Πόσο πιθανή είναι μια σύγκρουση Τουρκίας- Αιγύπτου στη Λιβύη

Η ισορροπία δυνάμεων μεταξύ των δύο πλευρών.
KHALED DESOUKI via Getty Images

Με την Τουρκία να συνεχίζει τη στρατιωτική της επέμβαση στη Λιβύη, υποστηρίζοντας την κυβέρνηση της Τρίπολης, και την Αίγυπτο να προειδοποιεί πως μπορεί να επέμβει υπέρ της άλλης πλευράς, η προοπτική μιας πιθανής σύγκρουσης μεταξύ δυνάμεων των δύο χωρών- η οποία πριν από λίγα χρόνια θα φάνταζε «επιστημονική φαντασία»- δεν αποτελεί πλέον απίθανο ενδεχόμενο.

Η Τουρκία, ως γνωστόν, στηρίζει την κυβέρνηση της Τρίπολης – με την οποία έχει υπογράψει παράνομο μνημόνιο για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών, αμφισβητώντας ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα- με οπλισμένα drones, στρατιωτικούς συμβούλους και μισθοφόρους από τη Συρία. Η στήριξη αυτή επέτρεψε στην κυβέρνηση Σάρατζ (GNA) να σπάσει την πολιορκία της Τρίπολης από τις δυνάμεις του Λιβυκού Εθνικού Στρατού (LNA) του στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ, και να περάσει στην αντεπίθεση, προκαλώντας την αντίδραση των υποστηρικτών του Χαφτάρ, μεταξύ των οποίων η Ρωσία, η Αίγυπτος και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.

Η Τουρκία παρουσιάζεται ιδιαίτερα αποφασισμένη να διατηρήσει τη στρατιωτική της παρουσία στη δυτική Λιβύη και να βοηθήσει τη GNA να προχωρήσε3ι ανατολικά, αποσπώντας περιοχές από τις δυνάμεις του Χαφτάρ. Επίσης, στις 5 Ιουνίου το γραφείο επικοινωνίας του Τούρκου προέδρου Ερντογάν υποστήριξε πως η αεροπορική βάση αλ Τζούφρα, η μεγαλύτερη στη χώρα, και η Σύρτη, είναι οι επόμενοι στόχοι της GNA. Επίσης, τον Μάιο είχε καταληφθεί η αεροπορική βάση αλ Ουατίγια.

Anadolu Agency via Getty Images

Ωστόσο η άλλη πλευρά δεν έχει παραμείνει άπραγη: Η Ρωσία φέρεται να έχει στείλει μια δύναμη από 14 μαχητικά MiG-29 Fulcrum και βομβαρδιστικά Su-24 Fencer στην αλ Τζούφρα (κάτι που η ίδια διαψεύδει). Επίσης η Αίγυπτος έχει υπογραμμίσει πως μπορεί να προβεί σε ευθεία επέμβαση, με τον πρόεδρο Σίσι να χαρακτηρίζει «κόκκινη γραμμή» τη Σύρτη και την αλ Τζούφρα και να λέει σε Αιγύπτιους στρατιωτικούς, σε επίσκεψή του στα σύνορα Αιγύπτου- Λιβύης να είναι έτοιμοι για οποιαδήποτε αποστολή, εντός ή εκτός συνόρων.

Στις 4 Ιουλίου άγνωστα αεροσκάφη βομβάρδισαν την αλ Ουατίγια, όπου η Τουρκία είχε αρχίσει να εγκαθιστά συστοιχίες αντιαεροπορικών πυραύλων MIM-23 Hawk. Η επίθεση έλαβε χώρα λίγο μετά την επίσκεψη στη Λιβύη του Τούρκου υπουργού Άμυνας, Χουλουσί Ακάρ.

Σύμφωνα με το The Arab Weekly, τα αεροσκάφη που χτύπησαν τις τουρκικές δυνάμεις στην αλ Ουατίγια ήταν γαλλικής κατασκευής, πιθανότατα Rafale. Στην περιοχή οι αεροπορίες που χρησιμοποιούν τον τύπο είναι η γαλλική και η αιγυπτιακή, και ως εκ τούτου φαντάζει πιθανότερο την επίθεση να πραγματοποίησαν οι Αιγύπτιοι.

Όπως αναφέρεται σε σχετικό δημοσίευμα του Forbes, όπου αναλύεται το ενδεχόμενο τουρκοαιγυπτιακής σύγκρουσης στη Λιβύη, τα αιγυπτιακά Rafale εξοπλίζονται, μεταξύ άλλων, με μακράς εμβέλειας πυραύλους Storm Shadow, κάτι που σημαίνει πως θα ήταν σχετικά εύκολο να αποφύγουν τις αεράμυνες μικρού και μεγάλου ύψους στην αλ Ουατίγια. Εάν ισχύει αυτό, δείχνει πέρα από κάθε αμφιβολία πως η Αίγυπτος σοβαρολογεί όταν λέει πως θα επέμβει ευθέως και ότι δεν θα δεχτεί περαιτέρω προέλαση της GNA.

Στη Λιβύη, σύμφωνα με την ανάλυση του Forbes, η Τουρκία διαθέτει κυρίως αεράμυνες χαμηλού υψομέτρου, ένοπλα drones Bayraktar TB2 και στρατιωτικούς συμβούλους, καθώς και Σύριους μισθοφόρους μαχητές. Εάν η Αίγυπτος πραγματοποιούσε στρατιωτική επέμβαση, η GNA θα βρισκόταν ξανά στην άμυνα, εκτός και αν οι Τούρκοι αύξαναν σημαντικά τη στρατιωτική τους παρουσία.

Η Άγκυρα δεν φαίνεται απρόθυμη να στέλνει δυνάμεις: Τον Ιούνιο τουρκικά F-16 πραγματοποίησαν άσκηση στα ανοιχτά της Λιβύης, σε ένα μήνυμα πως η τουρκική αεροπορία μπορεί να παρέμβει, ενώ τουρκικές φρεγάτες επιχειρούν στα ανοιχτά, βοηθώντας στην προστασία του εναερίου χώρου της Τρίπολης- πραγματοποιώντας την 1η Απριλίου βολή πυραύλου SM-1 κατά drone του LNA.

Όπως τονίζει το Forbes, οι Τούρκοι θα μπορούσαν να συνεχίσουν έτσι, λειτουργώντας αποτρεπτικά για τα αιγυπτιακά αεροσκάφη ως προς επιθέσεις στην περιοχή. Ωστόσο η Τουρκία θα χρειαζόταν μεγαλύτερες αεροπορικές δυνάμεις, πέρα από drones, εάν υπάρξει όντως σημαντική αιγυπτιακή επέμβαση. Αυτό θα σήμαινε χρήση ιπτάμενων τάνκερ, ωστόσο χωρίς αεροπορικές βάσεις τα τουρκικά αεροπλάνα δεν θα μπορούσαν να επιχειρούν για πολύ πάνω από τη Λιβύη- και Αλγερία και Τυνησία έχουν απορρίψει τουρκικά αιτήματα για χρήση των βάσεών τους. Η Αίγυπτος δεν έχει τέτοια προβλήματα, καθώς βρίσκεται δίπλα στη Λιβύη.

Μια επιλογή για τους Τούρκους θα ήταν να στείλουν μαχητικά σε αεροπορικές βάσεις στη δυτική Λιβύη, όπως στην αλ Ουατίγια. Αυτό θα αποτελούσε σημαντική εξέλιξη, αλλά και πάλι η Αίγυπτος θα είχε πλεονέκτημα, καθώς, αν και οι Τούρκοι θα ήταν εκτεθειμένοι συνέχεια σε επίθεση στο λιβυκό έδαφος, είναι μάλλον απίθανο να επιχειρούσαν να χτυπήσουν αιγυπτιακές αεροπορικές βάσεις σε αιγυπτιακό έδαφος. Επίσης, ακόμα και αν στείλουν μεγάλες αεροπορικές, ναυτικές και χερσαίες δυνάμεις, δεν θα τα έβγαζαν πέρα σε μια ανοιχτή, γενικευμένη σύγκρουση με τις αιγυπτιακές ένοπλες δυνάμεις.

An Apache Helicopter Flying Over Blue Sky
An Apache Helicopter Flying Over Blue Sky
Mo Semsem via Getty Images

Το δημοσίευμα του Forbes πάει παραπέρα, συγκρίνοντας εξοπλισμούς και τύπους αεροσκαφών: Τα τουρκικά F-16 θεωρούνται καλύτερα εξοπλισμένα από τα αντίστοιχα αιγυπτιακά, καθώς φέρουν πυραύλους AIM-120 AMRAAM, αλλά τα αιγυπτιακά Rafale είναι εξαιρετικά προηγμένα και αξιόμαχα αεροσκάφη. Στα επιθετικά ελικόπτερα, η Αίγυπτος διαθέτει AH-64 Apache, που είναι ανώτερα των τουρκικών AH-1W Cobra, ενώ στο έδαφος τα πράγματα θα ήταν ακόμα πιο δύσκολα για τους Τούρκους, εάν έμπαιναν στη διαδικασία να στείλουν πχ τεθωρακισμένα, καθώς τα Leopard 2 τους και τα παλιά αμερικανικά M60 Patton θα είχαν απέναντί τους τα αιγυπτιακά M1A1 (επίσης αμερικανικής προέλευσης) και τα ρωσικής κατασκευής Τ-90. Ακόμη σημαντικότερο, η Τουρκία θα έπρεπε να τα μεταφέρει όλα αυτά ανά τη Μεσόγειο, ενώ η Αίγυπτος θα χρειαζόταν απλά να περάσει τα σύνορα.

.
.
Reuters

Σε κάθε περίπτωση, μια τέτοια κλιμάκωση είναι ανεπιθύμητη και για τις δύο πλευρές, και ως εκ τούτου δεν θεωρείται σε καμία περίπτωση αναπόφευκτη, δεδομένου του κινδύνου και του κόστους. Όπως και να έχει πάντως, η αντιπαράθεση και οι επιδείξεις ισχύος μεταξύ Τουρκίας και Αιγύπτου στο πολύπλοκο θέατρο επιχειρήσεων της Λιβύης αναμένεται να συνεχιστούν κατά τις προσεχείς εβδομάδες και μήνες.

Δημοφιλή