογράμματα θα κυριαρχούν, ενώ η επικοινωνία με τον υπόλοιπο στόλο θα είναι ταχύτατη. Η «καρδιά» του σκάφους θα είναι αντιδραστήρας σύντηξης υδρογόνου, ή έστω «αθόρυβες» τουρμπίνες.
Το Dreadnought 2050 προέκυψε στο πλαίσιο ενός ανοικτού πειράματος κατόπιν ανεπίσημου αιτήματος του βρετανικού υπουργείου Άμυνας. Από το σχέδιο δεν λείπει ειδική εγκατάσταση για την αποστολή πεζοναυτών και την εκτόξευση drones (πλωτών ή ιπτάμενων), που θα παράγονται μέσω 3D εκτυπωτών επί τόπου, ανάλογα με τις απαιτήσεις. Το πλήρωμα αναμένεται να είναι μικρότερο των 100 ατόμων, ενώ το βασικό οπλοστάσιο (με τα λέιζερ και τα railguns) θα πλαισιώνεται από όπλα μικροκυμάτων για προστασία από μικρότερα σκάφη.
Την επιστροφή στην εποχή των μεγαλύτερων μονάδων επιφανείας φαίνεται να υποστηρίζουν και στην Ανατολή, με την Κίνα (η οποία είναι γνωστή για τη δουλειά της πάνω στα ASBM- βαλλιστικά βλήματα για χρήση κατά αεροπλανοφόρων) να αναπτύσσει το καταδρομικό Type 055, ενώ η Ρωσία εκσυγχρονίζει εκ νέου το πυρηνοκίνητο Pyotr Veliky- καταδρομικό μάχης κλάσης Kirov, το οποίο θεωρείται ό,τι πλησιέστερο στα παλιά θωρηκτά υπάρχει σήμερα εν ενεργεία.
Επίσης, υπό ανάπτυξη είναι και η κλάση πυρηνοκίνητων αντιτορπιλικών κλάσης Lider, 12 εκ των οποίων αναμένεται να έχουν εισέλθει στο οπλοστάσιο του ρωσικού ναυτικού μέχρι το 2025.
Είναι δυνατή λοιπόν μια «επιστροφή» των θωρηκτών στην εποχή των ταχύτατων πυραύλων, των railguns και των drones; Εάν ένα σκάφος διαθέτει επαρκή (υπό την έννοια της ακρίβειας και της ταχύτητας- άλλωστε τα λέιζερ χτυπούν στην ταχύτητα του φωτός) εξοπλισμό για να προστατευθεί από αυτές τις απειλές, τότε ενδεχομένως ακόμα και το 2050 οι μεγάλες μονάδες επιφανείας να παίζουν σημαντικό ρόλο. Βεβαίως, υπάρχει πάντα και η μεγαλύτερη απειλή προς τα σκάφη επιφανείας, η οποία θα χρήζει πάντοτε αντιμετώπισης: ο λόγος φυσικά για τα υποβρύχια.