Ο Τραμπ, η αστυνομική βία, η Ευαγγελική εκκλησία και οι νοσταλγοί του Ρίγκαν

Ο ρόλος των Ευαγγελικών στις προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου, οι οποίοι, αν και διχασμένοι, θα στηρίξουν τον Τραμπ αποτελεί μια εξέλιξη που χρήζει μεγαλύτερης έρευνας. Η ανάμειξη της εκκλησίας με την πολιτική, ακόμη και εδώ στις Ηνωμένες Πολιτείες της Silicon valley, λαμβάνει αναπάντεχη τροπή, ώστε να διαπιστώνουμε ένα πρωτοφανές κύμα θρησκόληπτων συντηρητικών, οι οποίοι, αν και θεωρούν τους εαυτόυς τους θιασώτες της αρετής και «value voters», είναι μάλλον απλώς υπερσυντηρητικοί, με χαμηλό μορφωτικό επίπεδο, χτυπημένοι από την οικονομική κρίση του 2008 (από την οποία ποτέ δεν ανέκαμψαν), καθώς και μια κατηγορία πολιτών που βρίσκονται σήμερα στα εξήντα και τα εβδομήντα: τα ώριμα-πλέον- παιδιά του Ρόναλντ Ρίγκαν...
JEWEL SAMAD via Getty Images

Ταξιδεύοντας εδώ και μερικές εβδομάδες σε διαφορετικές πολιτείες των ΗΠΑ και καταγράφοντας την προεκλογική εκστρατεία, έχω διαπιστώσει ορισμένα επαναλαμβανόμενα και ενδιαφέροντα μοτίβα που αξίζει να καταγραφούν, ώστε να ξύσουμε λίγο κάτω από την επιφάνεια του μπρα ντε φερ Χίλαρι-Τραμπ.

Στη Βόρεια Καρολίνα (την πολιτεία που θεωρείται swing state και εξαιρετικά σημαντική για την έκβαση των φετινών προεδρικών εκλογών) ο Τραμπ, σύμφωνα με όλες τις επαναλαμβανόμενες δημοσκοπήσεις που διεξήχθησαν μετά το ντιμπέιτ, αντιμετωπίζει πρόβλημα και βρίσκεται πίσω από την Κλίντον, από 2 μέχρι 6 μονάδες. Ωστόσο, τα δημογραφικά χαρακτηριστικά της Βόρειας Καρολίνας έχουν μεγάλο ενδιαφέρον -σε σύγκριση π.χ. με άλλες swing states, όπως το Οχάϊο ή η Νεβάδα- γιατί συνοψίζουν πολλές από τις ενδιαφέρουσες αντιθέσεις που βιώνει σήμερα η Αμερική.

Το μείγμα των ψηφοφόρων της Βόρειας Καρολίνας περιλαμβάνει:

  • Λευκούς απόφοιτους πανεπιστημίου (και φοιτητές) που ζουν στο περίφημο Research Triangle (πρόκειται για την περιοχή όπου βρίσκονται τα τρία σημαντικά και προοδευτικά πανεπιστημιακά και ερευνητικά κέντρα UNC, North Carolina State University και Duke University) και στην πόλη Σάρλοτ (εκεί όπου πυροβολήθηκε πρόσφατα από αστυνομικούς ο Αφροαμερικανός Κιθ Σκοτ, πυροδοτώντας μερικές από τις πιο εξεγερτικές διαδηλώσεις του κινήματος Black Lives Matter).
  • Αφροαμερικάνους που ακόμη και σήμερα είναι θύματα ρατσιστικής βίας από αστυνομικούς.
  • Υπερσυντηρητικούς λευκούς χριστιανούς της Ευαγγελικής εκκλησίας, οι οποίοι συνήθως δεν έχουν πανεπιστημιακή μόρφωση.
  • Στρατιωτικούς και πάνω από 700.000 βετεράνους, καθώς η πολιτεία της Βόρειας Καρολίνας συγκεντρώνει τεράστια στρατιωτική παρουσία (το Fort Bragg αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες στρατιωτικές βάσεις στον κόσμο).

Η εκκλησία και η θρησκεία εν γένει δεν είναι τα πρώτο πράγματα που έρχονται στο νου μας, όταν συζητάμε για τις αμερικανικές εκλογές. Σε πολιτείες του Νότου, όπως η Βόρεια Καρολίνα, η εκκλησία διαδραματίζει τεράστιο -υπέργειο και υπόγειο ρόλο- από την παροχή φιλανθρωπικών υπηρεσιών ανακούφισης για τα φτωχά στρώματα των ανέργων και των αστέγων μέχρι επιθετικό λόμπινγκ υπέρ της υποψηφιότητας Τραμπ. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η υποστήριξη της υποψηφιότητας του Ντόναλντ Τραμπ από τους επικεφαλής Αφροαμερικανικών εκκλησιών στο Σάρλοτ της Βόρειας Καρολίνας (!). Τι είναι, όμως, άραγε εκείνο που ενώνει τους Χριστιανούς και τις διάφορες εκκλησίες των ΗΠΑ με έναν υποψήφιο πρόεδρο, όπως ο Τραμπ, ο οποίος δεν αποτελεί υπόδειγμα χριστιανικού βίου;

«Το τέλος είναι κοντά» αποφαίνεται ένας ταξιτζής που θα ψηφίσει Τραμπ, καθώς βρισκόμαστε κολλημένοι στην κίνηση. «Ό,τι συμβαίνει αυτή τη στιγμή στην Αμερική και στον πλανήτη βρίσκεται στις γραφές. Έρχεται το τέλος του κόσμου, αλλά ο Χριστός θα μας σώσει και για να είμαστε ευτυχισμένοι πρέπει να πάμε το συντομότερο κοντά του. Η Χίλαρι είναι διαβολική, πιο επικίνδυνη από τον Τραμπ. Επομένως, ο πιο γρήγορος δρόμος να φτάσουμε στο θεό είναι ψηφίζοντας την Χίλαρι», σχολιάζει ειρωνικά.

Στο Nussbaum Center for Entrepreneurship της πόλης Γκρίνσμπορο συναντώ δυο από τους καλύτερους ανεξάρτητους ερευνητικούς δημοσιογράφους της περιοχής, τον Jordan Green και τον Brian Cleary του TCB, οι οποίοι μου μιλούν για δυο από τα βασικότερα κοινωνικά ζητήματα της πολιτείας: την αστυνομική βία εναντίον των Αφροαμερικάνων και την φοβερή επιδημία στην χρήση και το εμπόριο ηρωίνης, φαινόμενο που αποτελεί μέρος ενός μεγαλύτερου προβλήματος (της κατάχρησης στη συνταγογράφηση αναλγητικών και οπιούχων χαπιών που οδηγεί τους εξαρτημένους από τα φάρμακα να καταφεύγουν τελικά στην φθηνότερη λύση της ηρωίνης).

Το Γκρίνσμπορο κατέχει μια ιδιαίτερη θέση στην ιστορία για τα πολιτικά δικαιώματα των μαύρων. Από εδώ, τον Φεβρουάριο του 1960, ξεκίνησε ένα μεγάλο κύμα ειρηνικών διαδηλώσεων ενάντια στις πολιτικές διαχωρισμού μαύρων και λευκών. Τέσσερις φοιτητές κάθισαν στο μπαρ ενός τοπικού εστιατορίου, στο οποίο απαγορευόταν ρητά να κάθονται μαύροι και ζήτησαν να τους σερβίρουν φαγητό. Όταν οι ιδιοκτήτες αρνήθηκαν, επικαλούμενοι την ντιρεκτίβα «only whites» , εκείνοι συνέχισαν να κάθονται και επανέλαβαν καθημερινά ξανά και ξανά την ίδια καθιστική διαμαρτυρία, η οποία άρχισε να συγκεντρώνει ολοένα και περισσότερους υποστηρικτές, με αποτέλεσμα αν εξαπλωθεί σε ολόκληρη την Βόρεια Καρολίνα και να αποκτήσει κινηματική διάσταση στις υπόλοιπες πολιτείες του Νότου.

Στις 3 Νοεμβρίου του 1979 -πάλι στο Γκρίνσμπορο- σημειώθηκε μια δολοφονική συμπλοκή, όταν ομάδα ακτιβιστών που ανήκε στο Κομμουνιστικό Εργατικό Κόμμα των ΗΠΑ διαδήλωνε ειρηνικά εναντίον της Κου Κλουξ Κλαν (η οποία ακόμη και σήμερα έχει παρουσία στην περιοχή του αμερικανικού Νότου) δέχθηκε επίθεση από ένοπλα μέλη της Κου Κλουξ Κλαν και άλλων νεοναζιστικών ομάδων. Ο απολογισμός ήταν 5 νεκροί διαδηλωτές και δεκάδες τραυματίες.

Τον Ιούνιο του 2016 στο Γκρίνσμπορο δυο αστυνομικοί πλησιάζουν για να ελέγξουν έναν Αφροαμερικάνο που κάθεται αμέριμνος στη βεράντα του σπιτιού της μητέρας του, έπειτα από τηλεφώνημα αγνώστου για ύποπτη κινητικότητα στη γειτονιά. Ο φαινομενικά ανώδυνος έλεγχος ρουτίνας της ταυτότητας θα καταλήξει σε ένα πρωτοφανές περιστατικό αστυνομικής βίας -από τα πολλά που καταγράφονται καθημερινά τις ΗΠΑ και δημοσιοποιούνται μέσα από το κίνημα Black Lives Matter- θα αναγκάσει τις τοπικές αρχές να υποχρεώσουν την αστυνομία να δώσει στη δημοσιότητα το βίντεο που κατέγραφαν οι ενσωματωμένες κάμερες που φορούν οι αστυνομικοί. Αξίζει να δείτε το παρακάτω βίντεο για να διαπιστώσετε το μέγεθος της αυθαιρεσίας και του ρατσισμού, που αποτελεί μέρος της καθημερινότητας και πάνω στον οποίο έχει επενδύσει ο Τραμπ την ρατσιστική καμπάνια του.

Μια ενδιαφέρουσα ομοιότητα που διέπει την περίπτωση των γεγονότων στο Γκρίνσμπορο το 1979 και το 2016 είναι ότι, όπως και τώρα, έτσι και τότε βρισκόταν προ των πυλών και στο δημόσιο διάλογο η επίκληση στην ανάγκη για μια συντηρητική επανάσταση. Το 1979 φορέας της ήταν ο Ρόναλντ Ρίγκαν, ενώ σήμερα φορέας της είναι ο Ντόναλντ Τραμπ...Ένα από τα συχνότερα μοτίβα στις συζητήσεις που είχα (στη Βόρεια Καρολίνα και αλλού) με ανθρώπους διαφορετικού οικονομικού και εκπαιδευτικού προφίλ είναι η πρωτοφανής νοσταλγία για την εποχή του Ρίγκαν. Όταν η αμερικανική οικονομία και η μεσαία τάξη μεσουρανούσαν, όταν η Αμερική έβγαινε σταδιακά νικήτρια από τον Ψυχρό Πόλεμο με τη Σοβιετική Ένωση, όταν ο διπολικός κόσμος εξουσίας έμοιαζε πολύ πιο ασφαλής σε σύγκριση με την σημερινή, κατακερματισμένη και απρόβλεπτη διεθνή συγκυρία.

Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι ο Ντόναλντ Τραμπ επικαλείται στις ομιλίες του συνεχώς τον Ρίγκαν. Οι οπαδοί του, αμερικανοί πολίτες που έζησαν τα καλύτερα τους χρόνια την δεκαετία του '80, σήμερα βλέπουν με δυσπιστία την high tech οικονομία, τους τυχοδιώκτες millennials entrepreneurs που προτιμούν τον σοσιαλισμό από τον καπιταλισμό (χωρίς βέβαια να γνωρίζουν ακριβώς και οι ίδιοι τι είναι), την παγκοσμιοποίηση της οικονομίας που έχει αποδυναμώσει την μεσαία τάξη, την στροφή της Αμερικής στη ρητορική του soft power στην εποχή του Μπαράκ Ομπάμα και του ISIS. Ασφαλώς, ο Ντόναλντ Τραμπ δεν έχει καμία σχέση με τον Ρόναλντ Ρίγκαν ως προσωπικότητα και πολιτική υπόσταση και η εποχή μας, κάθε άλλο μοιάζει με εκείνη των 80s. Μπορεί η απειλή της Ρωσίας να επιστρατεύεται από αρκετούς, Δημοκρατικούς και Ρεπουμπλικάνους, ως τεκμήριο μιας νεο-Ψυχροπολεμικής περιόδου, όμως η πραγματικότητα δεν συμφωνεί και τόσο με αυτή τη φαντασίωση.

Ο ρόλος των Ευαγγελικών στις προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου, οι οποίοι, αν και διχασμένοι, θα στηρίξουν τον Τραμπ αποτελεί μια εξέλιξη που χρήζει μεγαλύτερης έρευνας. Η ανάμειξη της εκκλησίας με την πολιτική, ακόμη και εδώ στις Ηνωμένες Πολιτείες της Silicon valley, λαμβάνει αναπάντεχη τροπή, ώστε να διαπιστώνουμε ένα πρωτοφανές κύμα θρησκόληπτων συντηρητικών, οι οποίοι, αν και θεωρούν τους εαυτόυς τους θιασώτες της αρετής και «value voters», είναι μάλλον απλώς υπερσυντηρητικοί, με χαμηλό μορφωτικό επίπεδο, χτυπημένοι από την οικονομική κρίση του 2008 (από την οποία ποτέ δεν ανέκαμψαν), καθώς και μια κατηγορία πολιτών που βρίσκονται σήμερα στα εξήντα και τα εβδομήντα: τα ώριμα-πλέον- παιδιά του Ρόναλντ Ρίγκαν που δεν γερνάνε πλέον και τόσο όμορφα σε μια Αμερική που οι ανισότητες και οι αβεβαιότητες είναι περισσότερες από τα όνειρα. Σε αυτούς απευθύνεται το Make America great again...και αυτοί θα το αγοράσουν.

Δημοφιλή