Η Γουαδελούπη και η Μαρτινίκα, τα δύο παραδεισένια νησιά της Καραϊβικής, είναι εξαιρετικά δημοφιλείς προορισμοί για τους τουρίστες. Ανήκουν στην Γαλλία και είναι ένας από τους πιο ειδυλλιακούς προορισμούς.
Λίγοι ωστόσο γνωρίζουν ότι δηλητηριάζονται εδώ και χρόνια.
Ένα φυτοφάρμακο που συνδέεται με τον καρκίνο, η χλωρδεκόνη (chlordecone), ψεκάζεται στις καλλιέργειες μπανάνας και στα δύο νησιά εδώ και 20 χρόνια, επηρεάζοντας την υγεία σχεδόν όλων των ενηλίκων κατοίκων, που ανιχνεύεται η ουσία στο αίμα τους, σύμφωνα με το BBC.
Ο Γάλλος πρόεδρος, Εμμανουήλ Μακρόν, έχει χαρακτηρίσει την υπόθεση «περιβαλλοντικό σκάνδαλο» και δήλωσε ότι το κράτος «πρέπει να αναλάβει την ευθύνη». Να σημειωθεί ότι η Μαρτινίκα είναι μεγάλος εξαγωγέας μπανάνας και σχεδόν όλες πηγαίνουν στην Γαλλία.
Το γαλλικό κοινοβούλιο διεξάγει ήδη έρευνα για το θέμα, τα πορίσματα της οποίας αναμένεται να κατατεθούν τον Δεκέμβριο.
«Βρήκαμε θυμό και άγχος στις Αντίλλες. Ο κόσμος αισθάνεται εγκαταλελειμμένος», δήλωσε ο βουλευτής από τη Γκουαδελούπη Τζάστιν Μπενίν, ο οποίος είναι υπεύθυνος για την έκθεση.
«Έχουν αντέξει πολλά, έχουν πληγεί από τυφώνες, αλλά η εμπιστοσύνη τους πρέπει να αποκατασταθεί», δήλωσε στο BBC.
Όπως έχει προκύψει, έχουν μολυνθεί μεγάλες εκτάσεις εδάφους, καθώς και ποτάμια και παραθαλάσσιες περιοχές. Οι αρχές προσπαθούν να κρατήσουν την καρκινογόνα ουσία μακριά από την τροφική αλυσίδα, αλλά είναι δύσκολο. Πολλά προϊόντα προέρχονται από μικροκαλλιεργητές, που πωλούνται συχνά στο δρόμο.
Το πόσιμο νερό θεωρείται ασφαλές, καθώς χρησιμοποιούνται ειδικά φίλτρα.
Στις ΗΠΑ, ένα εργοστάσιο που παρήγαγε χλωρδεκόνη – με την εμπορική ονομασία Kepone- έκλεισε το 1975, όταν όλοι οι εργαζόμενοι αρρώστησαν σοβαρά. Ήδη από το 1972 είχε χαρακτηριστεί επικίνδυνο μέχρι που απαγορεύτηκε εντελώς στις ΗΠΑ μετά το συμβάν στο εργοστάσιο.
Μεταξύ των συμπτωμάτων που εμφάνισαν οι εργαζόμενοι ήταν νευρικό τρέμουλο, προβλήματα στην ομιλία, βραχυπρόθεσμη απώλεια μνήμης και προβλήματα στη γονιμότητα.
Αλλά οι καλλιεργητές μπανάνας των Αντίλλων συνέχισαν να το χρησιμοποιούν ως φυτοφάρμακο μέχρι τουλάχιστον το 1993, κυρίως λόγω των πιέσεων των καλλιεργητών ότι είναι απαραίτητο. Μάλιστα, ενώ είχε ήδη χαρακτηριστεί επικίνδυνο από το 1972, την ίδια χρονιά, ο τότε υπουργός Γεωργίας (και μετέπειτα πρόεδρος της Γαλλίας) Ζακ Σιράκ, έδωσε έγκριση ώστε να χρησιμοποιείται η χλωρδεκόνη ως φυτοφάρμακο.
Η χλωρδεκόνη είναι μια χλωριωμένη χημική ουσία που μπορεί να επηρεάσει τις ορμόνες και να προκαλέσει ασθένειες.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) την χαρακτηρίζει ως «δυνητικά καρκινογόνο» και έχει αποδειχτεί σε πειραματόζωα ότι προκαλεί όγκους του ήπατος.
Στις καλλιέργειες της μπανάνας χρησιμοποιείτο για να σκοτώσουν παράσιτα που καταστρέφουν την μπανανιά.
Τα χημικά αυτά θέλουν πολλά χρόνια για να καθαριστούν από το έδαφος. Η παρουσία τους μπορεί να εντοπίζεται αιώνες μετά, λένε οι ειδικοί.
Οι επιπτώσεις στην υγεία
Σε μια έρευνα μεταξύ του 2013 και του 2014, διαπιστώθηκε ότι τα 95% των ενηλίκων στη Μαρτινίκα και το 93% στη Γουαδελούπη, είχαν την ουσία στο αίμα τους. Αυτό αντιστοιχεί σε περίπου 750.000 ανθρώπους.
Τα 2010 ο καθηγητής Multigner, μελετώντας 623 άντρες με καρκίνο του προστάτη, βρήκε ότι συνδέεται με την υψηλή συγκέντρωση χλωρδεκόνης στο αίμα. Μάλιστα, σύμφωνα με στοιχεία του 2018, οι άντρες στην Γουαδελούπη (189 ανά 100.000 κατοίκους) και τη Μαρτινίκα (158 ανά 100.000) είχαν τα υψηλότερα ποσοστά καρκίνου του προστάτη παγκοσμίως –που θεωρείται ο δεύτερος πιο συχνός καρκίνος στους άντρες παγκοσμίως.
Η έρευνα του Inserm έδειξε επίσης τη σχέση της έκθεσης στην χλωρδεκόνη και την ανάπτυξη γνωστικών και κινητικών δεξιοτήτων στα βρέφη. Επίσης έχει ενοχοποιηθεί για ως παράγοντας στις πρόωρες γεννήσεις.
Οικονομικός αντίκτυπος
Εκτός από την υγεία, μεγάλος είναι και ο οικονομικός αντίκτυπος. Οι αρχές έχουν απαγορεύσει την παράκτια αλιεία και οι μικροί ψαράδες μένουν χωρίς δουλειά. Εκτός από τα παράκτια ύδατα είναι μολυσμένα και τα ποτάμια, οπότε απαγορεύεται η αλιεία και εκεί, αλλά και το 30-50% των καλλιεργήσιμων εκτάσεων, πράγμα που σημαίνει μείωση της καλλιέργειας. Το μόνο που δεν μολύνει η ουσία είναι οι μπανάνες.
Πηγή: BBC