«Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μία άμεση και σοβαρή απειλή». Αυτά ήταν τα λόγια του Βέλγου Πρωθυπουργού Σαρλ Μισέλ για να εξηγήσει γιατί το Σάββατο ξυπνήσαμε σε μία στρατοκρατούμενη πόλη.
Αμηχανία; Φόβος; Κυρίως απορία...
Η πόλη το Σάββατο άδειασε. Τα μαγαζιά, μετά από σύσταση των βελγικών αρχών έκλεισαν από νωρίς, το μετρό τέθηκε εκτός λειτουργίας, το ίδιο και τα μεγάλα πολυκαταστήματα.
Το κέντρο της πόλης, αν και στολισμένο ενόψει Χριστουγέννων, δεν έμοιαζε καθόλου γιορτινό. Θλίψη και σιωπή. Παντού στρατιώτες με προτεταμένα τα όπλα, στρατιωτικά καμιόνια και αστυνόμοι παντού. Λίγοι άνθρωποι στους δρόμους έψαχναν τα λιγοστά «στέκια» που έκαναν αντίσταση στο...φόβο για να φάνε κάτι, να πιουν ένα ποτό, να ζήσουν λίγο...κανονικά.
Την Κυριακή, το σκηνικό παρέμεινε το ίδιο. Καμία από τις λαϊκές αγορές στις πλατείες δεν πραγματοποιήθηκε και ο κόσμος δειλά δειλά βγήκε από τα σπίτια. Το απόγευμα και πάλι η πόλη και οι πλατείες άδειασαν.
Έτυχε να βρίσκομαι σε μία από τις πάλαι ποτέ ζωντανές πλατείες της πόλης, την Πλας Ζουρντάν, που αυτή τη φορά ήταν άδεια. Κάποια μπαρ ανοιχτά αλλά άδεια, κάποια εστιατόρια και καφέ κλειστά. Ένα μόνο «στέκι» Ελλήνων θύμιζε λίγο από κανονικότητα. Και οι συζητήσεις;
Στα γιατί, τα πώς και το «τις πταίει» για τη δράση του Ισλαμικού Κράτους.
Η Αμερική, η Ρωσία, η Γαλλία, η Συρία, η Σαουδική Αραβία...και ξαφνικά η γεωπολιτική σκακιέρα αυτού του κόσμου έγινε το επίκεντρο. Μέχρι που άρχισαν τα κινητά να παίρνουν φωτιά και να φτάνουν οι πρώτες πληροφορίες για τις αστυνομικές επιχειρήσεις στο κέντρο της πόλης και αλλού.
«Ο συγκάτοικός μου μου είπε ότι άκουσε κάτι σαν πυροβολισμούς έξω από το σπίτι και είναι γεμάτο αστυνομία», λέει ένας φίλος από την παρέα που μένει κοντά στο κανάλι, στο Μόλενμπεκ.
«Εμένα, φίλη μου είδε μπροστά από το σπίτι της να γίνεται σύλληψη και η αστυνομία έλεγε στον κόσμο, πηγαίνετε σπίτια σας και μείνετε μακριά από τα παράθυρα», λέει κάποια άλλη στην παρέα. Δρόμοι μπλοκαρισμένοι και μία ατμόσφαιρα αστυνομικής ταινίας όπου ένιωθες πρωταγωνιστής και κομπάρσος μαζί.
Και το twitter να γεμίζει...γάτες, κλείνοντας το μάτι στις αστυνομικές αρχές που έκαναν έκκληση σε κόσμο και μέσα ενημέρωσης για απόλυτη εχεμύθεια.
Ναι, αυτή είναι η χώρα του Μαγκρίτ, η χώρα του σουρεαλισμού. Μόνο έτσι μπορούσες να βιώσεις εκείνη τη νύχτα, εκείνο το πρώτο Σαββατοκύριακο που νιώσαμε ότι η ζωή μας αλλάζει, σοκαριστικά και βίαια.
Και αύριο;Πώς θα πάμε στις δουλειές μας; Θα πάμε ή θα κλειδωθούμε στα σπίτια μας μέχρι να πιάσουν και τον τελευταίο τρομοκράτη που κυκλοφορεί σε αυτή την πόλη;
Παρ' όλα αυτά, οι περισσότεροι πήγαμε στις δουλειές μας γιατί ως γνωστόν η ζωή συνεχίζεται...
Τα ευρωπαϊκά όργανα επίσης λειτούργησαν κανονικά, το Eurogroup πραγματοποιήθηκε χωρίς κανένα πρόβλημα, απλώς με μερικά μέτρα ασφαλείας παραπάνω και με τη διαβεβαίωση ότι «δεν υπάρχει καμία στοχευμένη απειλή».
Άλλωστε, αυτό το καταλάβαμε καλά. Πιο πιθανός «στόχος» είναι η Grand Place παρά το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.
Πολλοί αναρωτιούνται πώς είναι δυνατόν οι Βρυξέλλες, η πρωτεύουσα της ΕΕ, έδρα των ευρωπαϊκών οργάνων, του ΝΑΤΟ και πολλών διεθνών οργανισμών να αναδεικνύεται ως... κοιτίδα της ισλαμικής τρομοκρατίας.
Η αλήθεια είναι ότι ο περισσότερος κόσμος, ακόμα και από εκείνους που ζουν εδώ και εργάζονται σε αυτό που αποκαλούμε «ευρωπαϊκή φούσκα» δεν γνωρίζει ότι οι Βρυξέλλες είναι μία πόλη με δύο πρόσωπα και πολλαπλές ανισότητες. Ακόμα και όσοι απολαμβάνουν τη ζωή σε αυτή την ανοιχτή κοινωνία όπου συνυπάρχουν πραγματικά αρμονικά, άνθρωποι διαφορετικών εθνικοτήτων, θρησκειών και αντιλήψεων χάνουν σε μεγάλο βαθμό ένα κομμάτι της πραγματικότητας.
Ξαφνικά, ο κόσμος μέσα και έξω από το Βέλγιο ανακάλυψε το Μόλενμπεκ, την πιο φτωχή περιοχή των Βρυξελλών ως φωλιά τζιχαντιστών. Το Μόλενμπεκ με τους 95.000 κατοίκους και μία σύνθεση ξεκάθαρα ανομοιογενή. Η ανεργία σε αυτή την περιοχή αγγίζει το 30% όταν το αντίστοιχο ποσοστό της χώρας είναι 8,4%.
Τον Ιανουάριο του 2015, η βελγική αστυνομία εξουδετερώνει «γιάφκα» τζιχαντιστών, στην πόλη Βερβιέ, κοντά στα γερμανικά σύνορα οι οποίοι φέρονταν να έχουν διασυνδέσεις με αντίστοιχα κυκλώματα στο Μόλενμπεκ. Το Βερβιέ, πρώην βιομηχανική πόλη, η ανεργία αγγίζει το 24%.
Το Βέλγιο, μάλιστα, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία είναι η ευρωπαϊκή χώρα με τους περισσότερους ξένους μαχητές που φεύγουν από την Ευρώπη προς τη Συρία.
Τον Αύγουστο του 2015, ο Αλέν Γκρινιάρ, στέλεχος της ομοσπονδιακής αντιτρομοκρατικής υπηρεσίας του Βελγίου και λέκτορας του Πανεπιστημίου της Λιέγης σε θέματα που αφορούν το πολιτικό Ισλάμ, είχε πει σε συνέντευξή του ότι «οι νέοι μουσουλμάνοι από συγκεκριμένες περιοχές του Βελγίου, της Γαλλίας ή άλλων χωρών που εντάσσονται στο Ισλαμικό Κράτος ήταν ακραίοι πριν γίνουν φανατικοί θρησκόληπτοι. Η εξέγερσή τους απέναντι στην κοινωνία εκδηλώθηκε πρώτα μέσω της μικροεγκληματικότητας. Αυτό που έκανε το Ισλαμικό Κράτος είναι μέσω μιας νέα προσέγγισης του Ισλάμ να νομιμοποιήσει αυτές τις συμπεριφορές. Η διάσταση της συμμορίας αλλά και της πίστης στην ομάδα καθιστά τα μηνύματα των Βέλγων μαχητών στη Συρία που ενθαρρύνουν τους φίλους τους στην πατρίδα να προχωρήσουν σε επιθέσεις, μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης ιδιάιτερα ανησυχητικά» και είχε παραδεχτεί από τότε ότι το επίπεδο της τρομοκρατικής απειλής στο Βέλγιο ήταν πιο υψηλό από ποτέ.
Πολλοί μιλούν για πλήγμα στην εικόνα της χώρας και για λάθη των μυστικών υπηρεσιών. Ωστόσο, αυτό που ειδικοί και αναλυτές υπογραμμίζουν είναι ότι το «κλειδί» για να αντιμετωπιστεί αυτή η κατάσταση βρίσκεται στις πολιτικές ενσωμάτωσης και αντιμετώπισης της ριζοσπαστικοποίησης εκεί όπου συμβαίνει, δηλαδή στις φυλακές, στις υποβαθμισμένες γειτονιές και κυρίως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Η απειλή, όμως, είναι ήδη εδώ, μέσα στην Ευρώπη, όπως είναι και στο Λίβανο και στη Συρία και στη Νιγηρία και αλλού.
Πολλοί φίλοι και γνωστοί μού στέλνουν μηνύματα συμπαράστασης και ανησυχίας που σχεδόν όλα καταλήγουν στην ίδια φράση. «Να προσέχεις..». Και όμως, ακόμα αναρωτιέμαι. «Από τι; Και πώς;».
Πώς μπορεί να προφυλαχθεί κανείς από το απρόβλεπτο;
Τα Χριστούγεννα πλησιάζουν. Κάπου εκεί ανάμεσα σε ένοπλους στρατιώτες και περιπολικά, η πόλη βάζει τα γιορτινά της και οι ετοιμασίες για τη χριστουγεννιάτικη αγορά έχουν ήδη αρχίσει.
Μία κυρία, ιδιοκτήτρια καταστήματος στην περιοχή του κέντρου μου λέει ότι αυτές οι μέρες είναι δύσκολες αλλά «όλα θα εξαρτηθούν από το πόσο θα κρατήσει όλο αυτό, αλλά εγώ νομίζω ότι σε 2 με 3 εβδομάδες θα έχει περάσει».
Και να μην αφήσουμε το φόβο να δηλητηριάσει και τα δικά μας μυαλά, θα πρόσθετα εγώ.