Στην «αρένα» των μηχανών αναζήτησης ο κυρίαρχος είναι αδιαμφισβήτητα ένας: Το Google έχει την αδιαφιλονίκητη πρωτοκαθεδρία, με τους ανταγωνιστές να ακολουθούν σε μεγάλη απόσταση. Περίπου το 90% όλων των αναζητήσεων στο Web περνούν από τη Google, κάτι που υποδεικνύει την τεράστια ισχύ που έχει η εταιρεία στον κόσμο του διαδικτύου.
Την προηγούμενη εβδομάδα ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, κατηγόρησε τη Google για κατάχρηση της δύναμής της προκειμένου να «καταστέλλει» τα θετικά νέα για την κυβέρνησή του. Παρά το ότι τα σχόλιά του απορρίφθηκαν από ειδικούς στον χώρο των μηχανών αναζήτησης, αποτελούν έκφραση των αυξανόμενων προβληματισμών για τη δύναμη των εταιρειών του χώρου του Ίντερνετ.
Σε κάθε περίπτωση, καθώς το Ίντερνετ εξαπλώνεται και γίνεται πιο πολύπλοκο, μεταβάλλεται και η σημασία και ο τρόπος λειτουργίας του Google Search: Μία μικρή αλλαγή στον αλγόριθμο μπορεί να επαναδρομολογήσει τεράστιους όγκους web traffic. Ωστόσο, δεν είναι πολλοί αυτοί που γνωρίζουν πώς λειτουργεί η μηχανή αναζήτησης- και αυτό είναι απόλυτα αναμενόμενο, καθώς η Google προσπαθεί να το κρατά μυστικό.
Σε δημοσίευμα των New York Times παρουσιάζεται πώς λειτουργεί, σε γενικές γραμμές, το Google.
Πώς λειτουργεί το Google Search
Ας πούμε πως θέλετε να κάνετε μια αναζήτηση για κάτι, πχ τα οφέλη του τσαγιού στην υγεία. Όταν αρχίζετε να πληκτρολογείτε, τα συστήματα του Google αρχίζουν να ψάχνουν μέσα στο μητρώο των εκατοντάδων δισεκατομμυρίων ιστοσελίδων που χρησιμοποιούν αυτούς τους συγκεκριμένους όρους αναζήτησης, ή μια σχετική φράση. Μετά το Google ταξινομεί αυτές τις ιστοσελίδες χρησιμοποιώντας έναν μυστικό αλγόριθμο. Οι παράγοντες τους οποίους «ζυγίζει» ο αλγόριθμος αυτός είναι εκατοντάδες, και, αν και η Google κρατά κρυφούς τους περισσότερους εξ αυτών, έχει αποκαλύψει κάποια στοιχεία.
Μία από τις μεγάλες καινοτομίες στη μηχανή αναζήτησης της Google ήταν μια φόρμουλα ονόματι PageRank (από τον Λάρι Πέιτζ, έναν από τους ιδρυτές της εταιρείας). Το PageRank λειτουργεί με βάση το κριτήριο πως η αξία μιας σελίδας μπορεί να καθοριστεί με βάση το πόσες σελίδες «linkάρουν» σε αυτήν. Τον πρώτο καιρό των αναζητήσεων στο Ίντερνετ αυτό ήταν μια καινοτόμα ιδέα, που βοήθησε το Google να κερδίσει έδαφος έναντι ανταγωνιστών όπως το Yahoo και το AltaVista.
Με το πέρασμα των χρόνων, η μηχανή αναζήτησης έχει γίνει πιο εξελιγμένη. Πέρα από το PageRank, η εταιρεία έχει αναφέρει επίσης πως, πέρα από PageRank, η εταιρεία έχει πει επίσης ότι το λογισμικό εξετάζει το πόσο συχνά και πού εμφανίζονται σε μια σελίδα οι όροι αναζήτησης, και πόσο πρόσφατα δημιουργήθηκε η ιστοσελίδα- καθώς και το πού βρίσκεται αυτός που κάνει την αναζήτησης. Η Google έχει αναφέρει επίσης ότι δεν υπάρχουν μεγάλες διαφορές ανάμεσα στο πώς βρίσκει ειδήσεις και άλλα αποτελέσματα αναζητήσεων, αν και κάποιοι παράγοντες, όπως το πότε δημιουργήθηκε μια σελίδα, έχουν μεγαλύτερη σημασία σε αναζητήσεις ειδήσεων.
Γιατί η Google δεν αποκαλύπτει τον αλγόριθμο
Σύμφωνα με την εταιρεία, αν αποκάλυπτε τη φόρμουλα, θα διευκολύνονταν αυτοί που προσπαθούν να «στήνουν» τα αποτελέσματα των αναζητήσεων: Είναι γνωστό πως υπάρχει ήδη μια βιομηχανία πάνω στο SEO (Search Engine Optimization), με ειδικούς που βοηθούν εταιρείες να φαίνονται περισσότερο στις αναζητήσεις στο Google. Ωστόσο, ο βασικός λόγος είναι προφανής: Η Google έχει αποκτήσει κυρίαρχη θέση στις αναζητήσεις επειδή τα καταφέρνει καλύτερα- και αν αποκαλυφθεί το μυστικό του αλγορίθμου, θα το εκμεταλλευτούν και οι ανταγωνιστές.
Ισχύουν αυτά που είπε ο Τραμπ;
Η Google υποστηρίζει πως η πολιτική ιδεολογία δεν αποτελεί παράγοντα που παίζει ρόλο στις αναζητήσεις της. Ωστόσο, το ζήτημα της παραπληροφόρησης που προέκυψε μετά τις προεδρικές εκλογές του 2016 έκανε την εταιρεία να προβεί σε αλλαγές στον αλγόριθμό της, καθώς διαπιστώθηκε ότι το 0,25% του ημερησίου traffic οδηγούσε σε σκόπιμα παραπλανητικές πληροφορίες. Η αλλαγή αυτή προκάλεσε αντιδράσεις, καθώς πολλοί παραπονέθηκαν για πτώση στο traffic- ωστόσο, σύμφωνα με τους New York Times, ο οργανισμός που διαμαρτυρήθηκε και οι ιστοσελίδες που ανέφερε όσον αφορά στην πτώση traffic ήταν πιο αριστερών/ προοδευτικών τάσεων.
Πώς το Google καθορίζει την αξιοπιστία των αποτελεσμάτων;
Βασίζεται σε έναν «στρατό» από ανθρώπους αξιολογητές ανά τον κόσμο (10.000 περίπου), που αξιολογούν την ποιότητα των αποτελεσμάτων και διαπιστώνουν κατά πόσον οι σελίδες που εμφανίζονται ψηλότερα είναι έγκυρες και αξιόπιστες. Οι αξιολογητές υποδεικνύουν ζητήματα που μπορεί να υπάρχουν με ιστοσελίδες ή «τυφλά σημεία» στη λειτουργία της μηχανής αναζήτησης.
Είναι το Google απόλυτα ουδέτερο;
Εδώ τα πράγματα δεν είναι πολύ απλά, καθώς, με το πέρασμα του χρόνου, το Google προχώρησε πέρα από την παροχή απλών links στην παροχή όλο και περισσότερων πληροφοριών στις ιστοσελίδες της, προκαλώντας εντάσεις με εκδοτικούς οργανισμούς/ ΜΜΕ, ιστοσελίδες με reviews κ.α. Η θέση της Google είναι ότι οι χρήστες δεν έρχονται σε αυτήν για links, μα για πληροφορίες. Ωστόσο, η εταιρεία έχει ενσωματώσει στα αποτελέσματά της πληροφορίες για ταξίδια, υπηρεσίες online αγορών, reviews εστιατορίων και επιχειρήσεων κλπ, και οι ανταγωνιστές της λένε ότι, αξιοποιώντας την κυρίαρχη θέση της, στις αναζητήσεις δίνει προτεραιότητα στις δικές της υπηρεσίες έναντι αυτών των ανταγωνιστών- κάτι που προκάλεσε την αντιπαράθεση πάνω στο θέμα με την Κομισιόν. Επίσης, υπάρχουν ζητήματα όπως η «αόρατη εισβολή» προκαταλήψεων και διακρίσεων στον τρόπο λειτουργίας των αλγορίθμων, με αποτέλεσμα την (ακούσια) προώθηση στερεοτύπων. Η εταιρεία έχει πει πως γνωρίζει ότι υπάρχουν τέτοια θέματα, και πως παραμένει σε επαγρύπνηση για την αντιμετώπισή τους.