«Ζητώ από τον κόσμο να παραστεί στην δικαστική απόφαση της 7ης Οκτωβρίου. Δεν υπάρχουν δύο άκρα. Είναι οι ναζί κι Εμείς. Πρέπει να δώσουμε ένα μήνυμα. Δεν ανεχόμαστε τον φασισμό».
Οι Ορθολογιστές (Rationalistas) ξεκινάνε το 1999, με αρχική σύνθεση το Μιχάλη (SXO) και το Σίμο (LOOP). Αργότερα μπαίνει στο γκρουπ ο Ζωγράφος, ο οποίος αποχωρεί. Και τελικά οι Ορθολογιστές ενώνονται με τους 32streets, δηλαδή τον Λάμπρο (ΒΑΥΜΑΝ) και τον Γιάννη (TNT). Η μουσική τους συνύπαρξη ήταν απόρροια κοινής παρέας, κοινών αντιλήψεων και μουσικών ακουσμάτων.
Ο Μιχάλης Βαρβέρης θυμάται τον Παύλο και μιλά στην HuffPost Greece για όλα όσα τον θυμίζουν και εκείνα που θα ήθελε να του πει, μα δεν πρόλαβε.
- Πώς γνώρισες τον Παύλο Φύσσα;
- Ο Παύλος ήταν στην γενιά μας, στον κύκλο μας. Ήμασταν λίγοι ράπερς τότε, η ίδια η φάση μας έφερε κοντά. Τον γνώριζα από το 2003-04, τον συνάντησα για πρώτη φορά σε ένα live στο Αιγάλεω. Συνεργαζόμασταν για πολλά χρόνια, μέχρι που τον δολοφόνησαν οι φασίστες.
- Εφτά χρόνια μετά, τι σημάδι έχει αφήσει στη ραπ σκηνή;
- Το σημάδι δεν περιορίζεται στην ραπ σκηνή, απλά το ένιωσε πιο πολύ στο πετσί της, γιατί τον ήξερε περισσότερο. Ήταν έξω καρδιά, τον γούσταρε ο κόσμος. Ήταν πολύ γελαστός, ντόμπρος, εγκάρδιος.
- Εμείς τον γνωρίζαμε καλά. Ήταν φίλος, όχι απλά καλλιτέχνης.
- Η δολοφονία του είχε μεγάλο αντίκτυπο: Έβγαλε την μάσκα από τους φασίστες. Υπήρχε κόσμος που ήταν αγανακτισμένος κι έβλεπε τους χρυσαυγίτες σαν πατριώτες έτοιμους να σώσουν την χώρα. Τους ξεβράκωσε εν μία νυκτί.
Όσον αφορά τη ραπ κοινότητα, η σκηνή μεγάλωσε και σε αυτή ανέβηκαν απολιτίκ άτομα και γενικά «σκουπιδίλα». Το μόνο σίγουρο είναι ότι εκείνη η εποχή επηρέασε όλους το ίδιο.
Πώς θυμάσαι τον Παύλο; Τι είναι αυτό που δεν θα ξεχάσεις;
- Τον Παύλο τον έβλεπες και γέμιζε το μάτι σου. Μιλούσε με πάθος, γελούσε με πάθος. Σε κοίταζε μέσα στα μάτια, ήταν ισχυρή προσωπικότητα. Ήταν λαϊκό παιδί. Είχε σφιχτή χειραψία. Δεν θα τον ξεχάσω, ήταν πολύ ξεχωριστός.
- Ποιά δικαστική απόφαση θα σας δικαίωνε; (θα μας δικαίωνε;)
Κοίταξε τι γίνεται. Δεν έχω πίστη στην Δικαιοσύνη και στο σύστημα. Πρόκειται για μια αμιγώς πολιτική δολοφονία. Αυτοί οι άνθρωποι πίσω από την δολοφονία είναι παρακρατικοί και δρουν υπό την αιγίδα του κράτους και του καπιταλιστικού συστήματος. Οι δικηγόροι της οικογένειας κάνουν εξαιρετική δουλειά για να το αποδείξουν, αλλά πολύ φοβάμαι ότι κάποια θα πέσουν στα μαλακά. Σε έναν αχυράνθρωπο θα το φορτώσουν. Εύχομαι μέσα από την καρδιά μου να βγω ψεύτης, αλλά το ίδιο είδαμε να συμβαίνει και με τους Λαμπράκη, Καλτεζά, Τεμπονέρα. Η Δικαιοσύνη εξυπηρετεί σκοπιμότητες.
- Δεν χρειάζεται να αναφέρω ότι ο φασισμός υπάρχει ακόμα. Ποιό μήνυμα θες να περάσεις στη νέα γενιά;
- Έχω καταλάβει, όντας πρόσφατα πατέρας, ότι τα πράγματα εκεί έξω είναι πολύ απλά. Απλά μην είσαι μαλάκας. Για παράδειγμα, άσε δύο ανθρώπους να αγαπιούνται. Δεν περιστρέφεται κανένας γύρω από σένα, κανένας δεν περιστρέφεται μόνο γύρω από την χώρα σου ανάμεσα σε τόσες άλλες του πλανήτη. Οφείλεις να είσαι άνετος, εγκάρδιος, χωρίς να δημιουργείς προβλήματα στους γύρω σου. Οφείλεις να είσαι σαν τον Παύλο.
Κι επειδή υπάρχει η alt - right παραμύθα, ισοπεδώνοντας κοινωνικούς αγώνες δεκαετιών, απαλείφοντας ότι έχει πολιτικό χρώμα, οφείλουμε να στηρίζουμε τα δικαιώματα όλων, ιδιαίτερα των κατατρεγμένων.
Τα ίδια που αντιμετώπισε ο Έλληνας του 2008, τα αντιμετώπισε και μετά το τέλος του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου. Όσο υπάρχει καπιταλισμός, θα γεννά κρίσεις.
- Θέλω να μου πεις πως βιώνεις την ΜΑΝΑ, Μάγδα Φύσσα, όλα αυτά τα χρόνια;
- Δεν είμαι στον πολύ κοντινό κύκλο του Παύλου. Σίγουρα, δεν θέλω να μπω ούτε δευτερόλεπτο στο μυαλό ενός ανθρώπου που έχασε το παιδί του τόσο άδικα, τόσο ξαφνικά και ψάχνει δικαιοσύνη. Είναι σύμβολο. Είναι η μάνα όλων. Δεν υπάρχουν λόγια για να την περιγράψουν.
Θα έδινα τα πάντα για να της πάρω όλον αυτόν τον πόνο που βιώνει. Πιστεύω ότι οι άνθρωποι που βιώνουν κάτι τέτοιο, δεν θέλουν ήρωες. Θέλουμε τον Παύλο πίσω, την Zackie (Ζακ Κωστόπουλο), τον Βαγγέλη (Γιακουμάκη). Θέλουμε τους φίλους μας. Θέλουμε να εξαφανιστούν τα σκουπίδια που τους σκότωσαν.
- Θέλω να μου πεις αυτό που θα ήθελες να ακούσει ο Παύλος από σένα και δεν πρόλαβες να του το πεις
- Δύσκολη ερώτηση. Πάρα πολύ δύσκολη. Αν έβγαινε αλώβητος και βγαίναμε για μια μπυρίτσα θα του έλεγα: «Σε καμαρώνω. Παυλάρα είσαι τσάκαλος. Μόνος σου και όλοι τους», όπως και το απέδειξε. Έδειξε από τι είναι φτιαγμένος. Η μοίρα έδειξε από τι στόφα είναι. Το έδειξε στο ακέραιο. Αυτό που κατάφερε να κάνει είναι απίστευτο.