«Το σύνολο των προσφύγων και μεταναστών που έχουν περάσει στην Ελλάδα από την αρχή του έτους υπολογίζεται να έχει υπερβεί το μισό εκατομμύριο» τονίζει το Ποτάμι αναφορικά με την προσφυγική κρίση και καταθέσει 10 προτάσεις, για όσα πρέπει να γίνουν τόσο από την ΕΕ όσο και από την ελληνική κυβέρνηση.
Τα στοιχεία της κρίσης
Όπως επισημαίνεται στην ανακοίνωση, «σύμφωνα με τις αστυνομικές Αρχές, από τις αρχές του έτους μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου, έχουν εισέλθει μόνο στα νησιά του Αιγαίου, 422.000 μετανάστες και πρόσφυγες, δηλαδή 12 φορές περισσότεροι σε σύγκριση με το 2014 όπου εισήλθαν 29.660 (αύξηση 1.215%). Μόνο η Λέσβος, ένα νησί 85.000 κατοίκων, δέχτηκε φέτος 200.000 πρόσφυγες και μετανάστες, έναντι 8.000 πέρυσι. Η Σάμος με πληθυσμό 30.000, δέχτηκε 60.000 ανθρώπους, έναντι 5.000 πέρυσι.
Είναι φανερό ότι η Ελλάδα δεν ήταν ούτε προετοιμασμένη ούτε ικανή να διαχειριστεί αυτό το ανθρώπινο κύμα που προσπαθεί να προσεγγίσει τη δυτική Ευρώπη. Η υπεράνθρωπη προσπάθεια των πολιτών, των εθελοντών και του προσωπικού των καθημαγμένων κρατικών υπηρεσιών δεν είναι αρκετή».
Η κριτική
Οι ευθύνες της ελληνικής κυβέρνησης αλλά και της Ευρώπης είναι τεράστιες, επισημαίνει το Ποτάμι και συνεχίζει:
«Η ρητορική της κυβέρνησης πριν και μετά τις εκλογές του Ιανουαρίου έδωσε σήμα στους δουλεμπόρους ότι η πρόσβαση στην Ευρώπη μέσω Ελλάδας είναι εύκολη. Η έλλειψη σχεδίου και προετοιμασίας για τη διαχείριση του προβλήματος προκάλεσε χάος το οποίο εξαπλώθηκε και στις χώρες του “βαλκανικού διαδρόμου” προς τη Γερμανία. Η κυβέρνηση απέτυχε να κάνει ακόμη και το προφανές. Να αναδείξει το πρόβλημα στην ΕΕ και να διεκδικήσει τη έμπρακτη βοήθεια των εταίρων παρουσιάζοντας ένα συγκεκριμένο σχέδιο. Ενδεικτικό είναι ότι μέχρι το Σεπτέμβρη του 2015 η κυβέρνηση δεν είχε συγκροτήσει την αρμόδια Διαχειριστική Αρχή, ώστε να εισπραχθούν τα διαθέσιμα κονδύλια της ΕΕ για το μεταναστευτικό.
Οι Ευρωπαϊκοί θεσμοί, από την άλλη μεριά, καθυστέρησαν να αντιληφθούν την σοβαρότητα του θέματος. Και στην συνέχεια απέτυχαν να δουν τη μεγάλη εικόνα. Ότι το πρόβλημα δεν πρέπει να αντιμετωπισθεί αποσπασματικά – από κάθε χώρα ξεχωριστά – αλλά θα πρέπει να υπάρξει ενιαία πολιτική με την εμπλοκή όλων των χωρών της περιοχής. Η ΕΕ δεν άσκησε την απαιτούμενη πίεση στην Τουρκία για να μη θίξει συντεχνιακά, εθνικά και οικονομικά συμφέροντα. Όμως, η έλλειψη συνεργασίας από την τουρκική πλευρά κινδυνεύει να καταστρέψει το Ευρωπαϊκό κεκτημένο, το Schengen, το δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας των ανθρώπων στην ΕΕ».
Οι 10 προτάσεις του Ποταμιού
Για να σταματήσουν να πνίγονται άνθρωποι στο Αιγαίο, πρέπει σταματήσουμε τις ροές στην Τουρκία, υποστηρίζει το Ποτάμι.
Έτσι, η ΕΕ πρέπει να φροντίσει ώστε:
1. Να ενισχυθεί η επιχείρηση «Ποσειδών» του FRONTEX στο Αιγαίο με πλωτά μέσα και προσωπικό από την ΕΕ και ιδίως από τη Γερμανία, τη Γαλλία και την Αγγλία. Να εξετασθεί ακόμη και η μεταφορά μέσων από την επιχείρηση «Τρίτων» της κεντρικής Μεσογείου.
2. Να ελέγχει αποτελεσματικά η Τουρκία την ενδοχώρα και τα παράλιά της.
3. Να δοθούν τα κονδύλια που χρειάζεται η Τουρκία για τη φιλοξενία των προσφύγων αλλά με στενή ευρωπαϊκή επίβλεψη.
4. Να οργανωθεί η μετεγκατάσταση (resettlement) ενός αριθμού προσφύγων απευθείας από την Τουρκία σε όλες τις χώρες της ΕΕ στην βάση μιας δίκαιης κατανομής. Ταυτόχρονα να πιεστούν διπλωματικά οι αραβικές χώρες να συμβάλλουν στην φιλοξενία προσφύγων.
5. Να άρει η Τουρκία τη γεωγραφική επιφύλαξη στη Σύμβαση της Γενεύης για τους Πρόσφυγες ώστε να παίρνουν άσυλο οι Σύροι – να δοθεί στους πρόσφυγες το δικαίωμα εργασίας στην Τουρκία.
Αντιστοίχως καλείται η ελληνική κυβέρνηση:
1. Να ορίσει σε κάθε νησί ή συνοριακό πέρασμα (Ειδομένη) που δέχεται πίεση έναν ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗ που θα έχει τη συνολική ευθύνη, ώστε να συντονιστούν κρατικές υπηρεσίες, ΜΚΟ και τοπικοί παράγοντες. Στόχος η παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας με ταυτόχρονη προστασία των τοπικών κοινωνιών.
2. Να δημιουργηθούν 3 hot spots (υπηρεσίες πρώτης στάσης) στα νησιά (Λέσβος, Χίος, Σάμος) και 3 αντίστοιχα στις απέναντι τουρκικές ακτές, μετά από συνεργασία με την Τουρκία, για προσωρινή φιλοξενία (15-20 μέρες) συνολικά 90.000 ανθρώπων. Έμφαση να δοθεί στην προστασία των οικογενειών με παιδιά, των ανήλικων ασυνόδευτων και των ευάλωτων ομάδων.
3. Να επανακτήσει η χώρα τον αποτελεσματικό έλεγχο των θαλασσίων συνόρων της με άμεση ενίσχυση του Λιμενικού.
4. Να εμπλακεί ο στρατός στην προσπάθεια ανακούφισης των προσφύγων κυρίως στην ιατρική περίθαλψη και στη δημιουργία καταυλισμών.
5. Να ζητήσει την σύγκληση Συνόδου Κορυφής της ΕΕ στη Θεσσαλονίκη με τη συμμετοχή της Τουρκίας και άλλων εμπλεκομένων χωρών όπως οι ΗΠΑ και η Ρωσία για τη συνολική αντιμετώπιση του προσφυγικού ζητήματος στην Μεσόγειο και στα ανατολικά σύνορα της Ευρώπης.