Τα καλά του κουτσομπολιού

Τα καλά του κουτσομπολιού
Karin Dreyer via Getty Images

Εδώ και αιώνες, το κουτσομπολιό θεωρείται ένα κακεντρεχές σχόλιο που μπορεί να καταστρέψει υπολήψεις και να φθείρει την εμπιστοσύνη. Όμως μια πρόσφατη έρευνα του πανεπιστημίου Μπέρκλεϊ στη Καλιφόρνια, δείχνει οτι η διάδοση κάποιων φημών έχει θετικές επιπτώσεις καθώς μας βοηθά να αστυνομεύσουμε τη κακή συμπεριφορά, να εμποδίσουμε την εκμετάλλευση και να μειώσουμε τα επίπεδα του στρες μας!

«Το κουτσομπολιό το εκλαμβάνουμε ως κάτι κακό, αλλά βρήκαμε στοιχεία ότι παίζει σημαντικό ρόλο στη διατήρηση του κοινωνικού ιστού» λέει ο ψυχολόγος του Μπέρκλει Ρομπ Γουίλερ, ενας από τους συγγραφείς της έρευνας που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο «Journal of Personality and social Psychology».

Από την έρευνα επίσης προέκυψε ότι το κουτσομπολιό μπορεί να είναι και θεραπευτικό. Οι χτύποι της καρδιάς των εθελοντών ανέβηκαν όταν είδαν κάποιον να συμπεριφέρεται άσχημα, αλλά έπεσαν μόλις μπόρεσαν να μεταφέρουν τη πληροφορία και να προειδοποιήσουν τους άλλους. Τόσο έντονη είναι η επιθυμία να προειδοποιήσουμε τους άλλους για μη αξιόπιστους χαρακτήρες, ώστε οι συμμετέχοντες στην έρευνα θυσίασαν και χρήματα προκειμένου να στείλουν ένα «σημείωμα κουτσομπολιου» για να ενημερώσουν όσους επρόκειτο να παίξουν οικονομικά παιχνίδια με ανθρώπους που τους έκλεβαν. Συνολικά, τα αποτελέσματα δείχνουν πως δεν πρέπει να νοιώθουμε άσχημα όταν αποκαλύπτουμε τις κακές συμπεριφορές των άλλων, ιδίως όταν αυτό βοηθά κάποιον να μη πέσει θύμα εκμετάλλευσης, καταλήγουν οι ερευνητές.

Πιο συγκεκριμένα, σε 3 διαδοχικά πειράματα οι ερευνητές χρησιμοποίησαν παιχνίδια όπου η γενναιοδωρία των παικτών μεταξύ τους, υπολογιζόταν από το πόσα δολάρια ή πόντους μοιράζονταν. Στο πρώτο πείραμα, 51 εθελοντές των οποίων μετρούνταν ο σφυγμός, παρακολουθούσαν τα σκορ δύο ανθρώπων που έπαιζαν ένα παιχνίδι. Μετά από 2 γύρους, μπορούσαν να δουν ότι ο ένας δεν έπαιζε σύμφωνα με τους κανόνες και ότι αλλοίωνε τους πόντους.

Οι σφυγμοί των παρατηρητών ανέβηκαν, καθώς είδαν το κλέψιμο, και οι περισσότεροι άδραξαν την ευκαιρία να στείλουν ένα «σημείωμα κουτσομπολιού’» για να προειδοποιήσουν το νέο παίκτη ότι ο αντίπαλος του δεν έπαιζε δίκαια. Η εμπειρία αυτή έκανε τους σφυγμούς τους να πέσουν καθώς ένοιωσαν καλύτερα παρέχοντας τη χρήσιμη πληροφορία.

Στο δεύτερο πείραμα, 111 συμμετέχοντες συμπλήρωσαν ερωτηματολόγια για το επίπεδο του αλτρουισμού τους και της συνεργατικότητας τους. Μετά είδαν οθόνες με σκορ από 3 γύρους παιχνιδιού, και διαπίστωσαν πως ο ένας παίκτης έκλεβε. Οι περισσότεροι δήλωσαν εκνευρισμένοι από τη προδοσία και στη συνέχεια ανακουφισμένοι, όταν κατάφεραν να περάσουν το σημείωμα και να εμποδίσουν την εκμετάλλευση.

Στο τρίτο πείραμα, ζητήθηκε από τους παρατηρητές να θυσιάσουν τα χρήματα που θα έπαιρναν από την συμμετοχή τους στο πείραμα, προκειμένου να περάσουν το «σημείωμα κουτσομπολιού». Η θυσία τους όμως δεν θα επηρέαζε το σκορ του «κλέφτη». Μια μεγάλη πλειοψηφία των παρατηρητών συμφώνησε να χάσει την αμοιβή του μόνο και μόνο για να ειδοποιήσει το «θύμα».

Τέλος αν και θεωρούμε πως το κουτσομπολιό καταστρέφει φιλίες, συντελεί επίσης στο να ενισχύει τους δεσμούς μεταξύ δύο φίλων. Γιατί αν εκμυστηρευτείς μια προσωπική πληροφορία, πολύ πιθανόν να μάθεις κάτι κι εσύ σε αντάλλαγμα. Έτσι το κουτσομπολιό συμβάλλει στη τόνωση του στάτους μας και στη δημιουργία συμμαχιών. Λέγοντας δηλαδή πως «εγώ κι εσύ δεν είμαστε έτσι», όταν κρίνουμε άλλους, ενισχύουμε συγχρόνως τους εαυτούς μας.