Το ρίσκο της συμφωνίας στο Εurogroup. Οι παγίδες, ο κίνδυνος αποτυχίας αλλά και η δικαιολογημένη αισιοδοξία

Το ρίσκο της συμφωνίας στο Εurogroup. Οι παγίδες, ο κίνδυνος αποτυχίας αλλά και η δικαιολογημένη αισιοδοξία
Path to the success filled with trap, VECTOR, EPS10
Path to the success filled with trap, VECTOR, EPS10
ojogabonitoo via Getty Images

Το γεγονός ότι μετά από δύο ολόκληρα χρόνια Ελλάδα και δανειστές βρίσκονται κοντά στο κλείσιμο μιας αξιολόγησης αποτελεί εξέλιξη που μόνο ικανοποίηση μπορεί να προκαλεί και στις δύο πλευρές. Αν αναλογιστεί κανείς ότι όλες οι έρευνες έχουν δείξει ότι κατά τη διάρκεια των αξιολογήσεων από το 2010 και μετά η οικονομία «παγώνει» περιμένοντας τα αποτελέσματα, μπορεί εύκολα να καταλάβει ότι η είδηση της συμφωνίας μπορεί να δώσει ανάσα στην αγορά.

Μπορεί όμως μια συμφωνία να αναστρέψει το αρνητικό κλίμα και να δημιουργήσει τις συνθήκες εκείνες που θα επανεκινήσουν την οικονομία; Η απάντηση προφανώς είναι ότι μπορεί, εάν όμως πρώτα διευκρινιστούν τα τυφλά σημεία, αποφευχθούν οι παγίδες και διασφαλιστεί ότι τα αρκετά ρίσκα που περιλαμβάνει η συμφωνία δεν θα οδηγήσουν σε ακόμα μια αποτυχία.

Η «πολυφορεμένη» φράση «ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες» σε αυτή την περίπτωση ταιριάζει γάντι. Η εμπειρία δείχνει ότι σε κάθε συμφωνία που προηγήθηκε οι λεπτομέρειες είναι αυτές που έδωσαν τον τόνο. Μια λέξη, μια φράση, ένας αριθμός, μια ημερομηνία, σε όλες τις συμφωνίες αποτέλεσαν μικρές λεπτομέρειες με μεγάλη όμως σημασία.

Έτσι αναμένεται να γίνει και αυτή τη φορά. Τις επόμενες 14 ημέρες κυβέρνηση και θεσμοί καλούνται να συγκεκριμενοποιήσουν την κατ αρχήν συμφωνία για τον αυτόματο «κόφτη» που θα προστατεύει το πρόγραμμα από δημοσιονομικές αστοχίες.

Για παράδειγμα ο χρόνος που θα αξιολογείται η πορεία του προγράμματος, αποτελεί σημαντικό στοιχείο. Από αυτό θα κριθεί εάν οι επικεφαλής των θεσμών θα συνεχίσουν να έρχονται κάθε τρεις και λίγο στην Αθήνα ή θα κάνουμε τουλάχιστον ένα χρόνο να ξαναζήσουμε το θρίλερ της αξιολόγησης.

Τα στοιχειά της Eurostat

Σημαντικότερο βέβαια και από την περιοδικότητα της αξιολόγησης είναι η βάση με την οποία θα κρίνεται η πορεία του προγράμματος. Η Ελλάδα και οι Ευρωπαϊκοί θεσμοί επιμένουν ότι η αξιολόγηση θα γίνεται με βάση τα στοιχεία της Eurostat, τα οποία ανακοινώνονται κάθε Απρίλιο.

Το ΔΝΤ όμως έχει εντελώς διαφορετική άποψη, καθώς αμφισβητεί την εγκυρότητα αυτών των στοιχείων και απαιτεί σε κάθε αξιολόγηση να συνυπολογίζονται και οι εκτιμήσεις του Ταμείου. Αυτό με λίγα λόγια σημαίνει ότι το Ταμείο θα μπορεί (όπως και φέτος) να υπολογίζει ότι υπάρχουν μεγαλύτερες δημοσιονομικές ανάγκες από αυτές που εκτιμούν οι Ευρωπαίοι και ως εκ τούτου να απαιτεί μεγαλύτερες παρεμβάσεις από τον αυτόματο «κόφτη».

Το ίδιο μπορεί και να συμβεί με τα στοιχεία για το ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας, καθώς το Ταμείο βλέπει ως ιδιαίτερα αισιόδοξες τις προβλέψεις της Κομισιόν για επιστροφή στην ανάπτυξη το δεύτερο εξάμηνο του 2016 και ρυθμός 2,7% του ΑΕΠ το 2017.

O "τυφλός" κόφτης

Επίσης σημαντικό για τη λεγόμενη «ιδιοκτησία του προγράμματος» θα είναι η δυνατότητα που θα έχει η κυβέρνηση να επιλέγει τους κωδικούς του προϋπολογισμού επί των οποίων θα εφαρμόζεται ο δημοσιονομικός «κόφτης». Εδώ οι δανειστές και ειδικά το Βερολίνο, αλλά και το ΔΝΤ επιμένουν ότι η εκάστοτε κυβέρνηση δεν θα μπορεί να διαλέγει τις δαπάνες. Εξαίρεση θα αποτελούν μόνο οι δαπάνες για την άμυνα και αυτές που αφορούν την άσκηση κοινωνικής πολιτικής όπως για παράδειγμα τα επιδόματα ανεργίας.

Το μόνο περιθώριο που αφήνουν είναι την επόμενη χρονιά η κυβέρνηση να αντικαθιστά τις περικοπές με ισοδύναμα μέτρα. Και εδώ όμως δεν έχει διευκρινιστεί αν θα αποκαθίστανται οι περικοπές ή απλά θα επιβάλλονται και τα ισοδύναμα μέτρα.

Αδιευκρίνιστο παραμένει και το θέμα της χρονικής διάρκειας που θα ισχύει ο δημοσιονομικός «κόφτης». Επιδίωξη του Βερολίνου είναι να ισχύει έως την αποπληρωμή των δανείων. Αυτό σημαίνει για τουλάχιστον 40 χρόνια από σήμερα.

Το ρευστό στην αγορά

Πέρα από τον τρόπο εφαρμογής του μηχανισμού αυτόματων δημοσιονομικών περικοπών, ανοιχτό παραμένει και το θέμα του ύψους της δόσης που θα λάβει η Ελλάδα. Μετά την ολοκλήρωση της αξιολόγησης του προγράμματος.

Η Αθήνα εκτιμά ότι το ποσό θα ξεπεράσει τα 5,7δις ευρώ, προκειμένου πέρα από την εξυπηρέτηση του χρέους να προχωρήσει και στην αποπληρωμή των ληξιπρόθεσμων οφειλών του δημοσίου προς τους ιδιώτες. Το ύψος των επιπλέων κεφαλαίων θα ορίσει και την ανάσα που θα μπορεί να πάρει η πραγματική οικονομία με την παροχή ρευστότητας.

Το ΔΝΤ και ο Σόιμπλε

Ίσως όμως σε αυτή τη φάση το στοιχείο που παραμένει αδιευκρίνιστο και έχει τη μεγαλύτερη σημασία είναι η στάση που θα κρατήσει το ΔΝΤ σχετικά με την συμφωνία που επιτευχθεί στο Eurogroup της Δευτέρας.

Επίσημα μέχρι τώρα το Ταμείο κρατά στάση αναμονής χωρίς να έχει σχολιάσει το περιεχόμενο της συμφωνίας, τόσο για τον δημοσιονομικό «κόφτη» όσο και για τον οδικό χάρτη για τη διευθέτηση του χρέους.

Με δεδομένη λοιπόν την εμμονή του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε το Ταμείο να μετέχει κανονικά στο Ελληνικό πρόγραμμα, η στάση του Ταμείου θα κρίνει και το εάν στο Eurogroup της 24ης Μαΐου θα υπάρξει «ευτυχής κατάληξη» ή θα συνεχιστεί το «θρίλερ» με νέα επεισόδια.

Δημοφιλή