Τα προεκλογικά προγράμματα των κομμάτων εξουσίας υπόσχονται ενίσχυση των εξαγωγών για να τονωθεί η οικονομία. Στην πράξη όμως όλα αυτά τα χρόνια της κρίσης ελάχιστα πράγματα έγιναν σε κεντρικό επίπεδο. Η ανυπαρξία στρατηγικού σχεδίου προώθησης των ελληνικών προϊόντων, εξωστρέφειας των επιχειρήσεων και κατ' επέκταση αύξησης της παραγωγής είναι εμφανής.
Στον παρακάτω πίνακα, αποκαλύπτεται ότι ενώ μέχρι το 2008 υπήρξε εκτίναξη των εισαγωγών, από την άλλη μεριά οι εξαγωγές αυξήθηκαν μεν, αλλά με πολύ πιο αργούς ρυθμούς, παρά την είσοδο της χώρας στο κοινό νόμισμα και την άρση πολλών εμπορικών περιορισμών. Γίνεται φανερό ότι η άνθιση της οικονομίας εκείνη την περίοδο στηρίχθηκε στην υπερκατανάλωση με δανεικά και όχι στο χτίσιμο μιας παραγωγικής βάσης. Από το ξέσπασμα της κρίσης το 2009 μέχρι σήμερα η κατάρρευση του σαθρού καταναλωτικού μοντέλου είχε ως συνέπεια την κάθετη πτώση των εισαγωγών. Αντί όμως να δοθεί έμφαση στις εξαγωγές, ως οδός διαφυγής από την κρίση, αυτές έχουν παραμείνει περίπου στα ίδια επίπεδα με το 2008.
Τα κύρια αίτια αυτής της επιζήμιας καθίζησης των εξαγωγών είναι τα εξής:
•Η έλλειψη ρευστότητας των επιχειρήσεων, λόγω 1) του ασφυκτικού οικονομικού περιβάλλοντος και 2) της μη χρηματοδότησής τους από το παραπαίον τραπεζικό σύστημα
•Η αδυναμία χάραξης κεντρικής στρατηγικής και στόχευσης των χώρων στις οποίες πρέπει να εστιάζουν οι εξαγωγές, βάσει των χαρακτηριστικών του κάθε προϊόντος
•Η υψηλή φορολογία
•Η γραφειοκρατία στις υπηρεσίες εκτελωνισμού (πχ στο 1ο εξάμηνο 2015 παρατηρείται πτώση 14% των εξαγωγών προς την Κίνα εξαιτίας τέτοιων προβλημάτων)
•Η μειωμένη ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας παρά την εσωτερική οικονομική υποτίμηση που έλαβε χώρα τα τελευταία χρόνια
και τέλος
•Τα capital controls, που ανέκοψαν την ανοδική πορεία του 1ου εξαμήνου, η οποία συντελέστηκε κυρίως λόγω της πτώσης του Ευρώ
Στους παρακάτω 2 πίνακες παρατηρούμε ότι το 65% (€11-12 δισ.) των ελληνικών εξαγωγών (πλην πετρελαιοειδών) κατευθύνεται προς τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ το 35% (€6 δισ.) προς τις υπόλοιπες χώρες. Το αντίστοιχο ποσοστό το 2001 ήταν 52% έναντι 48%. Είναι λοιπόν εμφανές ότι η είσοδος μας στο κοινό νόμισμα διευκόλυνε τις ελληνικές επιχειρήσεις και ευνόησε τις εξαγωγές.
Στις πρώτες τρεις θέσεις των εξαγωγικών αγορών της Ελλάδας το 1ο εξάμηνο του 2015 είναι η Ιταλία, η Γερμανία και η Τουρκία. Εντύπωση προκαλεί η χαμηλή θέση που καταλαμβάνουν η Κίνα (22η), η Ρωσία (25η), καθώς επίσης και η Αυστραλία (39η), ο Καναδάς (40η) και η Ινδία (54η). Διαφαίνεται λοιπόν μεγάλο περιθώριο βελτίωσης των εξαγωγών από τη διείσδυση σε αυτές τις χώρες που πληθυσμιακά καλύπτουν το 50% του πλανήτη.
Τα κυριότερα ελληνικά εξαγώγιμα προϊόντα είναι: τα πετρελαιοειδή, τα φάρμακα και το ελαιόλαδο (παρουσιάζει μεγάλη αύξηση λόγω της χαμηλής παραγωγής στις υπόλοιπες μεσογειακές χώρες). Αρνητική έκπληξη είναι η χαμηλή θέση που καταλαμβάνει το κρασί (51η) και η ηλεκτρική ενέργεια (96η).
Πιο συγκεκριμένα:
Είναι υψίστης σημασίας να εστιάσουμε τις δυνάμεις μας στην αύξηση των εξαγωγών, ως αντίδοτο στην παρατεταμένη ύφεση και την εσωστρέφεια. Απαιτείται:
1.Η σταθεροποίηση του τραπεζικού συστήματος με την επιτυχή ολοκλήρωση της ανακεφαλαιοποίησης, ώστε οι τράπεζες να χορηγούν με ρευστότητα την αγορά
2. Η αξιοποίηση όλων των υπόλοιπων διαθέσιμων πόρων: ΕΣΠΑ, ΕΤΕΠ, ΕΤΕΑΝ κτλ, καθώς και άλλων επενδυτικών σχημάτων (πχ. venture capitals, funds κτλ)
3.Χάραξη στρατηγικού σχεδίου προώθησης, με απώτατο στόχο να χτίσουμε σταδιακά ένα ισχυρό Brandname των ελληνικών προϊόντων, μέσω ανάδειξης της μοναδικότητας τους, της έλξης του τόπου καταγωγής τους, της διατροφικής τους αξίας κτλ
4.Ενεργή συνεισφορά και από τις ελληνικές πρεσβείες ανά τον κόσμο, καθώς και στενή συνεργασία και με το υπουργείου τουρισμού, ώστε μέσω της διάδοσης των προϊόντων η χώρα να επωφεληθεί και τουριστικά
5.Διακρατικές εμπορικές συμφωνίες και άρση των τελωνειακών εμποδίων
6.Προστασία του ελληνικού σήματος προέλευσης των προϊόντων σε χώρες εκτός ΕΕ, όπου είναι συχνά τα φαινόμενα αντιγραφών.
Οι εξαγωγές μπορούν να αποτελέσουν το μοχλό ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας και να συντελέσουν σημαντικά στην ανάκαμψη της χώρας. Αρκεί να αναλογιστούμε ότι μια αύξηση των εξαγωγών κατά 1,5%, αυξάνει το εθνικό εισόδημα (ΑΕΠ) κατά 0,5%, δηλαδή κατά σχεδόν €1 δισ. Αξίζει να το πετύχουμε!