Ας μην γελιόμαστε. Οι αποκαλυπτικές συνομιλίες ανάμεσα στον Πολ Τόμσεν και την Ντέλια Βελκουλέσκου που δημοσιεύει το Wikileaks για την αξιολόγηση και τη στρατηγική συνθηκών ασφυξίας δεν έπιασαν στον ύπνο την κυβέρνηση. Η έκτακτη σύσκεψη των Τσίπρα, Τσακαλώτου και Κοτζιά στο Μέγαρο Μαξίμου και η passive aggressive δήλωση της κυβερνητικής εκπροσώπου ότι «Η Ελληνική Κυβέρνηση ζητά εξηγήσεις από το ΔΝΤ για το αν η δημιουργίας συνθηκών χρεοκοπίας στην Ελλάδα, λίγο πριν το δημοψήφισμα στη Βρετανία, αποτελεί την επίσημη θέση του Ταμείου» φανερώνουν, εκ πρώτης όψης, γοργά αντανακλαστικά. Η ακόμη πιο γοργή αντίδραση του Γιάνη Βαρουφάκη με το bilingual tweet «Για όποιον αμφέβαλε ότι Τρόικα = παρακρατικό τάγμα αναποτελεσματικών ψευτοτεχνοκρατών που υπονομεύουν την Ευρώπη» (ο οποίος μαζί με τον Τζούλιαν Ασάνζ και τον Σλάβοϊ Ζίζεκ ευαγγελίζονται την κατά DiEM25 πανευρωπαϊκή διαύγεια) αποτελεί ένα σιγουράκι μετά-Μαρξικού μελοδράματος.
Δεν υπάρχει μεγάλη διαφορά ανάμεσα στις παραπάνω δυο αντιδράσεις, παρά μονάχα ως προς την αισθητική. Η απάντηση Βαρουφάκη στις αποκαλύψεις είναι αυτό που θα αποκαλούσαμε «εστέτ Syriza-ization» και η αντίδραση του Μαξίμου «default Syriza-ization». Ας δούμε, όμως, τι ακριβώς είναι το Syiza-ization.
Το «Syriza-ization» είναι η κατάσταση διαρκούς ύπνωσης μέσω της πρόκλησης ή παθητικής αποδοχής μεγάλων, παρατεταμένων και αδιέξοδων συνθηκών έκτακτης ανάγκης, οι οποίες έχουν το εξής αποτέλεσμα: να καθιστούν πιο ευάλωτη τη χώρα απέναντι στις υπαρξιακές απειλές που αντιμετωπίζει και ταυτόχρονα να τροφοδοτούν και να ισχυροποιούν περισσότερο την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ. Μην πιστεύετε ότι πρόκειται για κάποια ταχυδακτυλουργική ικανότητα των κυβερνώντων. Τουναντίον.
Το "Syriza-ization" είναι η κατάσταση διαρκούς ύπνωσης μέσω της πρόκλησης ή παθητικής αποδοχής μεγάλων, παρατεταμένων και αδιέξοδων συνθηκών έκτακτης ανάγκης, οι οποίες έχουν το εξής αποτέλεσμα: να καθιστούν πιο ευάλωτη τη χώρα απέναντι στις υπαρξιακές απειλές που αντιμετωπίζει και ταυτόχρονα να τροφοδοτούν και να ισχυροποιούν περισσότερο την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ.
Η αποτυχία του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ να διαπραγματευτούν και να εφαρμόσουν τις συμφωνίες που υπέγραψαν με τους δανειστές μετά το ξέσπασμα της κρίσης, έδωσαν στον ΣΥΡΙΖΑ την τέλεια ευκαιρία να καβαλήσει το κύμα της αγανάκτησης. Είναι αυτό το οριακό κύμα της έξαρσης που απέδειξε ότι στο DNA του ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται η ικανότητα του να "μεγαλουργεί" σε συνθήκες έκτακτης ανάγκης και να τις αξιοποιεί προς το συμφέρον του (π.χ. τα capital controls και το δημοψήφισμα). Το αλαφροΐσκιωτο ελληνικό θυμικό ανταποκρίνεται άριστα σε συνθήκες που ευνοούν τις μελοδραματικές εξάρσεις. Μεγάλες και μικρές. Ο κακός χαμός που ξέσπασε με τις αντιδράσεις ενάντια στον Γιαν Φαμπρ ήταν το πιο πρόσφατο και φαιδρό επεισόδιο, κατά το οποίο ο ΣΥΡΙΖΑ βγήκε ξανά ενισχυμένος. Γιατί; Γιατί κατόρθωσε και πάλι, αφενός να παρασύρει τα κόμματα της αντιπολίτευσης και τη δημόσια σφαίρα στο πλυσταριό της διαλεκτικής «παλλόμενα πέη και πολιτιστικός αφελληνισμός», την ώρα που ο εχθρός δεν είναι ο Γιαν Φαμπρ, αλλά η ανικανότητα μας να ορθοποδήσουμε οικονομικά και να διαχειριστούμε τις ασύμμετρες προεκτάσεις του προσφυγικού.
Οι διαρροές του Wikileaks που «αποκαλύπτουν» (τι πρωτότυπο!) ότι το ΔΝΤ σκαρφίζεται στρατηγικές ασφυξίας της ελληνικής οικονομίας είναι μια ακόμη τέλεια ευκαιρία για τον ΣΥΡΙΖΑ να καβαλήσει το κύμα μιας νέας κρίσης με επικοινωνιακά χαρακτηριστικά που θα εμπλέξει εκατέρωθεν επιστολές, καταγγελτικές κραυγές για εκβιασμούς, ιδανικά της Ευρώπης, νέους συσχετισμούς και ψωρόπερηφάνεια. Ο χρόνος θα ξοδεύεται, η κρίση θα βαθαίνει μέχρι το επόμενο σημείο βρασμού, στο οποίο πιθανότατα η Ελλάδα πάλι θα έχει βρεθεί χαμένη και ακόμη πιο ανέτοιμη να επιβιώσει στο παγκόσμιο κατεστημένο.
Ας το καταλάβουμε. Το παγκόσμιο κατεστημένο δεν έχει στόχο την ιμπεριαλιστική αποστράγγιση των ξένων οικονομιών μέσω παρακρατικών ταγμάτων, όπως εξπρεσιονιστικά τουιτάρει ο κ. Βαρουφάκης. Ούτε το ζήτημα είναι αν ο ΕSM ή το ΔΝΤ έχουν ικανότερους τεχνοκράτες, όπως σημείωσε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Ούτε, προφανώς, περιμένει κάποιος από τον κ. Τσίπρα «να μην επιτρέψει σε κανέναν να παίξει με τη φωτιά και να στήσει μια νέα κρίση στην Ελλάδα». Η ουσία είναι ότι η Ελλάδα και οι ηγεσίες της δεν θέλουν ή δεν μπορούν να καταλάβουν και να αξιοποιήσουν το δεδομένό ότι το οικονομικό σύστημα και οι χρηματοπιστωτικές αγορές λειτουργούν στοιχηματικά. Η Wall Street δεν πρόκειται να σταματήσει να στοιχηματίζει, ακόμη και αν αυτό σημαίνει ότι θα δημιουργούνται πολιτικές κρίσεις στην Ευρώπη. Ακόμη και αν πρέπει να ελέγχει την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, προκειμένου να διασφαλίζει ότι δεν υπάρχει περίπτωση να απολέσει το δικαίωμα της να στοιχηματίζει. Αυτή είναι η συστημική πραγματικότητα. Προφανώς δεν είναι ούτε εύθυμη, ούτε ευοίωνη.
Η Ελλάδα και οι ηγεσίες της δεν θέλουν ή δεν μπορούν να καταλάβουν και να αξιοποιήσουν το δεδομένό ότι το οικονομικό σύστημα και οι χρηματοπιστωτικές αγορές λειτουργούν στοιχηματικά. Η Wall Street δεν πρόκειται να σταματήσει να στοιχηματίζει, ακόμη και αν αυτό σημαίνει ότι θα δημιουργούνται πολιτικές κρίσεις στην Ευρώπη. Ακόμη και αν πρέπει να ελέγχει την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, προκειμένου να διασφαλίζει ότι δεν υπάρχει περίπτωση να απολέσει το δικαίωμα της να στοιχηματίζει. Αυτή είναι η συστημική πραγματικότητα.
Όμως, είναι άλλο πράγμα η συστημική πραγματικότητα και άλλο οι φαντασιώσεις. Το παράδοξο με την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ είναι ότι μέχρι στιγμής έχει αποτελέσει και εξακολουθεί να αποτελεί τον τέλειο "στοιχηματικό εταίρο" ενός συστήματος που χρειάζεται τις κρίσεις και την αβεβαιότητα για να λειτουργεί και να κερδίζει. Θεωρητικά, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν εργάζεται για την Wall Street. Πρακτικά, η απειρία, η αδιαφορία και η ελαφρότητα που δείχνει σε όλο το φάσμα της διακυβέρνησης σε συνδυασμό με έναν πρωτοφανές ένστικτο επιβίωσης και ελιγμών στις συνθήκες αβεβαιότητας που δημιουργεί, τον καθιστούν "ιδανικό σύντροφο" για αυτό το ταγκό φθοράς που χορεύουν μαζί Ελλάδα και Ευρώπη.
Από τα παραπάνω, το πιο απαισιόδοξο συμπέρασμα είναι ότι η αξιωματική αντιπολίτευση βρίσκεται δυο βήματα πίσω. Πρώτον, δεν θέλει να κατανοήσει γιατί ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ανθεκτικός με τρόπο συστημικό (ίσως και πιο συστημικό από αυτήν!) και δεύτερον, γιατί, προφανώς, είναι δύσκολο να εκπονήσει ένα πειστικό σχέδιο εξόδου από μια κρίση που είναι τόσο σύνθετη και αντιφατική, ώστε να είναι πιο καθησυχαστικό να περιορίζεται στην άμυνα και τα τσιτάτα περί ήττας της Αριστεράς, Σταλινισμούς και άλλα κουραφέξαλα. Όσο δεν βρίσκεται ένας πολιτικός φορέας που θα μπορεί να σχεδιάσει την έξοδο από την κρίση πάνω στα πραγματικά δεδομένα της παγκόσμιας οικονομίας, όσο δεν υπάρχει κάποιος που θα λύσει τον ανθεκτικό και γόρδιο δεσμό έλξης ανάμεσα στο Globalization και το Syriza-ization, τόσο η Ελλάδα θα φθείρεται και θα τρέχει σαν ένα μαύρο και κουτσό άλογο. Η επόμενη κρίση καταφθάνει και, ενδεχομένως, πολλοί εκεί έξω στοιχηματίζουν στην ικανότητα του ΣΥΡΙΖΑ να τρέφει και να τρέφεται από τις κρίσεις. Επομένως, όπως λένε και στο χωριό μου, «Hold your horses!».