Τα ρομπότ παίρνουν τις δουλειές μας, αλλά πώς επιδρά αυτή η κατάσταση στην κλιματική αλλαγή;

H τέταρτη βιομηχανική επανάσταση, οι άνθρωποι και ο πλανήτης Γη.
Caiaimage/Rana Dias via Getty Images

Σχεδόν οι μισές από τις δουλειές που αναλαμβάνει σήμερα ο άνθρωπος, θα μπορούσαν κάλλιστα να αυτοματοποιηθούν, ακόμα και με τα σημερινά επίπεδα της τεχνολογίας. Με τη ραγδαία τεχνολογική εξέλιξη, η προαναφερθείσα κατάσταση είναι μια από τις βασικές προβλέψεις για το μέλλον. Τα ρομπότ θα αντικαταστήσουν εν μέρει τον εργαζόμενο σε πολλές πτυχές της καθημερινότητας. Εντός της επόμενης δεκαετίας είναι πιθανό πολλοί άνθρωποι να αναζητούν νέες θέσεις εργασίας.

Η τρέχουσα τάση της αυτοματοποίησης και της ανταλλαγής δεδομένων στις τεχνολογίες παραγωγής ονομάζεται και τέταρτη βιομηχανική επανάσταση ή Βιομηχανία 4.0. Τα κύρια χαρακτηριστικά της είναι:

  1. H εκτεταμένη χρήση νέων τεχνικών μέσων που περιόριζαν τη χειρωνακτική εργασία, αυξάνοντας την παραγωγήκαι μειώνοντας το κόστος των προϊόντων,

  2. H αξιοποίηση νέων μορφών ενέργειας,

  3. H εφαρμογή καινοτομιών στη μεταλλουργία,

  4. H ανάδειξη του εργοστασίου ως του βασικού χώρου παραγωγής, όπου συγκεντρώθηκε η πλειοψηφία των εργατών και, τέλος,

  5. Oι υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης.

Υψηλά αυτοματοποιημένα, έξυπνα συστήματα υπόσχονται να μεταμορφώσουν τη ζωή των εργαζομένων και να αμφισβητήσουν τον ίδιο τον ρόλο τους. Τι σημαίνει, όμως, αυτό για το περιβάλλον και κατ΄επέκταση για το φλέγον ζήτημα της κλιματικής αλλαγής;

Η απάντηση είναι περίπλοκη. Υπολογίζεται, ότι αυτή η αλλαγή θα επιφέρει σημαντικές μειώσεις στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, ενώ παράλληλα θα παρέχονται ακριβή δεδομένα για την άμβλυνση του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής. Ωστόσο, χωρίς την ανθρώπινη παρέμβαση, η εποχή της αυτοματοποίησης θα μπορούσε να επιφέρει τα αντίθετα αποτελέσματα. Παρατίθενται δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα.

xieyuliang via Getty Images

Αυτοκίνητα για όλους

Στις αρχές του 20ου αιώνα, τα αυτοκίνητα αφορούσαν μόνο τα πορτοφόλια των πλουσίων. Ο Henry Ford ήταν αυτός που τελειοποίησε την ιδέα του και κυριάρχησε σχεδόν στο ήμισυ της αμερικανικής αγοράς αυτοκινήτων. Ήταν ο εμπνευστής της «γραμμής παραγωγής», που επέτρεψε τη μαζική κατασκευή αυτοκινήτων, αλλάζοντας τον τρόπο μετακίνησης: Ανέπτυξε το πρώτο αυτοκίνητο που μπορούσε να αποκτήσει η μεσαία τάξη της Αμερικής, μεταμορφώνοντας άρδην το τοπίο της αυτοκίνησης.

Σήμερα, η κατασκευή αυτοκινήτων είναι σε μεγάλο βαθμό πλήρως αυτοματοποιημένη, με τους εργαζομένους να αντικαθίστανται σταδιακά από ρομπότ. Τα ρομπότ και άλλες τεχνολογίες της βιομηχανίας 4.0 επιτρέπουν την αποτελεσματικότερη διαχείριση ενέργειας στα εργοστάσια. Αυτό επέτρεψε στους βιομήχανους να μειώσουν τα απόβλητα και τις εκπομπές σε ολόκληρο τον κύκλο ζωής των προϊόντων όπως τα αυτοκίνητα - από τα αρχικά μέταλλα και τα ορυκτά έως την ενέργεια που χρησιμοποιείται για τη μεταφορά των προϊόντων στην αγορά.

Westend61 via Getty Images

Tα τρόφιμα και η γεωργία

Kαθώς ο παγκόσμιος πληθυσμός και η ζήτηση για τροφή αυξάνεται ραγδαία, η γεωργία είναι υπεύθυνη για την αύξηση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και για ένα σημαντικό ποσοστό της περιβαλλοντικής υποβάθμισης. Είναι ζωτικής σημασίας να βρεθούν τρόποι για περαιτέρω βελτίωση της αποτελεσματικότητας και μείωση των εκπομπών από την παραγωγή τροφίμων μας.

Όμως, όπως και με τα αυτοκίνητα, η γεωργία θα αλλάξει με την εμφάνιση της μαζικής αυτοματοποίησης και των έξυπνων τεχνολογιών. Τα ρομπότ αντικαθιστούν ήδη την ανθρώπινη εργασία σε μια σειρά γεωργικών εργασιών από το πότισμα έως τον έλεγχο των παρασίτων ή τη συγκομιδή. Αυτές και διάφορες άλλες καινοτομίες και αναδυόμενες τεχνολογίες, συμπεριλαμβανομένων των off-grid συστημάτων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, υπόσχονται να παράγουν περισσότερα τρόφιμα, μειώνοντας τις εκπομπές.

Artur Kolomiyets / EyeEm via Getty Images

Τι δείχνουν οι έρευνες

Μέχρι στιγμής, η μείωση των εκπομπών και η κατανάλωση λιγότερης ενέργειας δεν φαίνεται να επιβεβαιώνεται από τους επιστήμονες. Τουναντίον, φαίνεται πως η επίδραση στο περιβάλλον είναι αρνητική και σε καμιά περίπτωση – έως τώρα – δεν αποτελεί όπλο για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής. Το φαινόμενο αυτό έχει οριστεί από τους ερευνητές ως «rebound effect», δηλώνοντας ότι η νέα περίοδος βρίσκεται σε μεταβατικό στάδιο και για αυτό διακρίνουμε τέτοια αποτελέσματα.

Με τα αυτοκίνητα, για παράδειγμα, η εξοικονόμηση ενέργειας από τα ρομπότ ήταν συνώνυμο ότι περισσότεροι άνθρωποι θα μπορούσαν να αντέξουν οικονομικά ένα νέο όχημα. Ακόμα, όμως, και αν πολλά από αυτά τα οχήματα αντικατασταθούν με ηλεκτρικά αυτοκίνητα με μηδενικές εκπομπές, θα εξακολουθούν να υπάρχουν εκπομπές που σχετίζονται με την παραγωγή, τη διάθεση και την παροχή ηλεκτρικού ρεύματος .

Ομοίως, να σημειωθεί ότι τα φθηνότερα τρόφιμα και η αύξηση του μέσου όρου πλούτου αυξάνουν την κατανάλωση τροφίμων υψηλών εκπομπών όπως το κόκκινο κρέας, το οποίο ενδέχεται να επιφέρει σημαντικές συνέπειες στην αλλαγή του κλίματος και τη βιοποικιλότητα.

Καταλήγοντας, αν χειριστούμε προσεκτικά αυτή τη τεχνολογική επανάσταση, το περιβάλλον θα επωφεληθεί σημαντικά. Αλλά αυτό είναι ένα μεγάλο «αν». Η τεχνολογία υπάρχει για να υπηρετεί τον άνθρωπο και συνεπώς το σπίτι του, τη γη.

Δημοφιλή