Η τέταρτη και τελευταία ομιλία του Προέδρου της Κομισιόν, Ζακ Κλοντ Γιούνκερ, για την «Κατάσταση της Ένωσης» οκτώ μήνες πριν από τις ευρωεκλογές του Μαΐου του 2019, σηματοδοτεί πολλά περισσότερα από την επικείμενη αποχώρηση ενός πολιτικού και τη συζήτηση για τους μνηστήρες της θέσης του.
Σε λίγες ώρες ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα κάνει απολογισμό του έργου του και θα εξηγήσει τι σκοπεύει να πετύχει στο διάστημα μέχρι τις επόμενες εκλογές.
Για πιο μακροπρόθεσμους στόχους, δεν μπορεί να υποσχεθεί κάτι. Σε 14 μήνες από σήμερα δεν θα βρίσκεται εκείνος στο τιμόνι του σημαντικότερου ίσως ευρωπαϊκού θεσμού, αλλά ο διάδοχος του.
Μετά την ομιλία του, οι επικεφαλής οκτώ πολιτικών ομάδων θα κάνουν και αυτοί απολογισμό του έργου της Επιτροπής και θα πουν τι περιμένουν από τα κράτη μέλη πριν τον ερχόμενο Μάιο.
Ωστόσο, οι τρεις από αυτούς είναι ευρωσκεπτικιστές. Παράδοξο, αν σκεφτεί κανείς ότι και οι τρεις συμμετέχουν και πληρώνονται από ένα ευρωπαϊκό όργανο, επιθυμώντας παράλληλα τη διάλυση της ΕΕ, ή στην καλύτερη περίπτωση, την έξοδο της χώρας τους από αυτήν.
Ο τέταρτος είναι ο Γερμανός Μάνφρεντ Βέμπερ, που ίσως μπει στον πειρασμό να μιλήσει για το δικό του ευρωπαϊκό όραμα, καθότι θα είναι υποψήφιος Πρόεδρος της Επιτροπής. Ένας υποψήφιος που επιθυμεί σκληρότερη πολιτική για το μεταναστευτικό και έχει κατηγορηθεί ότι είναι φιλικά διακείμενος προς τη Δεξιά του Βίκτορ Όρμπαν.
Κάντο όπως ο Bono
Σε ανάλυση του Politico, ο δημοσιογράφος θέτει ένα κρίσιμο ερώτημα: Θα μπορέσουν τα λόγια του Γιούνκερ να βγουν έξω από τη «φούσκα» των Βρυξελλών; Θα μπορέσει να απευθυνθεί σε ένα κοινό 510 εκατομμυρίων πολιτών; Να τους εμπνεύσει; Μάλλον ρητορικό το ερώτημα. Όπως έγραψε ο Bono των U2 σε πρόσφατο άρθρο του στη Frankfurter Allgemeine Zeitung, «η Ευρώπη είναι μια σκέψη που πρέπει να γίνει συναίσθημα».
Για να το κάνουμε πιο σαφές. Τι έχει να πει ο Γιούνκερ στους Έλληνες; Σύμφωνα με το Ευρωβαρόμετρο του περασμένου Απριλίου, σε ποσοστό 37% οι Έλληνες πιστεύουν ότι η χώρα μας δεν έχει ευνοηθεί από τη συμμετοχή της στην ΕΕ, με παρόμοια ποσοστά να καταγράφονται στην Αυστρία και την Κύπρο.
“Oι Έλληνες πιστεύουν ότι μέσα στα επόμενα 10 χρόνια, η ΕΕ είτε θα διασπαστεί, είτε θα διαλυθεί”
Την ίδια ώρα, σε έρευνα που πραγματοποίησε η Διανέοσις μέσα στη χρονιά, καταδεικνύει ότι σε ποσοστό που αγγίζει το 60%, οι Έλληνες πιστεύουν ότι μέσα στα επόμενα 10 χρόνια, η ΕΕ είτε θα διασπαστεί, είτε θα διαλυθεί.
Γεγονός είναι ότι ο Γιούνκερ θα αφήσει την Ένωση, μικρότερη από όσο τη βρήκε. Μικρότερη κατά 65 εκατομμύρια πολίτες μετά το Brexit. Δεν ήταν επιλογή του. Δεν θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί η αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ, εφόσον αποφάσισαν οι πολίτες. Γνωστός για το χιούμορ του, αμέσως μετά το βρετανικό δημοψήφισμα, ο Γιούνκερ είχε επιχειρήσει να διασκεδάσει τις εντυπώσεις, κάνοντας λόγο για ένα διαζύγιο που ήρθε μετά από μια σχέση, η οποία ούτως ή άλλως δεν ήταν ποτέ ερωτική...
Τον Γιούνκερ, δεν μπορεί να τον κατηγορήσει κανείς ότι δεν είναι doer (άνθρωπος των έργων). Ακόμα και εν μέσω αρνητικών δημοσιευμάτων για τις αιτίες που του προκαλούν ενίοτε αστάθεια, ή ειρωνικών σχολίων για τον παρορμητισμό του όταν μοιράζει αγκαλιές και φιλιά σε συναδέλφους του, κάνει δουλειά.
Το ότι κατάφερε να κλείσει τον Ιούλιο μια μίνι εμπορική συμφωνία ΕΕ-ΗΠΑ με τον Ντόναλντ Τραμπ, θα πρέπει να του προσμετρηθεί ως ένα από τα μεγάλα του επιτεύγματα, δεδομένων των αρχικών προθέσεων του Αμερικανού Προέδρου. Άλλωστε, στο συγκεκριμένο θέμα, κατάφερε να ελιχθεί αποτελεσματικότερα από την Καγκελάριο Μέρκελ ή τον Γάλλο Πρόεδρο Μακρόν.
Τα προσόντα ενός Προέδρου
Με την άνοδο των ακροδεξιών εθνικιστικών κομμάτων πανευρωπαϊκά (με πιο πρόσφατο το αποτέλεσμα των σουηδικών εκλογών που έδωσαν 17,6% στους ακροδεξιούς Σουηδούς Δημοκράτες), η ΕΕ κινδυνεύει. Μετά τον Μάιο, δεκάδες ευρωβουλευτές θα μιλάνε κατά της ΕΕ μέσα από τα σπλάχνα της.
Τον Απρίλιο, ο Εμανουέλ Μακρόν, μιλώντας στο ευρωκοινοβούλιο είχε παρουσιάσει το δικό του όραμα για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης. «Για να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε τις μεγάλες παγκόσμιες ανακατατάξεις θα πρέπει να επιτύχουμε μία μεγαλύτερη κυριαρχία από τη δική μας, η οποία θα λειτουργεί συμπληρωματικά: μία ευρωπαϊκή κυριαρχία», είχε πει τότε.
Όλες τις ανακατατάξεις, θα κληθεί να τις διαχειριστεί ο διάδοχος του γερόλυκου της ευρωπαϊκής πολιτικής σκηνής. Ο οποίος, ιδανικά, θα πρέπει να έχει περισσότερες εξουσίες, πολιτικό ταλέντο που να συμβαδίζει με την ψηφιακή εποχή και μια βασική ικανότητα: να μπορέσει να εμπνεύσει τους Ευρωπαίους ώστε να τους ενώσει γύρω από έναν κοινό σκοπό, τη σωτηρία της ΕΕ.