Η συζήτηση για τον ΦΠΑ στην εκπαίδευση μονοπώλησε το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης το τελευταίο διάστημα. Ο λόγος προφανώς δεν είναι θεωρητικός, αλλά έχει να κάνει με το γεγονός οτι ο παραπάνω φόρος θίγει το σύνολο των ελληνικών οικογενειών που έχουν παιδιά σε κάποια βαθμίδα της εκπαίδευσης. Σε πρώτη ανάγνωση η κυβέρνηση θεώρησε ότι η ιδιωτική εκπαίδευση αφορά τους έχοντες και κατέχοντες, τις εύπορες οικογένειες των βορείων προαστίων που λίγο πριν το τέλος του λυκείου θα αρχίσουν να πονοκεφαλιάζουν για να διαλέξουν το καλύτερο πανεπιστήμιο του εξωτερικού για τα παιδιά τους. Συνεπώς η αύξηση του ΦΠΑ σε μια υπηρεσία εκπαίδευσης που απευθύνεται αποκλειστικά στους προνομιούχους έχει «προοδευτικό ιδεολογικό πρόσημο», συνιστά παρέμβαση κοινωνικής δικαιοσύνης και η αποδοχή της από την πλειοψηφία των μη προνομιούχων θα είναι προφανής, το δε πολιτικό κόστος ανύπαρκτο.
Η πραγματικότητα είναι κάπως διαφορετική και απαιτεί μια δεύτερη ανάγνωση. Στην Ελλάδα της συνταγματικά κατοχυρωμένης δημόσιας δωρεάν παιδείας τα πράγματα είναι ιδιαζόντως περίπλοκα και η χώρα μας διεκδικεί άλλη μια παγκόσμια ιδιαιτερότητα στην κρατική και κοινωνική της οργάνωση. Δεν υπάρχει ελληνική οικογένεια, ακόμα και στην περίοδο της κρίσης, με εξαίρεση εκείνες που κυριολεκτικά δεν έχουν να φάνε, που να μην στέλνει τα παιδιά της από το δημοτικό σε κάποιο φροντιστήριο για ξένες γλώσσες και στη συνέχεια σε κάποιο άλλο φροντιστήριο για υποστηρικτική διδασκαλία στα μαθήματα του ωρολογίου προγράμματος, αν όχι από το γυμνάσιο, πάντως σίγουρα από το λύκειο.
Πέραν αυτού υπάρχουν ιδιωτικά σχολεία με χαμηλά δίδακτρα στα οποία αναγκαστικά καταφεύγουν πολλές οικογένειες που δεν έχουν παππούδες και γιαγιάδες για να παραλάβουν τα παιδιά μετά το σχόλασμα στα δημόσια σχολεία που γίνεται τουλάχιστον δυο ώρες νωρίτερα απ' ότι στα ιδιωτικά, χωρίς να αποτελεί αμελητέα παράμετρο ο φόβος των καταλήψεων και της απώλειας πολλών διδακτικών ωρών που έχει οδηγήσει αναγκαστικά πολλές οικογένειες στην επιλογή ενός οικονομικού ιδιωτικού σχολείου. Νηπιαγωγεία, παιδικοί σταθμοί ΙΕΚ κλπ. συμπληρώνουν την βεντάλια των εκπαιδευτικών υπηρεσιών που προσφέρονται σε μη προνομιούχες οικογένειες οι οποίες δαπανούν ένα μεγάλο μέρος από το περιορισμένο πλέον εισόδημά τους για να καλύψουν όσα δεν καλύπτονται από την δημόσια δωρεάν παιδεία.
Με βάση όλα αυτά η επιβολή του 23% ΦΠΑ στην εκπαίδευση υπήρξε άλλο ένα βαρύ μέτρο στις πλάτες των μη προνομιούχων, της χειμαζόμενης μεσαίας τάξης που η αυξανόμενη φορολογία έχει κυριολεκτικά τσακίσει. Τι και αν ο αρμόδιος υπουργός μιλά για βάρος που πρέπει να σηκώσουν οι εύποροι, τι κι αν βουλευτής με κυνισμό εξηγεί ότι οι ψηφοφόροι της κυβέρνησης δεν θίγονται, το πρόβλημα είναι μεγάλο και αφορά την διαλυμένη μεσαία τάξη της χώρας και όχι μόνο τους πλούσιους. Η κλιμακωτή μείωση του ποσοστού του ΦΠΑ από 23% σε 13% και 6% παραπέμπει ευθέως στο ανέκδοτο με τον Χότζα που γέμιζε με ζώα το στενό δωμάτιο ώστε αφαιρώντας στο τέλος ένα-δυο να φαίνεται το δωμάτιο ευρύχωρο και άνετο...Η αναζήτηση άλλωστε ισοδυνάμων που θα αντικαταστήσουν την απώλεια των προβλεπόμενων εσόδων από τη μείωση του ΦΠΑ καθιστά την όποια ωφέλεια από την κλιμακωτή μείωση απολύτως σχετική.
Κάτω από αυτά τα δεδομένα, είναι καιρός έστω με αφορμή την κρίση να αναζητήσουμε τα δικά μας προαπαιτούμενα στον χώρο της εκπαίδευσης προσπαθώντας να απαλλάξουμε την ελληνική οικογένεια από ένα δυσβάσταχτο προϋπολογισμό και ταυτόχρονα να δώσουμε αληθινό περιεχόμενο στην επιταγή του Συντάγματος για δωρεάν δημόσια παιδεία.
Η κλιμακωτή μείωση του ποσοστού του ΦΠΑ από 23% σε 13% και 6% παραπέμπει ευθέως στο ανέκδοτο με τον Χότζα που γέμιζε με ζώα το στενό δωμάτιο ώστε αφαιρώντας στο τέλος ένα-δυο να φαίνεται το δωμάτιο ευρύχωρο και άνετο...
Για την άμεση αντιμετώπιση της αιμορραγίας απο την καταφυγή στα φροντιστήρια θα μπορούσαν να υπάρξουν παρεμβάσεις στη λειτουργία κάθε δημόσιου σχολείου, οι οποίες θα ανακούφιζαν την κάθε ελληνική οικογένεια. Για παράδειγμα:
1. Αυξημένες ώρες διδασκαλίας στα δημόσια σχολεία. Αυτό δεν σημαίνει αύξηση της διδακτέας ύλης, αλλά αύξηση των διδακτικών ωρών για ξένες γλώσσες και επαναλήψεις στα υπόλοιπα μαθήματα.
2. Εκπαιδευτικοί στόχοι που οδηγούν στη λήψη διπλωμάτων ξένων γλωσσών στις τάξεις του γυμνασίου και του λυκείου. Η επίτευξη των στόχων αυτών από την πλειοψηφία των μαθητών θα αποτελεί στοιχείο της θετικής αξιολόγησης του εκπαιδευτικού ενώ η περιορισμένη επιτυχία θα καθιστά απαραίτητη την πρόσθετη επιμόρφωση για τον εκπαιδευτικό.
3. Θεσμικό πλαίσιο για την συνεργασία της σχολικής κοινότητας με την τοπική αυτοδιοίκηση. Τα πρώτα αποτελέσματα από τα κοινωνικά φροντιστήρια στους δήμους είναι ενθαρρυντικά και το εγχείρημα πρέπει να συνεχιστεί...
Τα παραπάνω συνιστούν εφικτές παρεμβάσεις που μπορούν να καταστήσουν τη λειτουργία κάθε δημόσιου σχολείου εφάμιλλη με τα ιδιωτικά σχολεία της χώρας και να απαλλάξουν πολλούς γονείς από τον βραχνά του φροντιστηρίου.
Η αναβάθμιση της δημόσιας παιδείας είναι μέσο για την ανακεφαλαιοποίηση αυτής της χώρας. Ας ξεκινήσουν λοιπόν αυτοί που σήμερα έχουν την ευθύνη, έχοντας στο μυαλό τους ότι σε αυτόν τον τόπο ευτυχώς ακόμα οι γονείς έχουν ως στόχο της ζωής τους να κάνουν το παν ώστε τα παιδιά τους να έχουν την καλύτερη δυνατή μόρφωση. Αυτή τους η προτεραιότητα ας μην τους καταστήσει στην συνείδηση κάποιων πλουτοκράτες.