Μετά τη διαρροή των συζητήσεων αξιωματούχων του ΔΝΤ οι οποίες δείχνουν πως μόνο μια νέα κρίση θα εξαναγκάσει τόσο την Ελλάδα όσο και τη Γερμανία να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους ως προς τη συμφωνία διάσωσης, έχουν προκαλέσει την οργισμένη αντίδραση της ελληνικής κυβέρνησης, μια αντίδραση που μπορεί να περιπλέξει τις ήδη εύθραυστες διαπραγματεύσεις για τα μέτρα λιτότητας και το κούρεμα του χρέους.
Η Huffington Post δημοσίευσε μια αποκλειστική επιστολή από τον Έλληνα πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα προς τη διευθύνων σύμβουλο του ΔΝΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, μέσω της οποίας απαιτεί απαντήσεις για κάποια από τα αμφιλεγόμενα σχόλια που έγιναν στις 19 Μαρτίου κατά τη διάρκεια μιας τηλεδιάσκεψης μεταξύ του Πολ Τόμσεν, του διευθυντή του ΔΝΤ στην Ευρώπη, και της Ντέλια Βελκουλέσκου, υπεύθυνη αποστολής του ΔΝΤ στην Ελλάδα.
Το Wikileaks δημοσίευσε την απομαγνητοφώνηση της τηλεφωνικής συνομιλίας το Σάββατο.
Ο Τσίπρας θέλει να μάθει αν η προφανής πεποίθηση του Τόμσεν και της Βελκουλέσκου πως το ΔΝΤ πρέπει να βασιστεί σε ακόμα μια κρίση που θα προκαλέσει «πιστωτικό γεγονός» για να εκβιάσει την Ελλάδα «αντανακλά την επίσημη άποψη του ΔΝΤ». Αν ναι, τότε ο Τσίπρας προκαλεί το ΔΝΤ να υπερασπιστεί αυτή την πολιτική δίνοντας αποδεκτά πρότυπα προς διαπραγμάτευση.
«Η χρήση ενός πιστωτικού γεγονότος ως ένα μέσο πίεσης προς την Ελλάδα και τα υπόλοιπα μέλη είναι πέρα από τα όρια της διαδικασίας της διαπραγμάτευσης όπως την καταλαβαίνουμε», γράφει ο πρωθυπουργός.
Ο Τσίπρας συνεχίζει στην επιστολή αμφισβητώντας το αν « Ελλάδα μπορεί να εμπιστευθεί και να συνεχίσει να διαπραγματεύεται καλή τη πίστη, με τους αξιωματούχους του ΔΝΤ, οι οποίοι εκφράζουν απόψεις σαν και αυτές που εκφράζονται σε αυτές τις δημοσιεύσεις».
«Ειλικρινά εύχομαι, ότι η θέση του ΔΝΤ είναι να φτάσουμε σε μια γρήγορη, επιτυχή, και βιώσιμη κατάληξη της αξιολόγησης και είμαι σίγουρος ότι θα λάβετε όλα τα απαραίτητα μέτρα για να διασφαλίσετε ότι η διαπραγματευτική διαδικασία θα παραμείνει σε τροχιά», γράφει ο Τσίπρας.
Η ελληνική κυβέρνηση έχει κατηγορήσει τον Τόμσεν στο παρελθόν για επιτυχημένο σαμποτάζ συζητήσεων, όταν είχε αρνηθεί να συμβιβαστεί με τις περικοπές στις ελληνικές συντάξεις την ίδια στιγμή που η Ελλάδα είχε προτείνει εναλλακτικές λύσεις με ισοδύναμες δημοσιονομικές επιπτώσεις.
Όσο όμως οι Έλληνες βλέπουν τη συζήτηση του Τόμσεν με τη Βελκουλέσκου ως ένα ακόμη σημάδι κακής πίστης του ΔΝΤ, η απομαγνητοφώνηση αποκαλύπτει πως οι αξιωματούχοι του ΔΝΤ είναι σκεπτικά για το κατά πόσο τα ευρωπαϊκά έθνη είναι εξίσου έτοιμα να συμφωνήσουν στις μειώσεις του χρέους. Οι παρατηρήσεις αυτές είναι συνεπείς με την επιμονή του ΔΝΤ στο παρελθόν πως (το ΔΝΤ) είναι ένας ενδιάμεσος τριγωνικής συναλλαγής μεταξύ της Ευρώπης και της Ελλάδας, και οι δύο εκ των οποίων είναι ανεύθυνες.
«Τι θα χρειαστεί για να τους κάνουμε όλους να πάρουν μια απόφαση; Στο παρελθόν υπήρξε μόνο μία φορά όπου είχαμε απόφαση και τότε ήταν επειδή τους τελείωναν όντως τα λεφτά. Σωστά;» λέει ο Τόμσεν.
«Σωστά!» επιβεβαιώνει η Βελκουλέσκου.
Αυτό το «σημείο απόφασης» που αναφέρει ο Τόμσεν ήταν η δραματική συνθηκολόγηση της Ελλάδας με τις απαιτήσεις λιτότητας του ΔΝΤ και των ευρωπαϊκών εθνών τον περασμένο Ιούλιο, όταν η Ελλάδα ήταν στα πρόθυρα μιας μεγάλης κλίμακας οικονομικής καταστροφής. Ο τερματισμός του δανεισμού έκτακτης ανάγκης από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ανάγκασε τη χώρα να επιβάλλει ελέγχους κεφαλαίων περιορίζοντας τις τραπεζικές αναλήψεις των πολιτών και οδηγώντας στο τέλος την ελληνική κυβέρνηση να συμφωνήσει σε ένα πακέτο διάσωσης 86 δις ευρώ, αποδεχόμενη όρους σημαντικά πιο αυστηρούς από αυτούς που είχε αποδεχθεί προηγουμένως. Η συμφωνία διάσωσης που επιτεύχθηκε τον Ιούλιο είναι το τρίτο πρόγραμμα τύπου «λιτότητα για δάνεια» από το 2010 με στόχο την αντιμετώπιση της κρίσης του ελληνικού χρέους .
Ο Τόμσεν λοιπόν εικάζει πως αν προκύψει ξανά ένα τέτοιο ζήτημα θα είναι τον Ιούλιο, μιας και οι Ευρωπαίοι θα είναι απασχολημένοι με το να προσπαθούν να κρατήσουν το Ηνωμένο Βασίλειο στην Ευρωπαϊκή Ένωση, και να αποτρέψουν το λεγόμενο «Brexit». Ο λαός της Αγγλίας θα ψηφίσει για την παραμονή στην ΕΕ στο δημοψήφισμα της 23ης Ιουνίου.
«Είναι σαφές πως οι Ευρωπαίοι δεν πρόκειται να κάνουν την οποιαδήποτε συζήτηση για ένα μήνα πριν το Brexit», έθεσε ευθέως ο Τόμσεν.
Η ελληνική κυβέρνηση ερμήνευσε το περιεχόμενο των συνομιλιών μεταξύ Τόμσεν και Βελκουλέσκου ως μία ένδειξη πως το ΔΝΤ σχεδιάζει να προκαλέσει ένα κλίμα κρίσης πριν από το δημοψήφισμα για το Brexit για την αποφυγή του να μην γίνει αυτή η διαδικασία.
«Η ελληνική κυβέρνηση ζητεί από το ΔΝΤ εξηγήσεις για το εάν η επιδίωξη της δημιουργίας συνθηκών χρεοκοπίας στην Ελλάδα, λίγο πριν το βρετανικό δημοψήφισμα, είναι η επίσημη θέση του Ταμείου», ανέφερε σε δήλωσή της η Όλγα Γεροβασίλη, η εκπρόσωπος του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα.
Ωστόσο, ο Τόμσεν και η Βελκουλέσκου κατέστησαν σαφές στις συζητήσεις τους πως είναι εξίσου επιφυλακτικοί με την απροθυμία των Ευρωπαίων να μειώσουν το βάρος του χρέους στην Ελλάδα, ιδιαίτερα τη Γερμανία το μεγαλύτερο πιστωτή της Ελλάδος και πιο ισχυρό έθνος της Ευρωζώνης. Ο γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε εξέφρασε την αντίθεση του στο να αναδιαρθρώσει η Ελλάδα το χρέος της, νωρίτερα το Μάρτιο.
Ο Τόμσεν ανέφερε πως αν το ΔΝΤ απειλούσε να αποχωρήσει από το ελληνικό πρόγραμμα διάσωσης, θα ασκούσε αρκετή πίεση στην γερμανίδα πρωθυπουργό Άνγκελα Μέρκελ, ώστε να συμφωνήσει με την αναγκαία ελάφρυνση του χρέους, ιδιαίτερα υπό το φως της πολιτικής πρόκλησης που αντιμετωπίζει, ως αποτέλεσμα της προσφυγικής κρίσης. Η συμμετοχή του ΔΝΤ και ο ρόλος του βοήθησαν ώστε τα δάνεια της Γερμανίας προς την Ελλάδα να γίνουν πιο εύκολα αποδεκτά από το γερμανικό κοινό.
Ο Τόμσεν περιέγραψε το τελεσίγραφο που θα έδινε στη Μέρκελ.
«Κοιτάξτε, κυρία Μέρκελ, είστε αντιμέτωπη με μία ερώτηση, θα πρέπει να σκεφτείτε τι κοστίζει περισσότερο: Να προχωρήσετε χωρίς το ΔΝΤ, θα έλεγε η Μπουντεστάγκ: “Το ΔΝΤ δεν συμμετέχει”; ή να ελαφρύνετε το χρέος που θεωρούμε ότι χρειάζεται η Ελλάδα και θα μας κάνει και μα να συνεχίσουμε να συμμετέχουμε; Σωστά; Αυτό είναι το πραγματικό θέμα», ανέφερε ο Τόμσεν.
Ως μέρος της συμφωνίας διάσωσης τον περασμένο Ιούλιο, οι Ευρωπαίοι ηγέτες συμφώνησαν να συζητήσουν αναφορικά με τη μείωση του χρέους της Ελλάδος, τα οποία το ΔΝΤ και η πλειοψηφία των οικονομολόγων πιστεύουν ότι η Ελλάδα δεν θα είναι ποτέ σε θέση να πληρώσουν στο ακέραιο.
Επιπλέον, ο Τόμσεν και η Βελκουλέσκου δεν ήταν σύμφωνοι στο ότι η Ελλάδα είχε αποτύχει πλήρως να θεσπίσει περικοπές δαπανών και αυξήσεις φόρων που είχε ζητήσει από τους πιστωτές.
«Δεν έρχονται κοντά με τις απαιτήσεις του ΔΝΤ», τόνισε η Βελκουλέσκου.
«Αυτό που είναι ενδιαφέρον όμως είναι ότι έκαναν πολύ λίγα τόσο για την μεταρρύθμιση του φόρου εισοδήματος όσο και τις επικουρικές συντάξεις. Κάνουν κάτι αλλά είναι λίγο».
«Λοιπόν εάν δεχτούν να μας δώσουν 2,5% θα έπρεπε να είμαστε ακριβώς πίσω τους», απάντησε ο Τόμσεν, παραπέμποντας σε ένα δημοσιονομικό πλεόνασμα 2,5% του ΑΕΠ.
Το ΔΝΤ απάντησε με ανακοίνωση του στο απομαγνητοφωνημένο κείμενο χωρίς να επιβεβαιώσει ούτε να αρνηθεί την αυθεντικότητα της, υποστηρίζοντας ότι «δεν σχολιάζουμε διαρροές ή υποτιθέμενες αναφορές εσωτερικών συζητήσεων».
«Έχουμε καταστήσει σαφές τι πιστεύουμε ότι είναι απαραίτητη λύση στα οικονομικά που αντιμετωπίζει η Ελλάδα, αυτή που βάζει την Ελλάδα σε βιώσιμη ανάπτυξη, στηριζόμενη από ένα αξιόπιστο πακέτο μεταρρυθμίσεων σε συνδυασμό με μια ελάφρυνση του χρέους από τους ευρωπαίους εταίρους» δήλωσε εκπρόσωπος του ΔΝΤ.
Ακόμη και αν η απομαγνητοφώνηση της συνομιλίας είναι συνεπής με τις δηλώσεις δημοσίων απόψεων του Δ.Ν.Τ και είναι πιθανό να ανατροφοδοτήσει ένα είδος δημόσιας καχυποψίας στην Ελλάδα και τη Γερμανία, που έχει από καιρό δημιουργήσει πολιτικά εμπόδια στην πρόοδο της ελληνικής κρίσης χρέους.
Η Ελλάδα, και πολλοί διεθνείς παρατηρητές οι οποίοι τρέφουν μια συμπάθεια στην κατάσταση της, μετά τις παρατηρήσεις των υπαλλήλων του ΔΝΤ έχουν περισσότερες αποδείξεις ότι το Ταμείο και η Ευρωπαϊκή Ένωση τρέφουν ελάχιστο σεβασμό για την κυριαρχία στην Ελλάδα.
Οι μαζικές περικοπές δαπανών και οι αυξήσεις φόρων στην Ελλάδα έχουν υλοποιηθεί τα τελευταία χρόνια, προκειμένου να αποπληρώσει η χώρα τα χρέη της με αποτέλεσμα να υπάρχει μαζική έκρηξη φτώχειας και να καταγράφεται το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Το γερμανικό δημόσιο εδώ και καιρό είναι επιφυλακτικό σε ένα πιθανό πρόσθετο δανεισμό για την Ελλάδα, καθώς πιστεύει ότι οι Έλληνες απέτυχαν στις μεταρρυθμίσεις όσο αφορά τη σπάταλη των δημόσιων οικονομικών τους ή την επαρκή απελευθέρωση της οικονομίας τους.
Είναι επίσης ασαφές ποιες θα είναι οι επιπτώσεις που θα έχει μια ακόμη πιθανή ελληνική οικονομική κρίση σχετικά με την ευρωπαϊκή προσφυγική κρίση στην οποία οι Έλληνες βρίσκονται πρώτη γραμμή. Η Ελλάδα είναι το πρώτο σημείο εισόδου για τους χιλιάδες πρόσφυγες που έρχονται προς την Ευρώπη από την Τουρκία και τις άλλες χώρες. Δεκάδες χιλιάδες πρόσφυγες με την ελπίδα ότι θα βρεθούν σε άλλα ευρωπαϊκά κράτη έχουν εγκαταλειφθεί στην Ελλάδα καθώς τα σύνορά είναι κλειστά.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση κατέληξε σε συμφωνία με την Τουρκία στις 18 Μαρτίου για να επιστρέψουν οι αιτούντες άσυλο που προσπαθούν να φθάσουν στην Ευρώπη από τη θάλασσα,με αντάλλαγμα μια πρόσθετη ενίσχυση προς την Τουρκία, και την αύξηση του αριθμού των προσφύγων στην Τουρκία. Το σχέδιο θα τεθεί σε ισχύ τη Δευτέρα.