Οι πολλές εκπλήξεις και η εντυπωσιακή έξοδος του Νίκου Φίλη από το κυβερνητικό σχήμα να σημάδεψε τον πρώτο ανασχηματισμό της κυβέρνησης του Αλέξη Τσίπρα που προέκυψε από τις εκλογές του Σεπτέμβρη του 2015. Ωστόσο ο ουσιαστικός στόχος είναι το άμεσο κλείσιμο της αξιολόγησης, ώστε να ανοίξει ο δρόμος για την συζήτηση του χρέους στο Eurogroup του Δεκεμβρίου και την ένταξη στην ποσοτική χαλάρωση. Πρόκειται για ένα ανασχηματισμό που έστειλε μήνυμα και στο εξωτερικό ότι θα προχωρήσουν οι μεταρρυθμίσεις.
«Ανασχηματισμό ανανέωσης και προοπτικής με στόχο την ανάπτυξη και την βελτίωση της καθημερινότητας του πολίτη», χαρακτηρίζει το νέο κυβερνητικό ανασχηματισμό με σχόλιο του στο twitter ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας και τονίζει :
«Εύχομαι σε όλες και όλους καλή επιτυχία στα νέα τους καθήκοντα».
Οι βασικές αλλαγές που έγιναν έχουν στόχο υπουργοί που έχουν δυσκολία στις διαπραγματεύσεις με τους θεσμούς και με τις ιδιωτικοποιήσεις να απομακρυνθούν. Και το «νέο αίμα» που μπήκε έχει το τεχνοκρατικό πνεύμα για να προχωρήσει. Πλέον η διαπραγμάτευση θα γίνει χωρίς πρόσωπα που εμποδίζουν την ολοκλήρωσή της.
Οι Δημήτρης Παπαδημητρίου στο υπουργείο Ανάπτυξης, Δημήτρης Λιάκος, Στέργιος Πιτσιόρλας και ο αναβαθμισμένος Αλέξανδρος Χαρίτσης δείχνουν την πολιτική κατεύθυνση της κυβέρνησης. Το ίδιο ακριβώς δείχνει και η μετακίνηση υπουργών που εμπλέκονταν στη διαπραγμάτευση, όπως οι Πάνος Σκουρλέτης και Γιώργος Κατρούγκαλος, και είχαν αντιπαράθεση με τους θεσμούς.
Ουσιαστικά ο Αλέξης Τσίπρας «καθαρίζει» το τοπίο στα υπουργεία Εργασίας, Μεταφορών, Ναυτιλίας και Ενέργειας, τα οποία εμπλέκονται και με ιδιωτικοποιήσεις.
Πολύ παρασκήνιο είχε το υπουργείο Παιδείας. Ο πρωθυπουργός επικοινώνησε με τον Ν. Φίλη που ήταν στα Χανιά και του είπε ότι πρέπει να μετακινηθεί. Του πρότεινε τα υπουργεία Εσωτερικών, Πολιτισμού και άλλο ένα. Όμως ο Ν. Φίλης δεν θέλησε να μετακινηθεί επισημαίνοντας ότι δεν είναι προσωπικό θέμα, αλλά θα είναι πολιτική ήττα της κυβέρνησης και ότι έχει κάνει έργο που αναγνωρίσθηκε και από τον πρωθυπουργό και από το συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ. Ο Αλ. Τσίπρας σημείωσε τα προβλήματα συνοχής που δημιουργούνται από την αντιπαράθεση με την Εκκλησία, χωρίς όμως να μεταπειστεί ο Ν. Φίλης. Το τελικό αποτέλεσμα είναι η υπουργοποίηση του Κώστα Γαβρόγλου στο Παιδείας – υπενθυμίζεται ότι υπό την επίβλεψη του νέου υπουργού έγινε στη Βουλή ο εθνικός διάλογος για την παιδεία.
Με την άρνηση Φίλη ξεκίνησε και μία καραμπόλα, καθώς η αρχική σκέψη του πρωθυπουργού ήταν να πάει στο Παιδείας ο Γ. Κατρούγκαλος, ο οποίος τελικά πήγε στο Εξωτερικών. Ταυτόχρονα «άνοιξε» και η θέση στο υπουργείο Εσωτερικών για τον Π. Σκουρλέτη.
Από τα χαρακτηριστικά του ανασχηματισμού είναι και ο μέσος όρος της νέας κυβέρνησης, ο οποίος είναι εμφανώς χαμηλότερος από εκείνον της προηγούμενης. Επίσης η υπουργοποίηση της Λυδίας Κονιόρδου, ενός ανθρώπου του πολιτισμού, αποτελεί ένα προσωπικό στοίχημα για τον πρωθυπουργό, αλλά και για την ίδια που έχει να αναμετρηθεί με το μέγεθος της Μελίνας Μερκούρη.