Σε ένα απομακρυσμένο χωριό στο Κιργιζιστάν πριν από μερικά χρόνια, ένας έφηβος ήρθε σε επαφή και σκότωσε μία μαρμότα. Πέντε μόλις 24ωρα αργότερα, οι γονείς του τον μετέφεραν ιδρωμένο στο νοσοκομείο του χωριού, όπου άφησε την τελευταία του πνοή από πανούκλα.
Σαν ένα φάντασμα από το μεσαιωνικό παρελθόν, η εν λόγω ασθένεια εξακολουθεί να κάνει περιστασιακές, ανεπιθύμητες εμφανίσεις σε απομακρυσμένες περιοχές της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, όπου σήμερα υπάρχουν ακόμα ορισμένα άγρια και μολυσμένα τρωκτικά.
Σαφώς, με το πέρασμα των αιώνων και την βελτίωση των κανόνων δημόσιας υγιεινής, η απειλή της μειώθηκε σημαντικά. Πλέον, ως βακτηριακή λοίμωξη, μπορεί να αντιμετωπιστεί με αντιβιοτικά, εάν διαγνωστεί εγκαίρως.
Ωστόσο, η πανούκλα ήταν μια θανατηφόρα ασθένεια την δεκαετία του 1920 και επίσης ένας τεράστιος πονοκέφαλος για την Σοβιετική Ένωση, η οποία δημιούργησε μια κρατική υπηρεσία αποκλειστικά για την παρακολούθησή της.
Τα σχέδια του οργανισμού αυτού εξακολουθούν να υπάρχουν στην Ρωσία και σε πολλές άλλες χώρες που κάποτε ανήκαν στην Σοβιετική Ένωση. Αυτά περιλαμβάνουν έτοιμο πλάνο για ενδεχόμενη καραντίνα σε περίπτωση πανδημίας, ενώ οι εργαζόμενοι στο χώρο της υγείας που τα μελέτησαν εξαρχής τα χρησιμοποίησαν για τον βασικό άξονα της αντιμετώπισης και του κορονοϊού.
Φυσικά, είναι ακόμα νωρίς για να εξακριβωθεί αν όντως τα πρώην σοβιετικά κέντρα, όπως λέγονταν οι χώροι που δρούσαν κατά της πανούκλας, έχουν διαδραματίσει ρόλο στο ξέσπασμα του Covid-19, ο οποίος μέχρι στιγμής έχει μολύνει περισσότερους από 21.000 Ρώσους, σκοτώνοντας 170.
Το κλείσιμο των συνόρων που έγινε νωρίς ή οι ισχυρισμοί πως ο ακριβής αριθμός των νοσούντων σε χώρες όπως η Ρωσία ή η Ουκρανία αποκρύπτεται θα μπορούσαν να εξηγήσουν με μεγαλύτερη ακρίβεια τους χαμηλούς αριθμούς κρουσμάτων στα εν λόγω κράτη.
Όπως και να ’χει, οι υπάλληλοι που εργάζονται σήμερα στα κέντρα που άλλοτε μάχονταν κατά της πανούκλας επισημαίνουν πως σίγουρα συνδράμουν στο πρόβλημα του κορονοϊού.
«Φυσικά, έχουμε βοηθήσει», τονίζει ο Ραβσάν Μαιμούλοβ, διευθυντής της αρμόδιας υπηρεσίας σε ένα χωριό του Κιργιζιστάν, ο οποίος είναι και ο άνθρωπος που εξέτασε το αγόρι που διαγνώστηκε με πανούκλα και πέθανε το 2013. Εξηγεί μάλιστα, πως στην περιοχή του χρησιμοποιήθηκε το ίδιο σχέδιο καραντίνας που είχε θεσπιστεί και μετά τον θάνατο του εφήβου.
«Όταν ο 15χρονος έφτασε στο νοσοκομείο του χωριού, το σώμα του ήταν ακόμα υγρό από τον ιδρώτα ενώ διαπίστωσα πως υπήρχε ένα πρήξιμο κάτω από τις μασχάλες και το πηγούνι. Δεν μπορούσαμε να κάνουμε τίποτα, μέσα σε λίγες ώρες χάθηκε», αναφέρει ο Μαιμούλοβ.
Ο υπεύθυνος της υπηρεσίας, που σήμερα είναι 57 ετών, εκπαιδεύτηκε σε ένα ρωσικό ινστιτούτο που ονομάζεται Microbe. Μετά τον θάνατο του αγοριού, έδωσε εντολή για περιορισμό της κυκλοφορίας αμέσως.
Η Ρωσία, σύμφωνα με τις πληροφορίες, διαθέτει 13 ανάλογα κέντρα που εργάζονται για τον ίδιο σκοπό, πέντε ερευνητικά ιδρύματα κατά της πανούκλας και πολλαπλούς άλλους σταθμούς. Τον Μάρτιο οι Αρχές μετέφεραν νέο εργαστηριακό εξοπλισμό στο κέντρο που εργάζεται ο Μαιμούλοβ για να συμβάλλουν στο έργο της αντιμετώπισης του Covid-19.
To ινστιτούτο Microbe αρχικά μελετούσε αποκλειστικά τις περιπτώσεις πανούκλας, στην συνέχεια όμως λόγω των αναγκών, ασχολήθηκε και με την χολέρα, τον τύφο και τώρα τον κορονοϊό.
Από τον Ιανουάριο οι διευθυντές των αρμόδιων υπηρεσιών από πολλές χώρες όπως η Αρμενία, η Λευκορωσία, το Καζακστάν, η Κιργιζία, υπό την ηγεσία της Μόσχας, πραγματοποιούσαν τηλεδιασκέψεις για τον κορονοϊό. Ένα επίσης ινστιτούτο που ασχολούνταν με την πανούκλα στην Οδησσό της Ουκρανίας, συγκαταλέγεται ανάμεσα στους οργανισμούς που ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα της Ρωσίας.
«Όλα αυτά τα κράτη έχουν μια κοινή κληρονομιά», δήλωσε ο Ντμίτρι Τρενίν, επικεφαλής του κέντρου Καρνεζί στην Μόσχα. Ταυτόχρονα, εξήγησε πως ο σχεδιασμός που έγινε εκατό χρόνια πριν βοήθησε σημαντικά στην αντιμετώπιση της πρόσφατης πανδημίας.
Στο Κιργιζιστάν, ο Μαιμούλοβ περνά τις περισσότερες ώρες της μέρας του στο εργαστήριο του, εκεί που μέχρι κάποτε έδινε μάχη κατά της πανούκλας. Σήμερα το ενδιαφέρον του έχει μετατοπιστεί.
(Με πληροφορίες από New York Times)