7 απαντήσεις από τις Βρυξέλλες για το μέλλον τη Ελλάδας στη Σένγκεν αλλά και για όλους όσους δεν τηρούν τις δεσμεύσεις τους στο προσφυγικό

7 απαντήσεις από τις Βρυξέλλες για το μέλλον της Ελλάδας στη Σένγκεν και της ίδιας της Συνθήκης
Schengen visa in Passport issued by Greek Embassy
Schengen visa in Passport issued by Greek Embassy
GA161076 via Getty Images

Όλοι θυμόμαστε τις «απειλές» για αποβολή της Ελλάδας από την Ευρωζώνη εφόσον δεν προσαρμοζόταν με τις απαιτήσεις των δανειστών της και δεν έπιανε τον τάδε ή δείνα δημοσιονομικό στόχο. Αποτελούν άλλωστε πολύ πρόσφατο παρελθόν...Τώρα, για κάποιους εταίρους η παραμονή μας σε μια άλλη Ζώνη, αυτή της Σένγκεν τίθεται εν αμφιβόλω επειδή δεν τηρούμε τις υποχρεώσεις στη φύλαξη των εξωτερικών συνόρων. Φωνές εντός του ευρωκοινοβουλίου, κραυγές ηγετών και υπουργών χωρών κυρίως της ανατολικής Ευρώπης...Τι συμβαίνει λοιπόν και τι μπορεί να γίνει;

Απαντήσεις σε μια σειρά από ζητήματα που αφορούν τη Ζώνη Σένγκεν, το ρόλο της Ελλάδας, τις κατηγορίες σε βάρος της για μη τήρηση των συμφωνηθέντων αλλά και για αθέτηση υποχρεώσεών της καθώς όμως και για όσα ζητήματα στα οποία και η ίδια η ΕΕ φαίνεται να έχει αρνητική αξιολόγηση μέχρι στιγμής, έδωσαν αξιωματούχοι της Κομισιόν στο πλαίσιο γενικής ενημέρωσης για τις εξελίξεις στο προσφυγικό.

Αυτές λοιπόν είναι οι απαντήσεις των Βρυξελλών...

  • Μπορεί η Ελλάδα να αποβληθεί από τη Ζώνη Σένγκεν;

Δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή καμία νομική διαδικασία που να προβλέπει την αποβολή οποιασδήποτε χώρας από τη Ζώνη Σένγκεν, κατά συνέπεια ούτε και της Ελλάδας. Ειδικότερα σε ό,τι αφορά τη χώρα μας, ξεκαθαρίστηκε πως «Κανείς δεν μιλάει για έξοδο της Ελλάδας από την Σένγκεν. Δεν συζητείται σε κανένα επίπεδο και σε κανένα όργανο. Κάτι τέτοιο θα απαιτούσε αλλαγή της ίδιας τη Συνθήκης και τέτοια σκέψη δεν υπάρχει. Δεν μπορούμε καν να απαντήσουμε σε ερωτήματα σχετικά με “αποβολή” γιατί πολύ απλά δεν υπάρχει κάτι τέτοιο...Δουλεύουμε πάντα στο πλαίσιο των δηλώσεων του προέδρου της Κομισιόν, Ζαν Κλοντ Γιουνκέρ ο οποίος δε δέχεται μια έξοδο της Ελλάδας από τη Σέγνκεν», ανέφερε αξιωματούχος της ΕΕ. Όπως έχει τονιστεί δε πολλές φορές, η επαναφορά των συνοριακών ελέγχων θα μπορούσε να επιφέρει κόστος ακόμη και 3δισ. ευρώ.

  • Γιατί πρέπει να εκπληρώσει η Ελλάδα τις υποχρεώσεις της μέχρι τα μέσα Φεβρουαρίου;

Η πρώτη προθεσμία που έχει δοθεί στην Ελλάδα είναι για τις 17 Φεβρουαρίου οπότε θα συνεδριάσει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και θα εξετάσει εάν έχουν εφαρμοστεί οι αποφάσεις που έχουν ληφθεί για τη διαχείριση της προσφυγικής κρίσης. Η Ελλάδα έχει αναλάβει συγκεκριμένες δεσμεύσεις στις οποίες θα έπρεπε ήδη να έχει ανταποκριθεί και τώρα, ασκούνται πιέσεις προκειμένου να εκμεταλλευτεί ορθά αυτή την δεύτερη ουσιαστικά ευκαιρία. Οι συστάσεις συνδέονται και με τις δεσμεύσεις που έχει ως χώρα-μέλος της Σέγνκεν και αφορούν τη φύλαξη των εξωτερικών συνόρων. Σημειώνεται πως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει εγκρίνει την αρνητική για την Ελλάδα σχετική έκθεση αξιολόγησης Σένγκεν, εντοπίζοντας σειρά παραλήψεων ενώ θα υπάρξει νέα αξιολόγηση της χώρας μας στις αρχές Απριλίου.

  • Τι θα σημαίνει για τη Ζώνη εάν δεν υπάρξει πρόοδος στην Ελλάδα;

Όπως κατέστη σαφές, η Ελλάδα δεν μπορεί να αποβληθεί από τη Ζώνη Σέγκεν αλλά η μη συμμόρφωσή της στις απαιτήσεις που υπάρχουν και στις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει μπορεί να βάλει σε περιπέτειες τη λειτουργία της Σέγκεν. Κράτη- μέλη της Ζώνης, με πρώτη τη Γερμανία έχουν επαναφέρει τους συνοριακούς ελέγχους κάτι που επιτρέπεται βάσει των προβλέψεων της Συνθήκης αλλά μόνο για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Αυτό «χρονικό παράθυρο» λήγει στα μέσα Μαϊου και οι έλεγχοι θα πρέπει να αρθούν. Εάν όμως διαπιστωθεί ότι έστω και μια χώρα είναι «ανεπαρκής» τότε μπορεί να ενεργοποιηθεί το άρθρο 26 της Συνθήκης που προβλέπει παράταση των συνοριακών ελέγχων για διάστημα έως και δύο ετών. Άρα εάν σε τρεις μήνες η Ελλάδα δεν ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις -και τύχει θετικής αξιολόγησης- μπορεί να ενεργοποιηθεί το συγκεκριμένο άρθρο. «Εμείς θέλουμε να βοηθήσουμε την Ελλάδα να εφαρμόσεις τις υποχρεώσεις της και παράλληλα να διαφυλάξουμε τη Σένγκεν. Δεν θέλουμε να ενεργοποιηθεί το άρθρο 26 αλλά πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για όλα τα ενδεχόμενα» ανέφερε, αξιωματούχος της ΕΕ.

  • Τι πρέπει να κάνει η Ελλάδα το επόμενο διάστημα;

Βάσει των δεσμεύσεων που έχει αναλάβει θα πρέπει να προχωρήσει στην ολοκλήρωση των hot spots που σημαίνει και βελτίωσή της διαδικασίας καταγραφής, ταυτοποίησης και δακτυλοσκόπησης των προσφύγων ή μεταναστών, να βελτιωθεί η διαδικασία ελέγχου ταξιδιωτικών εγγράφων, και ξεκινήσουν οι διαδικασίες επιστροφής αλλοδαπών που δεν μπορούν να λάβουν άσυλο, να υπάρξει καλύτερη επιτήρηση των θαλασσίων συνόρων με τη δημιουργία συστήματος παράκτιας παρακολούθησης, να εκπαιδεύσει αξιωματικούς με την ανάλυση κινδύνου και τις σχετικές συστάσεις της Επιτροπής σχετικά με το φαινόμενο των ξένων μαχητών κα.

  • Έχει σημειωθεί πρόοδος μέχρι στιγμής;

Όπως σχολιάζουν κοινοτικοί αξιωματούχοι, σε ό,τι αφορά την πλήρη λειτουργία των πέντε hot spots – που παρατηρήθηκε μεγάλη καθυστέρηση- φαίνεται να υπάρχει μια εντατική προσπάθεια το τελευταίο διάστημα και για πρώτη φορά διατυπώνεται αισιοδοξία πως θα έχουν ολοκληρωθεί στην ώρα τους, δηλ. έως τα μέσα Φεβρουαρίου, ενώ τα μεγαλύτερα προβλήματα φαίνεται να παρατηρούνται στην Κω. Ακόμη πάντως τα μηχανήματα δακτυλοσκόπησης που απαιτούνται βρίσκονται...καθ' όδόν ενώ θα πρέπει να αξιολογηθεί και η διαδικασία που θα ακολουθείται κατά τη λειτουργία τους. Σε κοινοτικό επίπεδο πάντως φαίνεται να υπάρχει ικανοποίηση για την ενεργοποίηση των Ενόπλων Δυνάμεων. Θετικά αποτιμάται και η προσπάθεια που γίνεται για την κάλυψη του προβλεπόμενου αριθμού φιλοξενίας προσφύγων/μεταναστών αφού η Ελλάδα είχε αναλάβει να δημιουργήσει χώρους για έως και 30.000 άτομα αλλά μέχρι στιγμής έχει διαθέσει 18.000. Μετά την παραχώρηση δύο εγκαταστάσεων του Στρατού, σε Αττική και Θεσσαλονίκη, ο αριθμός αυτός ανεβαίνει στους 26.000 και απομένει ακόμη η κάλυψη 4.000 θέσεων φιλοξενίας. Επίσης, από τις 20.000 θέσεις που έχει αναλάβει να διαθέσει η Ύπατη Αρμοστεία για τους Πρόσφυγες έχουν διατεθεί 12.000.

  • Τι γίνεται με την υποχρέωση για επανεισδοχή μεταναστών σε τρίτες χώρες;

Κατά παραδοχή κοινοτικών αξιωματούχων υπάρχει πρόβλημα και με τις δύο διαδικασίες. Σε ό,τι αφορά τη διαδικασία επανεισδοχής ατόμων που δεν πληρούν τα κριτίρια για να λάβουν άσυλο και δεν χρίζουν διεθνούς προστασίας υπάρχουν σοβαρά κωλύματα και σε επίπεδο εθνικών συμφωνιών και ΕΕ με τρίτες χώρες. Αφενός συμφωνίες επανεισδοχής που έχει κάνει η ΕΕ με χώρες όπως πχ το Μαρόκο ή το Πακιστάν δεν εφαρμόζονται με ευθύνη των τρίτων χωρών. Υπάρχουν ωστόσο θετικές επιδόσεις, τουλάχιστον τον τελευταίο μήνα, σε ό,τι αφορά τα προγράμματα εθελοντικού επαναπατρισμού. Παράλληλα, υπάρχει πρόβλημα και με τη συμφωνία επανεισδοχής μεταξύ Ελλάδας – Τουρκίας. Αυτό είναι επίσης κάτι που παραδέχονται αξιωματούχοι που ασχολούνται με το προσφυγικό και αναγνωρίζουν πως «από διπλωματικής άποψης η Ελλάδα δεν μπορεί να κάνει κάτι παραπάνω. Υπάρχουν πλέον πρωτοβουλίες και σε επίπεδο ΕΕ-Τουρκίας».

Τι γίνεται με τις άλλες χώρες της ΕΕ που δεν τηρούν τις υποχρεώσεις τους;

Προβληματική όμως είναι και η διαδικασία μετεγκατάστασης και υποδοχής προσφύγων σε χώρες της ΕΕ. «Γνωρίζουμε πολύ καλά πως υπάρχουν χώρες της ΕΕ που δεν τηρούν την νομικά δεσμευτική υποχρέωση που έχουν αναλάβει, να αναλάβουν την εγκατάσταση συγκεκριμένου αριθμού προσφύγων. Ασκούμε πιέσεις σε όλους και υπάρχουν μέτρα που μπορούν να ληφθούν. Μπορούμε να το επιβάλλουμε. Είναι ένα χαρτί που δεν το έχουμε παίξει ακόμη». Σημειώνεται πως σύμφωνα και με στοιχεία που έχει στη διάθεσή της η ελληνική κυβέρνηση, τα ποσοστά υλοποίησης του προγράμματος μετεγκατάστασης είναι απογοητευτικά.

Δημοφιλή