Τα σχέδια των κομμάτων για την επόμενη ημέρα. Τα σενάρια της αυτοδυναμίας και των συνεργασιών και η δύσκολη ατζέντα της νέας κυβέρνησης

Τα σχέδια των κομμάτων για την επόμενη ημέρα. Τα σενάρια της αυτοδυναμίας και των συνεργασιών και η δύσκολη ατζέντα της νέας κυβέρνησης
Parliament Building at Capital Cities Athens Greece
Parliament Building at Capital Cities Athens Greece
marcovarro via Getty Images

Ο κύβος ερρίφθη, η εξπρές προεκλογική περίοδος ολοκληρώθηκε και πλέον οι πολίτες με τις ψήφους τους θα καθορίσουν την επόμενη κυβέρνηση, ή για να ακριβολογούμε την επόμενη συγκυβέρνηση καθώς με τα τελευταία δεδομένα των δημοσκοπήσεων, καθίσταται σχεδόν αδύνατη η αυτοδυναμία και η νέα Βουλή, μπορεί να είναι από επτακομματική μέχρι και εννιακομματική.

Σύμφωνα με όλες τις τελευταίες πληροφορίες, και αν θεωρήσουμε ότι μπορεί τα δημοσκοπικά δεδομένα να ανέβουν λίγο, αλλά και ότι θα μειωθεί το ποσοστό των αναποφάσιστων και αυτοί δεν επιλέξουν την αποχή, το πρώτο κόμμα μπορεί να συγκεντρώσει από 130 έως 145 έδρες.

Σύμφωνα με το εκλογικό σύστημα ο νικητής τα παίρνει όλα ακόμα και αν η διαφορά είναι μία ψήφος. Το μπόνους των 50 εδρών δίνεται στον πρώτο και πλέον αυτός θα έχει την πρωτοβουλία των κινήσεων. Ας δούμε τα επικρατέστερα σενάρια θέτοντας ως δεδομένο την απροθυμία και την κατηγορηματική δήλωση του κ. Τσίπρα ότι δεν πρόκειται να συνεργαστεί με τη Νέα Δημοκρατία και τον Βαγγέλη Μεϊμαράκη.

Τα σενάρια μετά την κάλπη

Το πρώτο σενάριο και δύσκολα εφικτό, αφορά την αυτοδυναμία. Το ποσοστό της αυτοδυναμίας είναι άμεσα εξαρτώμενο από το ποσοστό των κομμάτων που θα μείνουν εκτός Βουλής. Αυτήν τη στιγμή το ποσοστό αυτό δεν μπορεί να προσδιοριστεί καθώς τρία κόμματα, όπως η ΛΑΕ, η Ένωση Κεντρώων, αλλά και οι ΑΝΕΛ, έχουν εμφανιστεί στις δημοσκοπήσεις και εντός και εκτός Βουλής. Αν παραδείγματος χάρη το ποσοστό των κομμάτων εκτός Κοινοβουλίου φτάσει το 5% το ποσοστό της αυτοδυναμίας είναι το 38% ενώ αν το ποσοστό των κομμάτων εκτός βουλής φτάσει στο 15%, τότε η αυτοδυναμία γίνεται πιο εφικτή για το πρώτο κόμμα αν το ποσοστό του είναι στο 32%.

Στο δεύτερο σενάριο, της επτακομματικής Bουλής, ακόμη κι αν το πρώτο κόμμα καταφέρει να φτάσει το 33% η κοινοβουλευτική του δύναμη δεν θα ξεπεράσει τις 139 έδρες.Tο δεύτερο ακόμη κι αν υπολείπεται του πρώτου τρεις ποσοστιαίες μονάδες θα πάρει 81, ενώ το τρίτο αν φτάσει το 7% θα έχει 19 βουλευτές, ενώ το τέταρτο με 6,5% θα πάρει 18 έδρες. Εδώ τους ρυθμιστές για τη δημιουργία κυβέρνηση θα παίξουν το Ποτάμι και το ΠΑΣΟΚ, ή ένα εκ των δύο για να σχηματιστεί κυβέρνηση

Στο τρίτο σενάριο της οκτακομματικής Bουλής, με το πρώτο κόμμα να συγκεντρώνει το 31,5% των ψήφων και το δεύτερο 30%, οι έδρες που θα πάρουν θα είναι 132 και 79 αντιστοίχως, ενώ το τρίτο κόμμα με 7,5% και το τέταρτο με 7% θα έχουν 20 και 18 βουλευτικές έδρες.

Mε δεδομένο, μάλιστα, ότι αποκλείεται εκ προοιμίου η συνεργασία τόσο με τη Xρυσή Aυγή όσο και με το KKE (που ενδεχομένως να βρίσκονται σε κάποιες από τις θέσεις αυτές) είναι προφανές ότι ακόμη και αν μπορέσει να υπάρξει συνεργασία μεταξύ του πρώτου και του τρίτου κόμματος, η κοινοβουλευτική τους πλειοψηφία (132 + 20) θα είναι ιδιαιτέρως επισφαλής και μάλλον κανείς δεν πρόκειται να ρισκάρει, όταν η επόμενη Bουλή θα πρέπει να ψηφίσει πολλά και επώδυνα μέτρα.

Στο ίδιο σενάριο, με επίσης οκτώ κόμματα να πιάνουν το όριο του 3%, ακόμη κι αν το πρώτο κόμμα πάρει το 32,5% των ψήφων και το δεύτερο 29,5%, ο νικητής των εκλογών θα πάρει 136 έδρες στη νέα Bουλή, έναντι μόλις 78 εδρών, αλλά και πάλι θα πρέπει να συνεργαστεί με ένα ή δύο κόμματα, καθώς το τρίτο κόμμα αν έχει 7% θα πάρει 18 έδρες, ενώ ο τέταρτος με 6,5% θα εκλέξει 17 βουλευτές. Αν έχουμε συνεργασία δύο κομμάτων η πλειοψηφία θα είναι οριακή, αν συνεργαστούν τρία κόμματα η κοινοβουλευτική πλειοψηφία θα είναι πιο διευρυμένη.

Τέλος στο τέταρτο σενάριο, της εννεακομματικής Bουλής, ο σχηματισμός τρικομματικής κυβέρνησης θα είναι υποχρεωτικός, καθώς το πρώτο κόμμα με ένα ποσοστό της τάξεως του 30,5% θα έχει μόλις 130 έδρες, ενώ το δεύτερο ακόμη και με μισή μονάδα διαφορά δεν θα ξεπεράσει τις 79. Tο τρίτο και το τέταρτο κόμμα με ποσοστά πέριξ του 6,5% θα έχουν από 17 βουλευτές, ενώ το πέμπτο αν κινηθεί μεταξύ 5,5% και 6% θα πάρει 15 έδρες.

Σε αυτή την περίπτωση για τον σχηματισμό κυβέρνησης θα απαιτηθεί η συνεργασία τουλάχιστον τριών κομμάτων, αφού και σε αυτή την περίπτωση η κοινοβουλευτική τους πλειοψηφία οριακά μπορεί να ξεπεράσει τους 160 βουλευτές.

Οι επιδιώξεις των κομμάτων

Οι εκλογές της 20ης Σεπτεμβρίου χαρακτηρίζονται και ως εκλογές μικρού δικομματισμού με αβέβαιο τον τελικό νικητή και με πολλά σενάρια συνεργασίας την «επόμενη ημέρα»

Ο σχηματισμός κυβέρνησης με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ, στην περίπτωση που θα είναι πρώτο κόμμα, θα είναι δύσκολο εγχείρημα, ακόμη και εάν οι ΑΝΕΛ μπουν στη Βουλή, καθώς, με τα ποσοστά που εκτιμάται ότι θα λάβουν τα δύο κόμματα, είναι αμφίβολο εάν θα εκλέξουν τους απαιτούμενους 151 βουλευτές.

Παράλληλα, σύμφωνα με πληροφορίες, η κ. Φώφη Γεννηματά είναι αποφασισμένη να θέσει «βέτο» στη συμμετοχή των ΑΝΕΛ στην επόμενη κυβέρνηση, ενώ και στην περίπτωση επικράτησης του ΣΥΡΙΖΑ, από κοινού με τον κ. Θεοδωράκη, θα ζητήσουν συμμετοχή του δεύτερου κόμματος, της Ν.Δ. εν προκειμένω, στην κυβέρνηση.

Τα τελευταία εικοσιτετράωρα στην Κουμουνδούρου συζητείται το σενάριο ο κ. Αλ. Τσίπρας να ζητήσει από τους πολιτικούς αρχηγούς ο ΣΥΡΙΖΑ να αναλάβει ως κυβέρνηση μειοψηφίας το επόμενο εξάμηνο, με την παραμονή κάποιων εκ των υπηρεσιακών υπουργών στις θέσεις τους, ώστε να «τρέξει» το νέο πρόγραμμα χωρίς καθυστερήσεις και οι διαβουλεύσεις για ένα συμμαχικό κυβερνητικό σχήμα να μετατεθούν για την προσεχή άνοιξη.

Στην περίπτωση κατά την οποία η Ν.Δ. είναι πρώτο κόμμα, ο σχηματισμός της κυβέρνησης θα είναι ένα σχετικά εύκολο «παζλ» με βάση τη διαφαινόμενη δύναμη των μικρότερων κομμάτων. Με δεδομένο ότι ο κ. Τσίπρας έχει αποκλείσει τη συμμετοχή του ΣΥΡΙΖΑ σε κυβέρνηση μεγάλου συνασπισμού, ο κ. Μεϊμαράκης θα απευθυνθεί στα κόμματα του λεγόμενου ευρωπαϊκού τόξου, δηλαδή στο ΠΑΣΟΚ και το Ποτάμι.

Τόσο η κ. Φώφη Γεννηματά όσο και ο κ. Σταύρος Θεοδωράκης εμφανίζονται αποφασισμένοι να επιμείνουν στη συμμετοχή και του δεύτερου κόμματος στη νέα κυβέρνηση, βάζοντάς το ως προϋπόθεση για τη δική τους συμμετοχή, ενώ ως όρο κυβερνητικής συνεργασίας προκρίνουν και την άμεση αλλαγή του εκλογικού νόμου, εντός τριμήνου από τον σχηματισμό της νέας κυβέρνησης.

Στη Χαρ. Τρικούπη ήδη διεξάγεται τις τελευταίες ημέρες μια πιο κρίσιμη συζήτηση η οποία αφορά τη στάση που θα τηρήσει το ΠΑΣΟΚ από τη Δευτέρα, με δεδομένο ότι, όπως όλα δείχνουν, η κυβέρνηση που θα συγκροτηθεί δεν θα είναι μονοκομματική.

Η κεντρική γραμμή του ΠΑΣΟΚ παραμένει υπέρ της συγκρότησης κυβέρνησης με τη συμμετοχή και των δύο μεγαλύτερων κομμάτων Ν.Δ. και ΣΥΡΙΖΑ. Ωστόσο, στη Χαρ. Τρικούπη αντιλαμβάνονται ότι, σε περίπτωση που δεν συμβεί αυτό, αν προκύψει δηλαδή η συμμετοχή σε μια κυβέρνηση τρικομματική (Ν.Δ. ή ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ, Ποτάμι), τότε θα προχωρήσουν στην επόμενη «γραμμή άμυνας» που δεν είναι άλλη από τη συνομολόγηση μιας πολύ συγκεκριμένης προγραμματικής συμφωνίας, η οποία δεν θα είναι ενδεικτική, όπως εκείνη του 2012, αλλά απολύτως δεσμευτική για όσους την υπογράψουν.

Ο επικεφαλής των ΑΝΕΛ Πάνος Καμμένος θεωρεί σίγουρη την εξασφάλιση κυβερνητικής πλειοψηφίας ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ στη νέα Βουλή, αποκλείοντας σύμπραξη με το ΠΑΣΟΚ, αφήνοντας, ωστόσο, ανοικτό το ενδεχόμενο σύμπραξης με το Ποτάμι,αναφερόμενος σε ατζέντα εθνικών ζητημάτων και συμφωνίας σε αυτά.

Η ατζέντα της νέας κυβέρνησης

Αξιολόγηση, οριστικοποίηση του Μνημονίου ΙΙΙ, χρέος, οφειλές του Δημοσίου 7 δισ. προς ιδιώτες και υστέρηση εσόδων οι προκλήσεις της νέας κυβέρνησης με το… καλημέρα.

Η άμεση ανάταξη της οικονομίας, οι εκκρεμότητες και τα νέα μέτρα ως το τέλος Οκτωβρίου και η οριστικοποίηση του Μνημονίου ΙΙΙ, (που περιλαμβάνει τη συζήτηση για το χρέος και την ένταξη του ΔΝΤ στο πρόγραμμα) συνθέτουν το δύσκολο σκηνικό για τις πρώτες 40 ημέρες της νέας κυβέρνησης.

Το πρώτο που θα πρέπει να αντιμετωπίσει το υπουργικό συμβούλιο που θα αναλάβει τη διακυβέρνηση της χώρας είναι τα τεράστια χρέη του Δημοσίου στους ιδιώτες (κοντά στα 7 δισ. σε ληξιπρόθεσμες και νέες οφειλές) και την τεράστια υστέρηση των δημόσιων εσόδων, που φτάνει κοντά στα 3 δισ. ευρώ στα τέλη Αυγούστου.

Την πτώση των εσόδων «διευκόλυνε» ιδιαίτερα το γεγονός ότι οι συνεχείς παρατάσεις που δίνονταν στις προθεσμίες υποβολής των δηλώσεων έληξαν ενώ είχαν ήδη προκηρυχθεί οι πρόωρες εκλογές. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα η πρώτη δόση του φόρου εισοδήματος για φυσικά και -για πρώτη φορά- για τα νομικά πρόσωπα στις 31/8 να πέσει «θύμα» του εκλογικού κύκλου. Οι δυσκολίες θα συνεχιστούν τις επόμενες μέρες, αφού περίπου 500.000 φορολογούμενοι θα λάβουν πρόσθετα εκκαθαριστικά για να πληρώσουν τον αυξημένο (μετά Μνημόνιο) φόρο πολυτελείας και προκαταβολές φόρου για αγρότες, Α.Ε. και ΕΠΕ.

Επόμενο επεισόδιο θα είναι τα εκκαθαριστικά του ΕΝΦΙΑ και τον Νοέμβριο τα τέλη κυκλοφορίας. Η συσσώρευση φορολογικών υποχρεώσεων τους τελευταίους μήνες του χρόνου σε συνδυασμό και με τα νέα μέτρα που θα έρθουν από το φορολογικό νομοσχέδιο που περιγράφει σαφώς το Μνημόνιο κάθε άλλο παρά καλές μέρες προοιωνίζονται για έσοδα μέχρι το τέλος του 2015. H αναμενόμενη αναθεώρηση του στόχου των εσόδων, που αναμένεται με το προσχέδιο του Προϋπολογισμού του 2016, λίγα πράγματα θα κάνει αφού και ο νέος στόχος θα είναι αβέβαιος.

Σε ό,τι αφορά την κάλυψη των τεράστιων καθυστερήσεων στις πληρωμές προμηθευτών των νοσοκομείων, τους πόρους για την απονομή συντάξεων προμηθευτών των Σωμάτων Ασφαλείας αλλά και τη χρηματοδότηση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, που έχει λάβει τη μισή από την προγραμματισμένη, όλα θα εξαρτηθούν από τις διαπραγματεύσεις με τους δανειστές.

Ειδικά για το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων η εσωτερική στάση πληρωμών η οποία έχει κηρυχθεί από τον περασμένο Μάρτιο είχε ως αποτέλεσμα να σταματήσει όλα τα μεγάλα έργα που είχαν ξεκινήσει στις αρχές του 2014 με υψηλό πρόσθετο κόστος για το Ελληνικό Δημόσιο. Χαρακτηριστικό είναι ότι στο τέλος του Αυγούστου οι δαπάνες ήταν 1,5 δισ. ευρώ έναντι στόχου για δαπάνες 3 δισ. ευρώ και στόχου έτους για δαπάνες 6,4 δισ. ευρώ. Συνεπώς η νέα κυβέρνηση θα πρέπει να εξασφαλίσει και να αποπληρώσει έργα προϋπολογισμού ύψους περίπου 5 δισ. ευρώ τα οποία στη συντριπτική πλειοψηφία τους είναι συνχρηματοδοτούμενα από την Ε.Ε.

Η υπηρεσιακή κυβέρνηση διά του υπουργού Οικονομίας έχει κάνει την προσπάθεια να περισώσει κονδύλια περίπου 2 δισ. ευρώ του ΕΣΠΑ που είχαν δεσμευτεί για απορροφηθούν μέχρι και το 2015 ολοκληρώνοντας συγκεκριμένα έργα. Επειδή κάτι τέτοιο φαίνεται προς ώρας αδύνατο, ο υπηρεσιακός υπουργός Οικονομίας κ. Νίκος Χριστοδουλάκης έχει κάνει επίσημο αίτημα για παράταση του τρέχοντος προγράμματος κατά ένα χρόνο.

Η επιτυχημένη ολοκλήρωση του ΕΣΠΑ θα δώσει ένα θετικό μήνυμα και για την πρόσθετη βοήθεια ύψους 1 δισ. ευρώ που αναμένεται να δοθεί μέχρι το τέλος Οκτωβρίου ως προκαταβολή από το λεγόμενο πακέτο Γιούνκερ (δηλαδή του ΕΣΠΑ ΙΙ συν τις αγροτικές επιδοτήσεις μέχρι και το 2020). Και σε αυτό το θέμα όλα θα εξαρτηθούν από την ετοιμότητα των νέων υπουργών να αναλάβουν τις απαραίτητες πρωτοβουλίες ώστε να γίνει επανεκκίνηση στην υλοποίηση των μεγάλων έργων.

Η νέα κυβέρνηση θα πρέπει να εξασφαλίσει τις δόσεις του νέου προγράμματος που ψηφίστηκε στις 14 Αυγούστου. Με βάση τα μέχρι τώρα γνωστά, η Ελλάδα αναμένει μέχρι και το τέλος του χρόνου 9,9 δισ. ευρώ από τα οποία τα 2,6 δισ. ευρώ θα πάνε για τα χρέη του Δημοσίου προς τον ιδιωτικό τομέα και τα υπόλοιπα 6,4 δισ. ευρώ για αποπληρωμή τοκοχρεολυσίων.

Τέλος τη νέα κυβέρνηση περιμένει η «καυτή πατάτα» του Ασφαλιστικού, της φορολογίας των αγροτών και της απελευθέρωσης των επαγγελμάτων για να ολοκληρωθεί η πρώτη αξιολόγηση και να ξεκινήσει η συζήτηση για την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους

Δημοφιλή