Μπορεί η Αστυνομία να εδραιώσει τη δημοκρατική νομιμότητα;

Τίποτε όμως δεν μπορεί να πετύχει αν δεν αλλάξει το κοινωνικό προφίλ του αστυνομικού, του Έλληνα αστυνομικού. Όπως δεν μπορούμε να έχουμε εκπαίδευση χωρίς δασκάλους, κατά τον ίδιο τρόπο δεν μπορούμε να έχουμε Αστυνομία χωρίς αστυνομικούς με υψηλό αίσθημα αυτοεκτίμησης, με κοινωνική αναγνώριση και με εξασφαλισμένο status.
LOUISA GOULIAMAKI via Getty Images

Θεωρώ την Αστυνομία ως θεσμό της Δημοκρατίας που σέβεται το Σύνταγμα και υπηρετεί τα δικαιώματα του κάθε πολίτη, του κάθε συνανθρώπου. Θεσμική και οργανωτική αναδιάρθρωση, αλλά κυρίως αξιακή αναγέννηση στο επίπεδο των σχέσεων Αστυνομίας - Κοινωνίας: αυτή είναι η πρόκληση μας, η πρόκληση της εποχής. Η Αστυνομία, ως θεσμός της Δημοκρατίας, υπηρετεί το δημόσιο συμφέρον στον πλέον ευαίσθητο τομέα: αυτόν της ασφάλειας και της κοινωνικής ειρήνης μέσα σ' ένα σύγχρονο Κράτος Δικαίου, με πλήρη σεβασμό των δικαιωμάτων όλων των πολιτών, ακόμα και αυτών που παραβιάζουν το νόμο.

Ζούμε σε ένα νέο περιβάλλον εγκλήματος και ασφάλειας. Έχουμε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα βίας, που προσβάλλουν ευθέως την ανθρώπινη ζωή. Κυρίως όμως έχουμε μια εγκληματικότητα, που προσβάλλει την ασφάλεια των πολιτών και δημιουργεί κινδύνους στην ίδια τη Δημοκρατία. Γι' αυτό πρέπει το Κράτος Δικαίου και κυρίως η Αστυνομία και η Δικαιοσύνη να βρουν με ποιο τρόπο θα διαχειριστούν αυτό το νέο περιβάλλον εγκληματικότητας και ανασφάλειας, πάντα με όρους συνταγματικής και δημοκρατικής νομιμότητας.

Η νέα μορφή βίας, εγκληματικότητας και ανασφάλειας δημιουργεί και νέους ρόλους στη στρατηγική της Αστυνομίας, η οποία πρέπει να δρα λαμβάνοντας πάντοτε υπόψη τα κοινωνικά και πολιτισμικά δεδομένα, τη συλλογική συνείδηση και βέβαια την ιστορία και τα δικαιώματα του λαού.

Η Αστυνομία σε ένα δημοκρατικό κράτος προστατεύει τα δικαιώματα των πολιτών, ενώ σε ένα αυταρχικό κράτος καταπιέζει τους πολίτες. Άρα η τριγωνική σχέση Κράτος - Αστυνομία - Πολίτης, συναντιέται, κατά τη γνώμη μας, στο σημείο που η υποχρέωση των αστυνομικών για την προστασία του δημοκρατικού πολιτεύματος στο πλαίσιο της συνταγματικής τάξης, συνιστά ένα διαχρονικό δημοκρατικό αίτημα.

Κρίσιμο το ερώτημα: η Αστυνομία μπορεί πέραν του κοινωνικού ελέγχου να επιφορτιστεί και με την εδραίωση της δημοκρατικής νομιμότητας; Ίσως και με την εξασφάλιση της κοινωνικής συνοχής; Η Αστυνομία ως κοινωνική λειτουργία, αλλά και ως θεσμική λειτουργία, μπορεί να στοχεύσει στην προστασία και στη ρύθμιση της κοινωνικής τάξης, δηλαδή να εξασφαλίζει το χώρο άσκησης των δικαιωμάτων όλων μας;

Η Ελληνική Αστυνομία έχει κατανοήσει ότι η συλλογική δράση δεν αποτελεί παράγοντα διατάραξης της δημόσιας τάξης, αλλά κοινωνική λειτουργία. Στο βαθμό που η Αστυνομία διευκολύνει την άσκηση των δημοκρατικών δικαιωμάτων των πολιτών, η σχέση ανάμεσα σε αυτή και τους πολίτες θα βελτιωθεί.

Φυσικά, αυτό δε σημαίνει ότι η Αστυνομία, αν κριθεί αναγκαίο, δεν θα αντιμετωπίσει δραστικά περιπτώσεις εγκληματικότητας. Αυτό όμως θα πρέπει να γίνεται σε διαφορετική βάση, όπου η Αστυνομία δεν θα αντιμετωπίζει το πλήθος ως ομοιογενές, αλλά ούτε και εκ των προτέρων επικίνδυνο. Δεν είναι εχθρός της Αστυνομίας ο κάθε διαδηλωτής. Και αυτό θα πρέπει να γίνει απολύτως σαφές στο αστυνομικό προσωπικό που διαχειρίζεται, παραδείγματος χάρη, μαζικές εκδηλώσεις.

Αυτή η πολυκλαδική συνεργασία ανάμεσα στους τοπικούς θεσμούς, τις κοινωνικές υπηρεσίες, τους πολίτες και την Αστυνομία - ένα τετράγωνο - δεν είναι εύκολη υπόθεση να επιτευχθεί. Θα προσπαθήσουμε όμως. Ο ακριβής ορισμός του τι σημαίνει νόμιμη, δημοκρατική αστυνομική παρέμβαση, δηλαδή η θετική διαντίδραση Αστυνομίας και πολιτών μπροστά στο έγκλημα και την τρομοκρατία πρέπει να μελετηθεί σε βάθος. Η Αστυνομία, όμως, πρέπει να εντάξει την αστυνόμευση μέσα στην κοινότητα. Με πρόληψη και αποτροπή. Με διαμεσολάβηση και, κυρίως από την πλευρά της, με κοινωνικό πρόσωπο, ώστε να ρυθμίζει και όχι να καταστέλλει τα κοινωνικά προβλήματα.

Τίποτε όμως δεν μπορεί να πετύχει αν δεν αλλάξει το κοινωνικό προφίλ του αστυνομικού, του Έλληνα αστυνομικού. Όπως δεν μπορούμε να έχουμε εκπαίδευση χωρίς δασκάλους, κατά τον ίδιο τρόπο δεν μπορούμε να έχουμε Αστυνομία χωρίς αστυνομικούς με υψηλό αίσθημα αυτοεκτίμησης, με κοινωνική αναγνώριση και με εξασφαλισμένο status.

Ο σύγχρονος αστυνομικός δεν παίζει κρυφτούλι με τους κλέφτες στη γωνιά της αλάνας ή της αυλής, αλλά έχει να αντιμετωπίσει την «αυτοκρατορία του εγκλήματος», το λεγόμενο «killer kapitalismus». Για να τον έχουμε φίλο και προστάτη στο δρόμο, στο σχολείο, στην επιχείρηση, πρέπει αφενός να του εμπιστευτούμε στρατηγικό ρόλο - και όχι μόνο εκτελεστικό - και αφετέρου να τον εκπαιδεύσουμε κατάλληλα.

Ίσως αυτή να είναι η αρχή μιας νέας εποχής στις σχέσεις Αστυνομίας - Πολίτη, αλλά και μια νέα εποχή στην ορθή, σύγχρονη, αποτελεσματική και πάντα εντός των ορίων του Συντάγματος και του πολιτισμού μας, αντιμετώπιση του εγκλήματος.

Δημοφιλή